-
2017 оны 8 сарын 21
Нэг хэсэг улс төрийн амьдралыг хавар болж урь орохтой зэрэгцдэг хэмээдэг байлаа. Хэвлэлийнхэн үүнийг “хаврын синдром” гэж нэрлэх дуртай. Тэгвэл энэ жилийн улс төрийн үйл явдал, өрнөл ийм нэгэн намрын синдромоор эхэлж, энэ хүрээнд тоглолт хийдэг хүмүүсийг цусыг ёстой хөөргөх нь.
-
2017 оны 8 сарын 18
УИХ-ын дэд дарга, МАН-ын Удирдах зөвлөлийн гишүүн Ц.Нямдорж өчигдөр 25 дугаар суван телевизид 60 тэрбумын асуудлаар ярилцлага өгсөн.
-
2017 оны 8 сарын 18
Төв аймгийн Жаргалант суманд зохион байгуулсан өнөөдрийн (2017.08.18) хэлэлцүүлэгт Батсүмбэр, Баянцогт, Баянчандмань, Борнуур, Жаргалант, Сүмбэр сумдын ИТХ-ын дарга, Засаг дарга, ИТХ-ын нарийн бичгийн дарга, багийн Засаг дарга, ИНХ-ын төлөөлөгч, ЗДТГ-ын удирдлага, албан хаагчид,
-
2017 оны 8 сарын 18
Монгол Улсын Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн ард нийтийн хэлэлцүүлгийг говийн бүсэд зохион байгуулах УИХ-ын Тамгын газраас томилсон ажлын хэсгийн баг өнөөдөр /2017.08.18/ Говьсүмбэр аймагт ажиллалаа.
Говьсүмбэр аймгийн ИТХ-ын дарга Г.Батзам, ИТХ-ын Нарийн бичгийн дарга Ж.Оюунбилэг нар оролцож, хэлэлцүүлгийг нээж хэлсэн үгэндээ “Өмнө нь Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулахдаа ард нийтийн саналыг тусгаагүйгээс маргаан их гардаг. Харин энэ удаа УИХ-ын тогтоол гарч, УИХ-ын Тамгын газраас ажлын хэсгийн баг томилон улс орон даяар ард нийтийн хэлэлцүүлэг зохион байгуулж байгаад талархалтай байна. Мөн манай аймагт Засаг даргын захирамжаар ажлын хэсэг байгуулан сумдад ажиллаж байна” гэв.
Хэлэлцүүлгээр Монгол Улсын Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн танилцуулгыг УИХ-ын Тамгын газрын Эдийн засгийн байнгын хорооны ахлах зөвлөх Ж.Батсайхан хийж, УИХ-ын үйл ажиллагаатай холбоотой найман, нэмэлт өөрчлөлтийн талаар УИХ-ын Тамгын газрын Хууль эрх зүйн хэлтсийн зөвлөх Д.Мягмарцэрэн, Засгийн газар, засаг захиргааны нэгж, орон нутгийн өөрчлөлтөөр, УИХ-ын Тамгын газрын Хууль эрх зүйн хэлтсийн ахлах зөвлөх Н.Мөнхзэсэм, Ерөнхийлөгч, шүүх эрх мэдэл, төрийн албан хаагчийн нэмэлт өөрчлөлтөөр, УИХ-ын Тамгын газрын Хууль эрх зүйн хэлтсийн зөвлөх Л. Батмөнх нар тус тус мэдээлэл танилцуулгыг хийсэн.
Хэлэлцүүлгийн дараа иргэд санал сэтгэгдлээ хэлж, хуулийн төслийн зарим зүйл заалтыг тодруулж асуув.
Баянтал сумын сумын иргэн Л.Лхагвасүрэн “Иргэнийхээ хувьд Үндсэн хуульд орж байгаа нэмэлт, өөрчлөлтийг бүхэлд нь дэмжиж байгаа. Үүнээс Засаг захиргааны нэгжийн тухай өөрчлөлтийг дэмжиж байна. Ерөнхий сайд аймгийн Засаг даргыг, аймгийн Засаг дарга нь сумынхаа даргыг, сумын Засаг дарга нь багийн даргаа томилох энэ заалтыг дэмжиж байна. Мөн шүүхийн талаар нэмэлт, өөрчлөлт орж байна. Шүүхийн Ерөнхий зөвлөл нь шүүгчийг томилохдоо УИХ-аар хэлэлцүүлдэг байх нь зөв. Шүүхийн өмнөх тогтолцоо өөр байсан. Аль эрх барьж байгаа нам, засгийн талд шүүх ажиллаж шийдвэр гаргадаг байдал маш их хүчээ аваад байсан” гэж онцоллоо.
