Төрийн өмчит “Эрдэнэс тавантолгой” ХК, “Чалко” компанийн хоорондын өр авлага энэ оны 6-р сард дуусна гэдгийг Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг мэдэгдсэн. Өмнөх засгийн газрын үед ард иргэдэд эх орны жишиг тараах зорилгоор Монголын Засгийн газар Хятадын төрийн өмчит “Чалко” компаниас 350 сая ам доллар зээлж түүнийгээ нүүрсээр төлөх гэрээ байгуулсан байдаг. Гэвч Шинэчлэлийн Засгийн газар гарч ирснээр уг гэрээг ашигггүй байна гэж үзээд удаан хугацаагаар зогсоосон. Харин Хятадын тал үүргээ биелүүлэхийг хатуу шаардсаар огт буулт хийгээгүй бөгөөд Монголын Засгийн буулт хийж нүүрс олборлолтоо сэргээн ингэхдээ 70-80 доллараар тооцдог байсан нүүрсээ 40-50 доллараар үнэлэн өгч дордуулсан байдаг. Тавантолгойгоос гарч байгаа нүүрс Монголд доллар оруулж ирэхгүй зөвхөн өр төлөөд явж байгаа нь манай валютын нөөц хомсдож, төгрөгийн ханш унахад нэлээд хэмжээгээр нөлөөлж байгаа гэдгийг эдийн засагчид тайлбарладаг. Энэ оны 6-р сараас эхэлж тавантолгой нүүрс өрөө төлж дуусаад доллар даллана гэж эрх баригчид баяртайгаар мэдэгдсэн. Гэтэл Чалкогийн удирдлагууд Монголоос нүүрс авах сонирхол улам багасч байгаагаа Орост зохиогдсон нэгэн бизнесийн форум дээр илэрхийлсэн байна.  

    Тэдний хэлж байгаагаар Монголын талтай хамтран ажиллахад дараах хэд хэдэн хүндрэлүүд байдаг гэдгийг онцолжээ. Үүнд хамгийн түрүүнд Засгийн газар нь гэрээгээ биелүүлдэггүй гэсэн шүүмжлэл багтаж байгаа юм. 2012 оноос өмнөх Засгийн газар нүүрсээ 70-80 доллараар тогтвортой нийлүүлэх гэрээ байгуулж, нийлүүлэлтийн графикаа ч гаргасан байжээ. Гэтэл сонгуулийн үр дүнгээр гарч ирсэн шинэ Засгийн газар хэлсэн амнаасаа буцаж нүүрсний нийлүүлэлтээ зогсоосноор Чалко компанийн ажлын төлөвлөлт, зохион байгуулалт нэлээд алдагдахад хүрсэн гэнэ. Энэ нь зөвхөн ганц удаагийн тохиолдол биш бөгөөд өнөөдөр байгуулсан гэрээгээ маргааш нь чамлаад янз бүрийн сонирхол илэрхийлдэг Монголчуудын ааш араншин тэдэнд таалагдахгүй байгаа гэдгийг илэрхийлсэн байна.

    Мөн Монголын нүүрс хог ихтэй, чанарын хувьд хангалтгүй байгаа нь ажил дээр давхар ажил удаж байдгийг тэд онцлов. Хамгийн том бэрхшээл нь Монголын нэвтрүүлэх чадвар тун муу бөгөөд жилдээ 20-25 сая тн нүүрсийг л машинаар зөөж байна. Бага хэмжээтэй, өртөг өндөр, асуудал их дагуулдаг Монголын тавантолгойн нүүрснээс илүүтэй Сибирийн нүүрсний нийлүүлэлтийг дэмжих тохироог Хятадууд Оросын талтай хийж байгаа гэнэ.

    БНХАУ нь ОХУ-тай эрчим хүч, нүүрс, байгалийн хийн нийлүүлэлтийн томоохон гэрээнүүдийг байгуулаад байгаа. Өнгөрөгч 2013 онд “Интер РАО” Хятадад 3 тэрбум кВтц цахилгаан эрчим хүч нийлүүлсэн нь өмнөх оноос 51%-аар өссөн үзүүлэлт юм. Түүнчлэн хоёр орны Засгийн газар хооронд Сибирээс 300 тэрбум тн эрчим хүчний нүүрс авахаар гэрээ хийсэн бөгөөд жил бүр 3 тэрбум тн-ийг нийлүүлэхээр харилцан тохиролцсон байна. Гэвч тэдний хамтын ажиллагаа санасан түвшинд хүрч чадахгүй байгаад талууд анхаарлаа хандуулж энэ оны 6, 7-р сараас эхэлж нүүрсний нийлүүлэлтийг огцом нэмэгдүүлэх болсон байна. Үүнийг хангахын тулд ач холбогдол багатай гэрээнүүдээсээ татгалзана гэж Хятадууд мэдэгджээ. Манайхан нүүрсээрээ 6-р сард өрөө төлөөд доллар орж ирнэ гэсэн хүлээлттэй байгаа бол Хятадууд 6-р сард Монголчуудаас авлагаа авч дуусаад хамтран ажиллах бодолгүй байна. Гэтэл эрх баригчид ард иргэддээ 7-р сараас доллар орж ирнэ, эдийн засаг сайжирна гэж хууран мэхлэсэн мэдэгдэл хийгээд явж байгаад анхаарах цаг болжээ.