БАРИМТ 1
“Сибирийн хүч-2” шинэ хийн хоолойг барих тухай асуудал 2020 оноос идэвхтэй яригдах болжээ. Учир нь өмнөх “Сибирийн хүч-1” хоолойн ачаалал нэмэгдэж байгаа нь уг хоолойг барих шалтгаан болсон.
БАРИМТ 2
Оросын байгалийн хийн экспортын шинэ чиглэлийн эх үүсвэрийн нөөц суурь нь Ямала, Надым-Пур, Тазовын бүс нутгийн орд, Ковыктин орд болон Красноярскийн хязгаарын байгалийн хийн нөөцтэй мужууд байдаг.
БАРИМТ 3
Уг хоолойг Барнаул-Бийск-Уулын Алтай гэсэн хамгийн богино чиглэлд тавихаар төлөвлөж байсан ч техник, эдийн засгийн үндэслэлийг авч үзсэний дараа богино гэдэг нь ашигтай бус харин ч эсрэг илүү их алдагдалтай болох нь тодорхой болсон байна.
БАРИМТ 4
Харин шинээр баталсан чиглэл Томск хотоос өмнөд зүгт Красноярск, Эрхүү, цаашлаад Байгаль нуурыг тойроод Монгол Улс руу, хил давж өмнөпд хөрш БНХАУ руу үргэлжилнэ.
БАРИМТ 5
2023 онд гаргасан тооцооллоор “Сибирийн хүч-2” хоолойг барихад 10-13 тэрбум ам.доллар шаардагдана.
БАРИМТ 6
Бүрэн ашиглалтад орсны дараа БНХАУ улс жил бүр 98 тэрбум куб метр байгалийн хий авах боломжтой гэнэ.
БАРИМТ 7
Энэхүү тооцоо нь Европын орнуудад нийлүүлэхээс өмнөх хэмжээнээс гуравны нэгээр бага юм.
БАРИМТ 8
Монгол Улсаар дамжин өнгөрөх хийн хоолойн урт 960 орчим км байхаар тооцжээ. Хоолой Монголын нийслэл хотоос маш ойр зайд өнгөрнө. Ингэхдээ Улаанбаатар хот байгалийн хий дамжуулах хоолойтой болоод зогсохгүй дотоодын “Союз Восток” хэмээх өөрийн гэсэн хийн шугамтай болох ажээ. Энэ төслийг баталсан хамтарсан протоколд 2022 оны нэгдүгээр сард “Газпром” компанийн ТУЗ-ийн дэд дарга Алексей Миллер, Монгол Улсын шадар сайд Сайнбуянгийн Амарсайхан нар гарын үсэг зурсан билээ.
БАРИМТ 9
Дотоодын эл сүлжээ Монгол Улсад нийслэл хотоо байгалийн хийгээр хангах боломж олгохын сацуу цахилгаан эрчим хүчний сүлжээнд гол үүрэг гүйцэтгэж буй нүүрсний хэрэглээг багасгах боломжийг бүрдүүлэх давуу талтай гэнэ.
БАРИМТ 10
Монголоор дайрсан “Сибирийн хүч-2” хийн хоолой цаашлаад Хятадын хойд хэсэг болох Өвөр Монголын өөртөө засах оронд хүрнэ.
БАРИМТ 11
Оросыг шүүмжилдэг өрнөдийн зарим шинжээчид энэхүү төсөл хэзээ ч хэрэгжихгүй гэдэгт итгүүлэх зорилгоор мэдээллийн давлагаа босгосон гэдэг. Уг давлагаанд ₮Хятад улсын хүн амын нягтаршлыг тодотгож, Хятадын хүн ам хамгийн сийрэг суурьшсан хойд бүс нутагт Оросын байгалийн хий хэнд хэрэгтэй вэ? гэх мэтээр мэдээ нийтлэл бэлтгэсэн байдаг.
БАРИМТ 12
Хятадын газрын зургаас үзэхэд Өвөр Монгол нь цөлөрхөг, хүн ам бага суурьшсан, тийм ч сайн хөгжсөн бүс нутаг биш гэдэг нь харагдана. Тиймээс ч хийн хоолойг барих гол зорилго нь алслагдмал бүс нутгуудад амьдралын түвшнийг дээшлүүлэх явдал хэмээн зоригтой таамаг дэвшүүлэхэд хүргэдэг.
БАРИМТ 13
Учир нь байгалийн хий нь өвөлдөө их хэмжээний цас унадаг, агаарын температур "-20-30" хэмийг байнга заадаг эрс тэс уур амьсгалтай нутагт бол хямд өртөгтэй цахилгаан эрчим хүч, орон байрны халаалт юм.
БАРИМТ 14
Энэ бол аж үйлдвэрүүдийг барих, үйл ажиллагаагаа хэвийн явуулах нөхцөлийг бүрдүүлэх эх үндэс, бүхэлдээ хөдөө, орон нутгийн хүн ардын амьдралын түвшнийг дээшлүүлэх боломж, шинэ ажлын байр, өрхийн хэтэвчинд орох нэмэлт мөнгөн орлого байж магадгүй.
БАРИМТ 15
Эх сурвалжийн мэдээлснээр, Хятад Оросоос хий худалдан авахдаа импортын үнээр бус Оросын дотоодын тарифаар худалдан авахыг хүсэх болжээ.
