1930-1960 оны үеийн арьс өнгөний эмч нар батгатай өвчтнүүддээ шоколад, чихэр, өөх тостой хүнснийхээ хэмжээг багасгахыг зөвлөдөг байсан. Гэхдээ 60-аас хойшхи оны судалгаануудаар батгаа багасгахын тулд хоолоо хорьдог дэглэмүүдийг няцааж эхэлсэн.
Ач холбогдол
1930-1960 оны үеийн арьс өнгөний эмч нар батгатай өвчтнүүддээ шоколад, чихэр, өөх тостой хүнснийхээ хэмжээг багасгахыг зөвлөдөг байсан. Гэхдээ 60-аас хойшхи оны судалгаануудаар батгаа багасгахын тулд хоолоо хорьдог дэглэмүүдийг няцааж эхэлсэн. Мэдээж шоколад идсэнээр батга гардаг байсан бол дэлхий дээр нүүрэн дээрээ улаангүй нэг ч хүн байхгүй байсан биз. Гэхдээ сүүлийн үеийн зарим нэг судалгаагаар сүү, сүүн бүтээгдэхүүн болон хэд хэдэн төрлийн нүүр усаар баялаг хүнс батга гаралтыг дэмждэг гэдэг нь нотлогдож байна.
Сүүн бүтээгдэхүүн ба батга
АНУ-ын Бостон дахь Харвардын Нийтийн Эрүүл Мэндийн Сургуулийн доктор Клементийн өсвөр насны охидын дунд хийсэн судалгаагаар сүүний хэрэглээ батга гаралтыг нэмэгдүүлж байгааг олж мэджээ. Хэдийгээр сүүний яг аль найрлага нь батгыг ихэсгэж байгааг тодорхойлоогүй байгаа ч, магадгүй сүүн доторх гормонууд идэвхжүүлдэг байж магадгүй. Сүүнд агуулагддаг иод нь инсулиныг нэмэгдүүлснээр батга гаралтыг өсгөдөг байх магадлалтай.
Хүчиллэг хоолоо багасгаж, шүлтлэг хоолоо ихэсгэ
Чиний бие дэх амьд эсүүд бага зэрэг шүлтлэг нөхцөлд тааламжтайгаар оршдог. Бидний өдөр тутмын завгүй амьдралын хэв маяг хүчиллэг хүнсний хэрэглээг дэмждэгийг бид өөрсдөө ч анзаардаггүй. Түргэн хоолны төрөлд багтах гамбургер, шарсан төмс, кола, кофе, сүү сүүн бүтээгдэхүүн, дарс, янз бүрийн соусууд, шар айраг зэрэг нь хоол боловсруулах системд чинь асуудал үүсгэдэг. Арай өөрөөр бодох гээд үзье... байгаль чиний биеийг тодорхой орчинд хэвийн ажилладаг байхаар зохион бүтээсэн. Гэтэл чи тэр орчинд нь хүчиллэг хоол хүнс оруулаад байхаар хэвийн үйл ажиллагаа нь алдагдаж байгаа юм. Хоол боловсруулах эрхтний хэвийн бус үйл ажиллагаа нь элэг, бөөр, бүдүүн гэдсэнд сөрөг нөлөө үзүүлснээр цусан дах хортой бодисыг хоргүйжүүлэх ажиллагаанд саад учруулдаг. Харин цусан дах хортой бодисууд ихэсвэл тэр нь арьсан дээр батга болж гардаг.
Ашигтай өөх тостой хоол хүнс хэрэглэ
Өөх тос багатай хоол идэх тухай ярихыг энд урьтал болгосонгүй. Харин зөв буюу ашигтай өөх тостой хоол идэхийг зөвлөж байна. Хүний бие өөрөө өөх тосноос бүрддэг. Чиний эсийн бөөмүүд бүгд фосфолипидс хэмээх өөх тосноос бүтдэг юм. Бидний өдөр тутамдаа хэрэглэдэг хоол хүнсний омега 3:омега 6-ын харьцаа нь дунджаар 1:3 байдаг. Сайхан арьстай байхын тулд энэ харьцаа 2:1 байх шаардлагатай. Ханасан болон ханаагүй хүчилийн тэнцвэр алдагдсанаар гормоны хэмжээ ч хэлбэлзэж, батга үүсдэг.
Цусан дах глюкозын хэмжээг нэмэгдүүлдэг хүнснүүд
Цусан дах глюкозын хэмжээг нэмэгдүүлдэг бүтээгдэхүүнүүд батгыг ихэсгэхэд онцгой нөлөөтэй. Хиам, лаазласан, нөөшилсөн бүтээгдэхүүнүүд, будаг ихтэй чихэр болон хийжүүлсэн ундаанууд үүнд багтдаг. Нөгөө талаас өөх тосгүй мах, шинэхэн жимс, хүнсний ногоо зэрэг бүтээгдэхүүний хэрэглээг нэмэгдүүлснээр батга үүсэх нөхцлийг багасгана.
Иодин болон бусад хүнсний найрлагууд
Хүрэн замганд агуулагддаг иодин нь үрэвсэлт батгыг үүсгэдэг хирнээ, загасанд агуулагддаг иодин үүсгэдэггүй аж. Үүний учир нь далайн бүтээгдэхүүний омега-3 нь иодины батга үүсгэгч нөлөөг саармагжуулдагт оршино. Загас, болон далайн бүтээгдэхүүнээр хооллодог үндэстний хүмүүст батга ховор үзэгддэг ба үүнийг омега-3 өндөртэй хүнс хэрэглэдэгтэй нь холбон тайлбарлаж болох юм. Тиймээс хушга, вандуй, загас, оливын тос зэрэг омега-3-аар баялаг хүнсийг тогтмол хэрэглэвэл батга үүсэх нөхцөл саармагжих хандлагатай.
Дотор эрхтний хэвийн үйл ажиллагаа алдагдсанаас болоод батга үүсэх магадлал өндөрсдөг тул өдөр тутамдаа ашиггүй өөх тос, нөөшилсөн бүтээгдэхүүн, түргэн хоол, сүү сүүн бүтээгдэхүүн хэрэглэхээ багасгаж, үүний оронд шар буурцагны сүү, эрүүл хүнсний ногоо, жимс жимсгэнэ, сайн чанарын мах хэрэглэж заншаарай.
