зар
Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2025.07.10
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
Элчин сайд ярьж байна
Спорт
Видео
Сошиал мэдээ
  • Эхлэл
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • 24 баримт
  • 24 фото
  • Элчин сайд ярьж байна
  • Спорт
  • Видео
  • Сошиал мэдээ

Тэдний "Чингис Жагаа"-гийн "Төрийн шагнал" хүртэж байгаа уран бүтээлд дайн үлдээсэн үгс

2025-7-10
0
ЖИРГЭХ

Монгол улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүхийн зарлигаар "Чингис хаан" хамтлагийн удирдагч, Ардын жүжигчин Дашзэвэгийн Жаргалсайханы зохиосон "Чингис хаан" рок-дуулал, "Чингисийн баатрууд", "Тамирчны ялалт хямдхан олдоогүй" зэрэг бүтээлд 2025 оны Монгол улсын Төрийн шагналыг хүртээхээр болсон. Одоо эдгээр бүтээлүүдийн талаар өнгөрсөн он жилүүдэд урлаг соёл, спортын эрхмүүд хэрхэн дүгнэж онцолж байсныг та бүхэнд толилуулья!


"Чингис хаан" рок-дууллын тухайд:

Монгол улсын Соёлын Гавъяат зүтгэлтэн, ардын урлаг судлаач, яруу найрагч Ж.Бадраа 

 Дашзэвэгийн Жаргалсайхан "Чингис хаан" рок-дууллаараа монголын залуучуудын үндэсний бахархлыг өдөөж чадсан хүн. Яагаад гэвэл түүний дуунд залуус итгэдэг юм. 1980-аад онд, хэн ч Чингис гэх нэрийг зоригтойхон хэлж чаддаггүй байхад тэр, хэдийнээ утга агуулгат шүлгээ зохиочихсон, түмэн олны сонорт хүрсэн хэмнэл, аялгуу хийж дуулсан төдийгүй Казакстан, Япон зэрэг оронд зохион байгуулагдсан Олон улсын уралдааны том шагналыг хослуулан хүртэж, Монгол улсынхаа нэрийг гадны тайзнаа дуудуулан дуурсгаж чадсан нь үнэхээр бахархалтай. Зохиогч, дуучин хүнд үүнээс илүү эрхэм, элбэг гавъяа гэж байх уу.


"Чингисийн баатрууд" дууны тухайд:

"Хонх" хамтлагийн дуучин С.Цогтсайхан

Монголын олон хамтлаг дотроос "Чингис хаан" гэдэг нүсэр хүнд бөгөөд эрхэм нандин нэрийг чухам Жаргалсайхан тулдаа л авч явах шиг санагддаг. Хэрэв монголын бүх яруу найрагчдыг цуглуулаад, Их эзэн Чингисийн баатруудын дэлхийн хугасыг байлдан эзэлсэн гайхамшгийнх нь тухай, цөөхөн хэдэн мөр шүлэг тэрлээтэх гэвэл:

 

Халдвал халтай гэдгийг мэдүүлэх гэж

Хамтарвал үнэнч болохоо сануулах гэж

Монгол эрс Чингисийн баатрууд

Морьтойгоо, нартайгаа, мөнх тэнгэртэйгээ

Хорвоогийн хагасыг туулсан билээ.  

Дарлавал босдог гэдгээ үзүүлэх гэж

Далайвал буцдаггүй болохоо мэдүүлэх гэж

Монгол эрс Чингисийн баатрууд

Морьтойгоо, нартайгаа, мөнх тэнгэртэйгээ

Хорвоогийн хагасыг туулсан билээ.