БАРИМТ 16
Хятад олон улсын нэмэгдэл үнэгүйгээр Оросын хийг худалдан авах хүсэл нь Газпром компанийн ашигт шууд сөргөөр нөлөөлнө. Хэрэв үнийн асуудлаа хоёр орон шийдвэрлэж чадахгүй бол "Сибирийн хүч 2" хийн хоолойг барих гэрээ, төсөл бүр мөсөн зогсох эрсдэлтэй юм.
БАРИМТ 17
Орос 2022 онд Украинд түрэмгийлснээс хойш Европын орнуудад хий худалдаалахаа зогсоосон явдал нь Газпромд хэдийнээ хүнд цохилт болсон. Үүний адил боломжит худалдан авагчийнхаа хүсэлтийг дагах уу, ашиг орлогоо алдахгүйн тулд шинэ худалдан авагч хайх уу гэх асуулт Газпром төдийгүй Москвагийн эрх баригчдын гол асуулал болж байна.
БАРИМТ 18
Орос 2022 онд Украиныг түрэмгийлэхээс өмнө Газпром компани Европын холбоо болон Их Британи руу жилд 140 тэрбум метр гаруй хий шахдаг байжээ. Энэ нь Оросын хий дамжуулах хоолойн монопол компанийн хамгийн том, хамгийн ашигтай гадаад зах зээл байсан юм. Гэвч түрэмгийллийн дараа барууны хориг арга хэмжээ, Европын орнуудыг худалдан авч буй хийн төлбөрөө рублиэр төл гэж шаардсан Москвагийн шаардлага болон Хойд урсгалын хоолойн дэлбэрэлт зэрэг асуудлууд Газпромын нийлүүлэлтэд сөргөөр нөлөөлсөн.
БАРИМТ 19
Хэрхэн сөргөөр нөлөөлж байгааг Оксфордын Эрчим хүчний судалгааны хүрээлэн (OIES)-гийн гаргасан тайлангаас харж болно. Тус судалгааны хүрээлэн Оросын газрын тос, байгалийн хийн олборлолт болон экспорт 2023 онд хэр байгааг судалсан. Үүнд Орос 2023 онд Европын холбооны орнууд болон Их Британид дөнгөж 22-25 тэрбум шоо метр хий экспортолсон байна. Өмнө нь, жилд 140 тэрбум шоо метр хийг экспортолдог байсан орны хувьд 2023 оны үзүүлэлт нь хамаагүй муу байгааг тодотгов.
БАРИМТ 20
Мөн тус компани 7 тэрбум ам.доллартой тэмцэх алдагдал 2023 онд хүлээсэн аж. Түүнчлэн Орос жилд 40 тэрбум шоо метр хийг Украинаар дамжуулан Европ руу шахах таван жилийн гэрээг Киевийн эрх баригчидтай байгуулж байжээ. Тус гэрээний хугацаа 2024 оны сүүлээр дууссан бөгөөд Киевийн эрх баригчид дахин Оростой хамтран ажиллах хүсэлгүй байна.
БАРИМТ 21
Турк болон Зүүн Европ руу хий нийлүүлдэг "Турк урсгал" хоолой бий. Европ руу чиглэсэн энэхүү хий дамжуулах хоолойн хувьд эрсдэл бага аж. Учир нь "Турк урсгал"-аар дамжуулан хий авдаг Европын орнууд Оростой харилцаа сайн байдаг ба төлбөрөө рублиэр төлөх Москвагийн нөхцөлийг зөвшөөрсөн юм. Гэсэн хэдий ч Газпромын нийлүүлж буй нийт хийн хэмжээний 60 хувийг "Турк урсгал" хоолой бүрдүүлж байгаа нь Газпромыг дөнгөн данган ашигтай нь золгуулж байна.
БАРИМТ 22
Алс Дорнодын Сахалин арлаас Хятад руу 10 тэрбум шоо дөрвөлжин хийг шахах боломжтой хийн хоолой байгаа ч энэ нь Европ руу нийлүүлэхээ больсны алдангийг хэзээ ч нөхөж чадахгүй. Тиймээс Хятадын эрэлт хэрэгцээг хангахын хажуугаар ашиг орлогоо сайжруулахын тулд Орос шинэ хийн хоолой барих шаардлагатай тулгараад байна. Энэ нь "Сибирийн хүч 2" хийн хоолой юм.
БАРИМТ 23
Тус хоолойг бүтээн босгох талаар Оросын эрх баригчид удаан хугацаанд хэлэлцэж ирсэн.Гэхдээ хийн хоолой шинээр барихад 10-12 жил шаардагддаг ба хөрөнгө мөнгө ч их хэрэгтэй тул Орос Хятадын саналд бодлоготой хандахгүй бол болохгүй байсан.
БАРИМТ 24
Эх сурвалжийн мэдээлснээр, Хятадын төрийн өмчит PipeChina компани “Сибирийн хүч-1” хоолойгоор нэмэлт хий авахын өмнөх бэлтгэл болгож дотоодын хийн сүлжээгээ өргөжүүлэх судалгааг эхлүүлсэн байна. Хэрэв хэрэгжвэл барилгын ажил 2026 оны хоёрдугаар хагасаас эхлэх боломжтой гэжээ.
Сэтгэгдэл (1)