Монголын улс төрчид юм л бол уул уурхайтай холбогдох гээд байдаг гэмтэй. Ялангуяа төрийн өндөрлөгт гарсан эрхмүүд газрын лиценз, уул уурхайн үйлдвэртэй холбогдон хэл ам дагуулах нь бий. Харин энэ дундаас Монгол Улсын ерөнхийлөгч байсан хүмүүс мөнгө, хардлага дагуулсан энэ “авдар” руу хөлөө дүрэх болж. Монголчууд түүхэндээ дөрвөн ерөнхийлөгч сонгосон. Тэд эхнээсээ уул уурхайн томоохон компаниудын ТУЗ-ын гишүүд болж байгаа нь зарим иргэдийн бухимдлыг төрүүлж байна. Албан тушаалаасаа буугаад олон жил болж байгаа ч монголчууд тэднийг “Ерөнхийлөгч” л гэж хардаг. Харин тэд энэ алдараа уул уурхайтай цуг гандуулаад байх шиг.

Анхны ерөнхийлөгч П.Очирбат
   Монголын анхны ерөнхийлөгч П.Очирбат өөрөө уул уурхайн ашиглалтын инженер мэргэжилтэй гэдгийг хүмүүс төдийлөн мэддэггүй. Тэрбээр 1972-1976 онд Түлш, эрчим хүчний үйлдвэр, геологийн яамны орлогч сайд, 1976-1985 онд Түлш, эрчим хүчний яамны сайдаар ажиллаж байсан. Тиймдээ ч “Алт” хөтөлбөрийг эхлүүлж байсан. П.Очирбат ерөнхийлөгчийн албан тушаалаасаа буугаад “Очирбат” сангийн ажилдаа орж, ном бичсэн шиг амьдарч байхын хажуугаар Тавантолгой орд газрын хамгийн баялаг нөөцтэй хэсэг болох Ухаа худгийг эзэмшиж буй “Энержи ресурс” компанийн ТУЗ-д багтаж, бодлогыг нь боловсруулалцаж байгаа. П.Очирбатын энэ компанид зөвлөгөө өгөөд авдаг сарын цалин нь 30 мянган ам.доллар гэж яригддаг.

“Титэм” ерөнхийлөгч Н.Багабанди
   “Титэм” үгийг имижээ болгоод байгаа экс ерөнхийлөгч Н.Баганбанди өдгөө мөн л нэгэн уул уурхайн компаний ТУЗ-д сууж байна. Хүнсний инженер технологич мэргэжилтэй түүнийг "Оюутолгой"-н ТУЗ-д хамт ажилладаг УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан “бизнесийн туршлага гээд байх юм байхгүй” гэж товчхон тодорхойлсон байх юм. Уг нь экс ерөнхийлөгч Н.Баганбанди монголчуудын эрх ашгийг төлөөлж тэнд суугаагийн хувьд титэм үгнээсээ ганц хоёрыг ч болов хэлээсэй гэх хүн цөөнгүй. Ерөнхийлөгчийн албан тушаалаасаа буугаад удсан ч түүний үг нийгэмд жинтэй тусч, монголчуудад ашиггүй гээд байгаа Оюутолгойн гэрээг өөрчлөхөд нэг давалгаа үүсгэхийг хэн байг гэхэв. Гэтэл таг чиг.

"Ард түмний" ерөнхийлөгч Н.Энхбаяр
   Монгол улсын гурав дахь Ерөнхийлөгч гэж цоллодог Н.Энхбаяр харин өмнөх "эксүүд"-ийг бодвол уул уурхайтай нэр нь холбогдоогүй. Түүнийг ерөнхийлөгчийн албан тушаалаа өгсний дараа гэр бүлийн компаниудаа нийлүүлж групп байгуулаад уул уурханй лиценз авах гэхэд нь дээрээс олгоогүй тухай мэдүүлэгт нь байдаг. Гэхдээ Н.Энхбаярыг, түүний гэр бүлийг уул уурхайн далд бизнес эрхэлдэг гэсэн батлагдаагүй мэдээллүүд явж байдаг юм. Авлигийн хэргээр хоригдож байгаа түүнийг хэзээ нэгэн цагт уул уурхайн компанитай болвол гайхах юмгүй гэх нь бий.

   Харин одоогийн Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийн хувьд хэлэхэд эрт. Ийнхүү Монголын экс ерөнхийлөгчид байгалийн баялагаа зарж идэх "аян"-д гар бие оролцож байна. "Монгол улсын ерөнхийлөгч тул уул уурхайн компанитай эсвэл ТУЗ-ын гишүүн байж болохгүй” гэж хүчээр тулгаж болохгүй. Гэхдээ энэ бол хувь хүний ёс зүй, ерөнхийлөгчийн зангарга юм.