Тэдний лобби УИХ-д хүчтэй бөгөөд  архи спиртний үйлдвэрлэлд татвар нэмж, квот тогтоовол зөрүүлж улс даяар архины худалдааг  гартаа авч ашгаа хамгаалах, үйлдвэрлэл, хэрэглээ, худалдааг бүхэлд нь хянах санаархалаар ийм хувилбар дэвшүүлэх болсон байна.

Тамхины хууль санаачилж ард иргэдээ хорт зуршлаас салгаж яваа хэмээн өөрөөрөө бахархаж явдаг Л.Эрдэнэчимэг гишүүн маань ерөөсөө ард түмний халамжит ээж болохыг хүссэн бололтой араас нь угсруулж  "Архины хууль" санаачлах болсон. Зарим нэг нь түүний санаачилсан тамхины хуулийг "амьдралд хэрэгжихгүй, сайн гэхээсээ саар зүйл нь их" гэж үзэж байхад "хаа дуртай газраа тамхи татаад байхгүй аятайхан болсон" гэж үзэх хэсэг ч бий. Харин эрхэм гишүүн маань энэ хуулийн ачаар олон хүн тамхинаас гарч байгаа гэдэгт бат итгэлтэй явдаг билээ. Ийнхүү олон хүнийг тамхинаас гаргаж байгаа шиг архинаас гаргах сайхан сэтгэл өвөрлөн "Архины хяналтын тухай" хууль санаачилж УИХ-ын хаврын чуулганаар хэлэлцүүлэхээр бэлтгэж байна. Тэрээр энэхүү санал санаачилгаа дүүргийнхээ иргэдэд дуулгаж,найман нэрийн барааны дэлгүүр ажиллуулдаг худалдаачидтай уулзалт зохион байгуулсан.

Архины хяналтын шинэ хуулиар улсын хэмжээнд 18 градусаас дээш спиртийн агууламжтай архи зарах 500 дэлгүүр байгуулах бөгөөд энэхүү лицензийг төр олгоно, ингэхдээ тухай дүүрэг, сумын оршин суугчдын саналаар шийдэх тухай зохицуулалт тусгагдаж байна. СӨХ-нийхөө хуралд ч очдоггүй иргэд "Хаана архины дэлгүүр байгуулах вэ?" гэхээр шаваад л ирэх юм байх. Ингээд улсын хэмжээнд 3000 хүн тутамд нэг ийм дэлгүүр байхаар тооцоолж байгаа нь зарим сумыг огт архигүй болгох гавьяатай юм.  "Архидан согтуурахтай тэмцэх тухай хууль"-д 2009 онд өөрчлөлт оруулсан ингэхдээ шар айргийн зар сурталчилгааг нээсэн нь ухралт болсон гэж эрхэм гишүүн үзэж байгаа аж.  Анх 2002 оноос мөрдөгдөж эхэлсэн "Архидан согтуурахтай тэмцэх тухай хууль" яагаад хэрэгжиж ирээгүй вэ? Гэдэг шалтгааныг судалж энэхүү хуулийг боловсруулсан гэж байгаа ч мөн чанартаа "яагаад та нар хэрэгжүүлээгүй вэ" гэж асуудлыг төрөөс биш нийгмээс хайсан сэдлээр шинэ хууль боловсруулж байгаа нь илэрхий байлаа. Архийг 00:00 цагаас хойш худалдаалахыг хориглож, үйлчилгээний газруудыг хаадаг болсноор архидалт ахуйн хүрээнд улам гаарах болсон. Сүүлийн үед бүр гудамжинд гарч, "Такси баарны" шинэ үйлчилгээ бий болсныг ч олон хүн гэрчилж байгаа. Харин төр энэхүү алдаагаа засч ил, хяналттай тогтолцоог бүрдүүлэхийн оронд тэднийг эрүүгийн хариуцлагад татах нь зүйтэй гэж үзэж байгаа ажээ. Цаашлаад Монгол Улсын Засгийн газар нэг жилд үйлдвэрлэх спиртний хэмжээг тогтоодог болох коммунизмийн үеийн зохицуулалт уруугаа орох бололтой.  Энэ мэтээр шинэ хууль “хориглоно, хорино” гэсэн агуулга дор бүтээгдэж байгаа бол ард иргэд үүнд нь эсрэг саналтай байна.

Мэдээлэл технологий хөгжсөн өнөө үед иргэд эрхэм гишүүнээсээ ч илүү мэдээлэлтэй мэдлэгтэй болсон байна. 1946 онд АНУ-д ийм хууль гаргаад энгийн байсан архины хэрэглээ 10 дахин өссөн, хар тамхи, хууль бус архины наймаа газар авч энэ алдаагаа 2 жилийн дараа зассан байдаг. Орост ч ийм хууль гаргаад мөн л зогсоосон байдаг гэдгийг дуулгасан юм.  1990 онд архи картанд орж шаг, найрка, өвгөнтийн үе эхэлсэн гашуун түүх бий. Харин найман нэрийн барааны дэлгүүр, баар цэнгээний газрууд бий болсноор энэхүү хэрэглээ цэгцэндээ орж, соёлжих талруугаа орж байсан. Гэтэл 2002 онд энэ хэрэглээг далд хэлбэрт оруулах аюултай хууль гарснаар улс орныхоо хөгжлийг дагаад буурч байсан архины хэрэглээ улам далд хэлбэрт орох болсон. Гэтэл гишүүн та зөвхөн нэр зүүхийн тулд ийм хууль санаачилж улам дордуулах гэж байна. 2016 оны сонгуульд эргээд ирэхэд чинь бид арай өөр байдалтай уулзах байх шүү. Амлалтаа биелүүлэхгүй амин зуулгаас минь салгах гэж байгаад чинь гайхаж байна гэж хэлэх хүмүүс байлаа. “Тамхины хуулиа сайн болсон гэж магтдаг юм билээ, үнэн чанартаа тийм биш. Таны санаачилсан хуулиар тамхины зохиомол үнийн өсөлт бий болж, лангуун дээр байсан тамхи доошоо орсноос өөр дэвшил гараагүй шүү” зэргээр иргэд ихэд бухимдаж байв. Харин Л.Эрдэнэчимэг гишүүн өөрийн байр сууриа хатуу хамгаална. Хуулийг батлаагүй байна. Та нар саналаа бичгээр өгөх боломжтой" гэсэн жижүүрийн хариулт өгсөөр аргалж хүндхэн уулзалтаа дуусгасан байна.

Зарим иргэдийн шивэр авир хийхнээ сүлжээ дэлгүүр байгуулах санаа бол архины үйлдвэрүүдийн лобби гэнэ. Учир нь архины хууль шинэчлэгдэх бол цагийн хязгаарыг чөлөөлж, үйлчилгээний соёл, стандартыг сайжруулж жижиг бизнес эрхлэгчдэд таатай нөхцөл бүрдүүлэх, харин архины томоохон үйлдвэрлэгчдэд татвар нэмэгдэх, спиртийн тоолуур тавих зэргээр таагүй нөхцөл үүсэх талруугаа явах гээд байдаг болохоор энэ хуулийг өөрчлөхийг архины томоохон үйлдвэрлэгчид зогсоож ирсэн. Тэдний лобби УИХ-д хүчтэй бөгөөд  архи спиртний үйлдвэрлэлд татвар нэмж, квот тогтоовол зөрүүлж улс даяар архины худалдааг нь гартаа авч ашгаа хамгаалах, үйлдвэрлэл, хэрэглээ, худалдааг бүхэлд нь хянах санаархалаар ийм хувилбар дэвшүүлэх болсон байна.