Монголын улстөртэй 27 жил зууралдсаар яваа МАХН-ын дарга Н.Энхбаяр өнгөрсөн цаг хугацаанд ёстой л “Эр хүн долоо дордож найм сэхнэ” гэдгийг үзүүлсээр ирсэн нэгэн билээ. 2012 оны дөрөвдүгээр сарын 12-ний өглөө цагдаа, тусгай хүчний 300 гаруй албан хаагчийн хүчээр гэрээс нь хөл нүцгэн баривчилж, Төв аймгийн мөрдөнд хаягдаж байсан энэ хүн өнөөдөр хоёр дахь өдрөө хуралдаж байгаа МАХН-ын II Их чуулганы төлөөлөгч 1044 хүний 100 хувийн саналаар МАХН-ын даргаар дахин томилогдов. МАХН-ын II Их чуулганы эхний өдөр буюу өчигдөр Монгол Улсын ирээдүйн хөгжлийн бодлого сэдвээр МАХН-ын дарга, Монгол Улсын гурав дахь Ерөнхийлөгч Н.Энхбаяр танилцуулга хийсэн. Тэрбээр илтгэлдээ, тус намаас боловсруулсан Шинэ Үндсэн хуулийг танилцуулсан юм. Тус Үндсэн хуульд Ерөнхийлөгч Засгийн газрын тэргүүн байх, Парламентыг хоёр танхимтай болгох, Шүүхийг хараат бус байлгах, Монгол хүн бүрийг дээд боловсролтой болгох зорилгоор дээд боловсролыг үнэгүй олгох, залуучуудад орон сууц олгох, Байгалийн баялгийг ард түмний дундын өмч болгох гэх мэт заалтууд тусч.
Тэрээр цааш нь танилцуулахдаа “МАХН бусад намуудаас үзэл баримтлалаараа өөр байх ёстой. МАН, АН өнөөдөр Оюу Толгой, Эрдэнэтийн 49 хувийг ард түмэнд өгнө гэж өнөөдрийг хүртэл ярьчихаад чимээгүй байна. Та биднийг унтаж байхад МАН, АН-ынхан ийм л ажил хийжээ. Тавантолгой, Оюу Толгойг ард түмэнд өмчлүүлнэ. МАН, АН-ын үед өр нэмэгдсэн. Эдийн засаг хүндэрсэн. Гурван сая монголчууд өнөөдөр хүн бүр 20 сая төгрөгийн өрөнд орсон байна. Дахин бид МАН, АН-г гаргах ёсгүй. МАН,АН бий болсон энэ цаг үед хээл хахууль, хүнд суртал хэрээс хэтэрлээ. Ийм байдлаар Монгол улс цаашид хөгжихгүй. Албан тушаалтнуудын нэг гарт бичиг, лиценз, зөвшөөрөл, нөгөө гарт нь багц, багц мөнгө атгаастай байна. Ийм байдлаар явах юм бол та бид улам ядуурч цөөхөн хэдэн хүн хагартлаа баяжна. Үүнийг засаж залруулах цаг нь болсон. Яаж засах юм. Юуны түрүүнд намууд өөрийн тодорхой үзэл санаа, үнэт зүйлтэй болох ёстой” гэсэн нь өөртөө тун ч итгэлтэй байж, Монголын улстөрөөс мөддөө арчигдахгүй гэдгээ битүүхэн илэрхийлсэн хэрэг юм.
МАХН нэрээ сэргээж авч, Онц их хурлаа хийснээс хойш 7 жил өнгөрсөн гэдэг. Энэ хугацаанд мэдээж амаргүй зам туулж, даргынхаа арьсыг хуулуулчих шахан Монголын улстөртэй зууралдсан. МАХН-ын дэд дарга С.Ганбаатар энэ талаар “Зайлшгүй шалтгааны улмаас бид Их хурлаа энэ хугацаанд хийх боломжгүй байсан. Энэ хурлаар МАХН-ын хөгжлийн шинэ гарцаа тодорхойлох нь хамгийн чухал. Намын зорилго, алсын харааг тодорхойлох юм. Тийм учраас улс орны өнцөг булан бүрээс авсан саналаа нэгтгэн боловсруулсан Шинэ дээд Үндсэн хуулиа энэ хурлаар хэлэлцэж батлуулах гэж байна” хэмээн ярьж байна.
Монгол Улсын 21 аймаг, бүх сум, нийслэлийн есөн дүүргээс 1044 төлөөлөгч цугларч МАХН-ын Их чуулганд оролцож байгаа юм байна. Их чуулганы бэлтгэл ажлыг хангахын төлөө өнгөрсөн долдугаар сараас хойш бүх аймаг, дүүргүүдэд хэлэлцүүлэг явуулсан Шинэ Дээд Үндсэн хуулиа их баталгаажуулна гэв. Их чуулганы туйлын зорилго бол төрийн дээд эрх мэдлийг одоо барьж байгаа хэдхэн гэр бүлд бус ард түмэнд өгөх түүхэн чухал хурал болж чадна гэж дүгнэж байгаа. Мөрийн хөтөлбөрөө ч тунхаглах болно. Монгол орноо хөгжүүлэх гарц гаргалгааг ярина. Улс орноо хүнд байдлаас гаргах талаар ярилцана хэмээн С.Ганбаатар дарга ярьжээ. Энэ бүхнээс дүгнэлт хийвэл өнөөдөр хоёр дахь өдрөө хуралдаж байгаа МАХН-ын II Их чуулганы 1044 төлөөлөгч Н.Энхбаярт дахин эрх мэдлийг атгуулж “Та л МАНАН-тай тулалдаж чадна. Бид харин таныг хоёргүй сэтгэлээр дэмжиж, хоёр гар дээрээ өргөх болно” гэсэн үг гэж ойлгож болно. Ямартай ч Н.Энхбаяр гэдэг хүн Монголын улстөрд дахин сүр дуулиантай буцан ирж байна. Мэдээж түүнд зарим нэг хүнтэй хатуухан ярилцах урьдын өш хонзон, эрх мэдлийн төлөөх тэмцэлд нь саад болох хэн хүнтэй үзэж тарж, үсэрч наалдах эрч хүч энэ өдрүүдэд оргилж байгаа нь тодорхой. Тэгээд ч үнэхээр Монголын ард түмэн МАНАН-д ихээхэн итгэл алдарсан тул 2020 оны УИХ, цаашлаад 2021 оны Ерөнхийлөгчийн сонгууль МАХН-ын дарга Н.Энхбаярын цээжинд багтаж, цаашдаа ямар арга барил тактикаар ажиллахаа ч тойрон хүрээлэгчидтэйгээ сайтар ярилцаж төлөвлөгөөгөө боловсруулах нь тодорхой болов. Ер нь л Н.Энхбаяр гэдэг хүн Монголын улстөрөөс мөддөө ховхрохгүй нь ойлгомжтой болов.
Д.Түвшин
Сэтгэгдэл (36)