Бөх, морь хоёрыг яс махандаа тултал хайрладаг ард түмэн монголоос өөр хаана байхав. Хайрыг нь дааж чадахгүй, жигтэй үйлдэл хийж явдаг зарим бөхчүүд хаа мундах вэ. Үнэндээ цол дагаж бяр гэдэг үгийг буруугаар ойлгож, бусгаж аархаж, газрыг огоорох нь ч байна.

Цол дагаж хүндлэл, хүлээлт, хариуцлага, үүрэг байх ёстой. Зөвхөн махан биеийн бяраас гадна өөрийгөө цэгнэх, бусдад үлгэрлэх, зөв явах гэсэн оюун санааны бярыг цогцлоосон бөхчүүд даанч ховор л доо. 

Бөх уг нь багийн спорт биш. Гэтэл нийлж байгаад хэн нэгнээ өндөр даваанд хүргэх, цолны босго алхуулах, төлөвлөгөөт зүйл хийх нь улам ихсэж байгаа бололтой. Энэ нь аймаг, сум, дүүргийн наадамд ажиглагдах болсон байна. Аймгийн наадамд улсын цолтон очоод балчир хүүхэд мэт амархан ойчоод өгөх шиг инээдтэй зүйл байх уу. Нутаг нугаараа нийлж, бор зүрхээрээ хөдөлмөрлөж яваа хүний хөвгүүдийг дэвсэлж гишгээд, дээгүүр нь танилынхаа хүүхдийг дэвүүлдэг наадам үзнэ гэдэг ч аймшиг буй за. Үүнд холбогдох жишээ Багахангайн наадамд болсон гэдгийг бөхийн хорхойтнууд ярьж л байна. Энэ жилийн улсын наадамд Ховдынхон амжилт үзүүлээгүй нь үүний гор ч гэж байх жишээтэй. 

"Уран мэхийг уралдуулж, үнэн хүчийг үзэн барилдъя гэв ээ" гэж дуудаж байхад огшдоггүй юм уу. Хүний чанар зулгаадаггүй юм уу. Одоо улсын цолтнууд аймгийн наадмыг, аймгийн цолтнууд сумын наадмыг самрахаа зогсоохгүй юм уу. Үгүй бол цаг улирахад энэ спорт үнэ цэнгүй, тээж буй агуулгагүй, хэлбэр төдий, амин сүнсгүй зүйл л болж дуусна. Цол дагаж та нарт очоогүй зүйл гэж үгүй, хаана зогсохоо мэддэг баймаар сан.