Хэдэн зууны тэртээгээс

Хөлөг морьдын хөлс ханхална

Хэдэн зууны тэртээгээс

Хүлэг баатрын уухай сонсогдоно

Аяа миний Монголын заяа

Галд норсон гайхам заяа

Усанд шатсан үнэн заяа

Сайнтай муутай ч миний чиний

Бид бүгдийн Монголын заяа

гэж бичсэний дайтай юм бичиж чадах болов уу? Ийм цөөхөн үгэнд ингэж бүхнийг багтааж онож хэлсэн шүлгийг одоогоор би Монголын эрхэм алдарт яруу найрагчдаас олж уншаагүй л явна. Энэ энгийн мөртлөө утга том, шүлгийн мөрүүдийг тэртээ 70-аад оны сүүлчээр, Ленинградын дээд сургуулиа хаяад гитараа үүрч, урлаг хөөнө гэж нутаг буцсан жирийн нэг хөгжимчин, дуучин залуу бичээдэхлээ шүү дээ.

Жагаагийн сайн шүлэг бүр нь сайхан аялгуут дуу болсон байдаг нь үзэсгэлэн төгс хийгээд үлэмжийн ухаалаг бүсгүй лугаа адил ховор тохиолдол мэт санагддаг.

Жагаа минь чиний зохиосон "Төрсөн өдрийн дуу", "Тамирчны ялалт хямдхан олдоогүй" зэрэг дуу чинь өнөөдөр хэдийнээ "Ардын дуу" болжээ. Мөнх хөх тэнгэрийн дор эзэн Чингисээрээ овоглосон уран бүтээлийн сүлдтэй, мөнх хөх тэнгэрт дүүлэн нисэх "Бүргэд"-ийн хийморьтой, Жаргалсайхан анд минь чамайг, юу ч өөрчлөхгүй ээ. Мөнх хөх тэнгэрийн дор эзэн Чингисээрээ овоглосон уран бүтээлийн сүлдтэй, бүхний дээгүүр дүүлэн нисэх "Бүргэд"-ийн хийморьтой, Жаргалсайхан анд минь чамайг юу ч өөрчлөхгүй ээ. 

Хаалгыг чинь тогшсон чиний анд С.Цогтсайхан, (С.Цогтсайхан "Хонхны дуу" номоос 2003)


"Тамирчны ялалт хямдхан олдоогүй" дууны тухайд:

Монгол улсын Гавьяат тамирчин, 1988 оны Сөүлийн зуны Олимпийн Боксын 60 кг-ын жингийн хүрэл медальт Н.Энхбат

 Д.Жаргалсайханы шүлэг, хөгжмийг нь өөрөө зохиож, өөрөө гайхамшигтай эрчтэй дуулсан "Тамирчны ялалт хямдхан олдоогүй" дуу манай спортынхны ганц сүлд дуулал болоод удаж байна. Тамирчин хүнд жинхэнэ хүч, зориг урам хайрласан сайхан дуу шүү. Олон жил тамирчин биднийг огшоож, сонсох бүрт сэтгэл зүрхэнд минь гал асааж чаддаг бүтээл дээ. Монгол улс гэж байсан цагт энэ дуу эгшиглэсээр байх нь ойлгомжтой.

