Спортын анагаах ухаан, эрдэм шинжилгээний төвийн Эрдэм шинжилгээний ажилтан, “ТОКИО-2020” зуны олимпийн XXXII наадамд бэлтгэх Үндэсний шигшээ багийн спортын сэтгэл зүйчдийн ажлын хэсгийн ахлагч, доктор, дэд профессор Ширнэндоржийн Долгортой ярилцлаа.
-Энэ удаагийн зуны олимпийн наадам нэг жилээр хойшиллоо. Энэ нь манай тамирчдын бэлтгэл сургуулилт, сэтгэл зүйд хэрхэн нөлөөлөх вэ?
-Өмнө нь тамирчид олимпоос олимп хүртэлх дөрвөн жилийн мөчлөгтэйгөөр бэлтгэгдэж, амжилтаа үнэлүүлдэг байлаа. Тэгвэл энэ удаагийн олимп жилээр хойшилж, таван жил хүлээлгэсэн онцлогоороо анхаарал татаж байна. Дасгалжуулагч нар дөрвөн жилдээ тамирчныхаа бие бялдар, сэтгэл санааны байдлыг төлөвлөн бэлтгэдэг уламжлалт байдал энэ удаад сунжирсан нь эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажилтан, дасгалжуулагч, эмч, спортын сэтгэл зүйчдийн ажилд дахин шинэ байдлаар ажиллах нөхцөл бүрдүүлсэн. Ковид цар тахлын улмаас дэлхий даяар олимпийн тамирчдын бэлтгэлийг бүрэн хангах боломж ч учир дутагдалтай байв. Мөн олимпийн наадмыг болно, нэг бол болохгүй, цуцлагдаж магадгүй гэсэн эргэлзээ тамирчдын биеэ бэлтгэх үйл явцад сөргөөр нөлөөлж байх талтай.
-Өнгөрсөн хугацаанд тамирчдын бэлтгэл хангах нөхцөл ямар байв?
-Хөл хорионы улмаас заал, танхимыг хаах шийдвэр гаргах гарцаагүй байдалтай нүүр тулж байлаа. Хэдий ийм байсан ч манай тамирчид нөхцөл байдлыг хүндэтгэн үзэж бие бялдраа тодорхой хэмжээнд бэлтгэж спортын формоо барихыг хичээсээр ирсэн. Мөр олимпийн эрхийн төлөө баг тамирчид маань олон улсын тэмцээн уралдаанд оролцож ирээд дүрэм журмаа хүндэтгэн тусгаарлалтад 14 хоног байрлаж байлаа. Энэ мэт хугацаа нь тамирчдын өдөрт авах ачааллын хэвийн хэм хэмжээ, бие бялдрын ачаалалд дасан зохицох процессыг сааруулсан тал бий.
-Олимпод оролцох тамирчидтайгаа хэрхэн ажилласан бэ?
-Өмнөх олимпийн наадмуудаас харахад спортын сэтгэл зүйчтэй ажиллах боломж шигшээ баг болгонд олддоггүй байлаа. Багуудтай ерөнхийд нь нийтлэг байдлаар ажиллаж байсан юм. Тэгвэл энэ удаад “Сэтгэл зүйчдийн баг” бүрдүүлэн тэдний дэмжлэгийг авч багууд дээр хуваарилан сүүлийн гурван сар хамтран ажиллах боломжоор Спортын анагаах ухаан, эрдэм шинжилгээний төвөөс хангаж өглөө. Үүний үр дүнд баг бүр сэтгэл зүйн тал дээр тодорхой хэмжээнд бэлтгэгдсэн гэж үзэж байна. Мөн олимпийн эрх авсан тамирчдад засгаас урамшуулал олгосон, цалинг нэмсэн зэрэг нь тэдэнд сэтгэл зүйн таатай уур амьсгалыг бүрдүүлсэн болно.
-Ковидын нөхцөл байдалтай уялдуулан үзэгчгүй олимп болох нь. Үзэгчгүй тэмцээнд Монголын баг тамирчдыг хэрхэн бэлтгэв?
-Бид эх орондоо ковидын үед олимпийн наадамд бэлтгэх, сэтгэл зүйн хүндрэлийг хамтдаа даван гарсан. Үзэгчгүй олимп болох шийдвэр гарсан явдал нь маш сонирхолтой, үзүүштэй ч байж болохоор. Үзэгчгүй олимп бол хэний ч таамаглаагүй үзэгдэл. Тэмцээн үзэгчтэй болоход тамирчин хүн өөрийгөө бүрэн дайчлахад хүчтэй нөлөө үзүүлдэг ч манай баг тамирчид олимпийн наадамд бэлтгэх явцдаа үзэгчгүй тэмцээнд оролцож, амжилт үзүүлж олимпийн эрхээ авч байлаа.
-Сагсан бөмбөгийн 3х3 төрөлд оролцох тамирчдын хэл ам дагуулсан асуудал тухай баг тамирчдад ямар нөлөө үзүүлэх вэ?
-Сагсан бөмбөгийн 3х3-ын багийн гишүүний сонгон шалгаруулалт нь холбооны дотоод асуудал бөгөөд нэгэнт шилээд сонгогдсон бол одоо бидний ярилцах асуудал биш. Харин баг болж том зорилгынхоо төлөө нэгдэх ёстой. Энэ тал дээр манай сэтгэл зүйч Б.Золзаяа ажилласан байгаа.
-Олимпийн наадамд өмнө нь оролцсон тамирчин болон анх оролцож буй тамирчдын сэтгэл зүйн ялгаа?
-Олимпод дахин оролцож буй тамирчин хүн давуу болон сул талаа мэдэрдэг. Хэрхэн ажиллавал үр дүнд хүрэхээ олчихсон, зорилго нь тодорхой байдаг юм. Харин анх удаа олимпод орж байгаа тамирчин хүн өөртөө байгаа нөөц боломжоо яаж дайчлах вэ? гэдэгт анхаарах хэрэгтэй. Энэ цар тахалтай хүнд үед манай тамирчид Монгол хүн ямар эрэмгий, дайчин гэдгээ харуулж чадна. Тэдний цаг ирсэн. Монголын тамирчдын амжилт олон хүнд урам зориг, сэтгэлийн дэм өгнө гэж бодож байна. Монголыг Мөнх тэнгэр ивээг.
Б.Жаргал