Л.Бат

0
ЖИРГЭХ
Санал болгох
Д.Цахилгаан “Илиада”, “Одиссэй”, “Тэнгэрлэг туульс” бүтээлийн орчуулгаар нь Төрийн шагнал хүртлээ
Д.Жаргалсайханы Төрийн шагнал хүртэж байгаа ГУРВАН дуу
Тэдний "Чингис Жагаа"-гийн "Төрийн шагнал" хүртэж байгаа уран бүтээлд дайн үлдээсэн үгс
АЖ Д.Жаргалсайхан гурван дуугаараа өнөөдөр Төрийн шагнал хүртэнэ
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • УИХ-ын гишүүн У.Отгонбаяр дараах хуулийн төслүүдийг өргөн мэдүүлжээ
    1 цаг 52 мин
  • Наадам: Төв аймгийн Заамар сумын уяач Ж.Түмэн-Өлзийгийн бор хээр шүдлэн түрүүллээ
    2 цаг 41 мин
  • НИТХ-ын дарга А.Баярын урилгаар БНСУ-ын Сөүл хотын ИТХ-ын дарга Хо Жун Чой Улаанбаатар хотод айлчилж байна
    4 цаг 12 мин
  • Д.Цахилгаан “Илиада”, “Одиссэй”, “Тэнгэрлэг туульс” бүтээлийн орчуулгаар нь Төрийн шагнал хүртлээ
    5 цаг 8 мин
  • Наадам: Тод манлай уяач Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
    6 цаг 35 мин
  • Үерийн аюулаас сэрэмжилж, зөвшөөрөгдсөн зам гүүрээр зорчихыг зөвлөв
    6 цаг 53 мин
  • Д.Жаргалсайханы Төрийн шагнал хүртэж байгаа ГУРВАН дуу
    7 цаг 9 мин
  • Цэргийн ёслолын жагсаалд хууль сахиулах байгууллагын 1500 гаруй алба хаагч оролцлоо
    7 цаг 12 мин
  • Тэдний "Чингис Жагаа"-гийн "Төрийн шагнал" хүртэж байгаа уран бүтээлд дайн үлдээсэн үгс
    8 цаг 2 мин
  • АЖ Д.Жаргалсайхан гурван дуугаараа өнөөдөр Төрийн шагнал хүртэнэ
    8 цаг 35 мин
  • Улсын баяр наадамд зодоглох Улсын цолтой 102 бөх
    9 цаг 2 мин
  • Наадам айсуй: Түрүү жил айргийн тавд хурдалсан таван АЗАРГА
    10 цаг 41 мин
  • Баримт: Төрийн наадамд завсаргүй 4 түрүүлсэн Дархан мэргэн Х.Оюунчимэг
    10 цаг 49 мин
  • Улаанбаатарт өдөртөө 24 хэм дулаан
    11 цаг 20 мин
  • "Эрдэнэс Тавантолгой" ХК-д онцгой дэглэм тогтоож, Бүрэн эрхт төлөөлөгчөөр У.Бямбасүрэнг томиллоо
    20 цаг 39 мин
  • УИХ-ын дэд хороодыг залуу гишүүд ахалж эхэллээ
    22 цаг 43 мин
  • Д.Амарбаясгалан: Хараат бус байдал, шийдвэр гаргах чадамж, хариуцлагын тогтолцоог төгөлдөржүүлж парламентын засаглалыг бодит утгаар нь баталгаажуулж чадлаа
    Өчигдөр 19 цаг 29 мин
  • Наадмын өдрүүдэд цаг агаар ямар байх вэ?
    Өчигдөр 18 цаг 18 мин
  • Төв аймгийн Жаргалант сумын наадамд дүүргийн Алдарт уяач Н.Доржийн буурал азарга түрүүллээ
    Өчигдөр 18 цаг 11 мин
  • Японы Цог Жавхлант Эзэн Хаан Нарүхито “Монгол Коосэн технологийн коллеж”-ид зочиллоо
    Өчигдөр 17 цаг 31 мин
  • "Бүх цэргийн наадам"-аар шөвгөрсөн найман бөхийн допингийн хариу иржээ
  • Рэйвагийн тооллыг эхлүүлэгч, Японы 126 дахь Эзэн хаан Нарүхито гэж хэн бэ?
  • П.Мөнхтулга: Морин уралдаанд малчдын морь уралдах боломжгүй болсон
  • Улсын цолон ойрхон бөх #6: Цэргийн заан Б.Батсуурь
  • Б.Түвшин: Эдийн засгийн байдлаа алсдаа харж, төлөвлөж чадахгүй байна
  • Б.Батцэцэг: Манай дипломатууд цөөн хүчээр асар их ажлыг амжуулдаг
  • Ч.Ундрам: Олимпийн төрөлд байдаг спортуудаа төрөөс дэмжих нь зүйтэй
  • "Салхи Дамбий шиг цайлган" гэж өөрийгөө тодорхойлсон МУГЖ Д.Бямбацогтын талаарх найман баримт
  • Монгол тогооч нар дэлхийн аваргын хагас шигшээд оролцох эрхээ авлаа
  • Улсын цолон ойрхон бөх #8: Аймгийн заан С.Доржпалам
  • 115 мянган тул загасны, 60 мянган зэвэг, хадран загасны жараахайг нутагшуулжээ
  • Улсын цолон ойрхон бөх #5: Аймгийн хурц арслан О.Наранбаатар
  • Мотокроссын улсын аварга шалгаруулах цуврал Дархан-Уул аймагт болно
  • Улсын цолон ойрхон бөх #7: Аймгийн арслан Ц.Төмөрцоож
  • Голомт банк 2024 оны Тогтвортой хөгжлийн тайлангаа нийтэллээ
  • Аварга цолтон төрүүлдэг могой жилийн наадам
  • Улсын цолонд ойрхон бөх #9: Аймгийн хурц арслан М.Еркебулан
  • Улсын цолон ойрхон бөх #4: Аймгийн хурц, бадрангуй арслан Э.Мөнхбаатар
  • Наадмын нээлтийн тоглолтыг хоёр удаа тоглоно
  • АМРАЛТЫН ӨДӨР: Та амралтаараа юу үзэх вэ?
  • П.Мөнхтулга: Морин уралдаанд малчдын морь уралдах боломжгүй болсон
  • Улсын цолон ойрхон бөх #7: Аймгийн арслан Ц.Төмөрцоож
  • ШУУД: УИХ-ын чуулганы хуралдаан үргэлжилж байна
  • Б.Батцэцэг: Манай дипломатууд цөөн хүчээр асар их ажлыг амжуулдаг
  • Б.Түвшин: Эдийн засгийн байдлаа алсдаа харж, төлөвлөж чадахгүй байна
  • 115 мянган тул загасны, 60 мянган зэвэг, хадран загасны жараахайг нутагшуулжээ
  • Рэйвагийн тооллыг эхлүүлэгч, Японы 126 дахь Эзэн хаан Нарүхито гэж хэн бэ?
  • Аварга цолтон төрүүлдэг могой жилийн наадам
  • Улсын цолон ойрхон бөх #6: Цэргийн заан Б.Батсуурь
  • Ч.Ундрам: Олимпийн төрөлд байдаг спортуудаа төрөөс дэмжих нь зүйтэй
  • Мотокроссын улсын аварга шалгаруулах цуврал Дархан-Уул аймагт болно
  • Улсын цолон ойрхон бөх #8: Аймгийн заан С.Доржпалам
  • Г.Тэмүүлэн: Төсвийн тодотголыг хэлэлцэхдээ 126 гишүүний ирцтэй байх ёстой
  • "Салхи Дамбий шиг цайлган" гэж өөрийгөө тодорхойлсон МУГЖ Д.Бямбацогтын талаарх найман баримт
  • Б.Энхбаяр: ХЭҮК-ын тайланг хэлбэр төдий сонссон болоод өнгөрдөг байсан асуудал түүх болсон
  • Улсын цолон ойрхон бөх #4: Аймгийн хурц, бадрангуй арслан Э.Мөнхбаатар
  • Улсын цолон ойрхон бөх #5: Аймгийн хурц арслан О.Наранбаатар
  • “Монгол дархан: Өв, урлахуй” үзэсгэлэнгийн шилдгүүд тодорлоо
  • Голомт банк 2024 оны Тогтвортой хөгжлийн тайлангаа нийтэллээ
  • "Монгол дархан: өв, урлахуй" тусгай үзэсгэлэнд 60 уран бүтээлч 130 гаруй бүтээлээ дэлгэлээ
24 баримт
  • "Салхи Дамбий шиг цайлган" гэж өөрийгөө тодорхойлсон МУГЖ Д.Бямбацогтын талаарх найман баримт
  • Рэйвагийн тооллыг эхлүүлэгч, Японы 126 дахь Эзэн хаан Нарүхито гэж хэн бэ?
  • Хамгийн залуу эмэгтэй МУГТ болж буй Н.Нандинхүсэл гэж хэн бэ?
  • 17 жилийн өмнөх 7 дугаар сарын 1-ний өдрийг сануулах хуучирч, мартагдахгүй 24 баримт
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото Элчин сайд ярьж байна Спорт Видео Сошиал мэдээ
Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.

Вэб сайтыг хөгжүүлсэн: Sodonsolution ХХК