Хэлэлцүүлэгт оролцсон иргэд багийн Засаг даргыг шууд томилох нь мөн нам дагасан томилгоо болно. Мөн Ерөнхийлөгчийн хууль санаачлах эрхийг хасах нь буруу гэх санал ч хэлж байсан юм. Нөгөө талдаа шүүгчийг УИХ-аар хэлэлцэж батлахыг нэлээд дэмжиж байв.
Харин Шивээговь сумын иргэн Д.Сүхбаатар “Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хэлэлцүүлэгт хоёр дахь удаагаа орж байна. Өнгөрсөн дөрөвдүгээр сарын сүүлд Улаанбаатар хотод зохион байгуулсан хэлэлцүүлэгт мөн оролцсон. Аймаг, орон нутгийг хот болгох заалтыг дэмжиж байгаа. Хувь хүний санал гэвэл УИХ-ын гишүүнийг нэг удаа улируулан сонгодог болмоор байна. Дөрвөн жилийн хугацаанд сонгууль хийсээр байтал ажил хийж амжихгүй байна” гэлээ.
Говьсүмбэр аймгийн хувьд гурван сумтай хэдий ч Дундговь аймгийн Цагаандэлгэр, Говь-Угтаал, Баянжаргалан, Дорноговь аймгийн зарим сумдын иргэд төр захиргааны үйлчилгээг Чойроос авдаг юм байна. Иймээс Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтөөр хилийн цэс тогтоох, зарим аймаг, сумдыг нэгтгэх нь зөв гэдэгт цөөнгүй иргэд санал хэлж байлаа.
Энэ талаар Сүмбэр сумын иргэн Т.Бат-Эрдэнэ “Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийн талаар нэлээд хугацаанд ярьж байна. Ард түмэн үүнд ач холбогдол өгч байгаа. Хуулийн өөрчлөлт ард иргэдийн амьдралд шууд нөлөөлдөг учраас анхаарахгүй байхын аргагүй. Тэр дундаа Үндсэн хуульд бол маш нухацтай хандах ёстой. Манай аймаг 1991 онд Чойр хот болж, 1994 онд Говьсүмбэр аймаг болсон. Дархан, Эрдэнэтийг дагаад хотын статустай болсон юм. Говьсүмбэр бол боржигон түмний цөм болсон аймаг. Тиймээс эргэн тойронд байгаа сумдыг Говьсүмбэрт нэгтгэвэл хүн ам олонтой, хөгжих боломжтой хот болж хөгжих боломжтой.Тэр аймгийн сумдыг шууд тасдаад нийлүүлчихнэ гэдэг бол бас өрөөсгөл ойлголт. Гэхдээ харьяалал, газар нутаг, төр захиргааны үйлчилгээ авч байгаа байдлаар нь хилийн цэсийг бодож үзмээр байна. Дундговийн наад талын сумдын айлуудын хүүхдүүд Говьсүмбэрт сурч, эмнэлэг, төр захиргааны бүх үйлчилгээг газар нутгийн дөт байдлаар нь эндээс авдаг” гэлээ.
Дээрх хэлэлцүүлэгт Говьсүмбэр аймгийн Сүмбэр, Баянтал, Шивээговь сумын орон нутаг, төр захиргааны байгууллагын ажилчин албан хаагч, оршин суугчид оролцлоо хэмээн УИХ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.
-
2017 оны 8 сарын 18
Тэгвэл дөнгөж сая МАН-ын ерөнхий нарийн бичгийн дарга Д.Амарбаясгалан АТГ-т энэ талаар мэдүүлэг өгөхөөр орлоо. Тэрбээр орохынхоо өмнө дараах мэдэгдлийг хийсэн юм.
-
2017 оны 8 сарын 18
МАН-ын Удирдах зөвлөлийн хуралдаан нэлээд ширүүхэн уур амьсгалтай болсон талаар хэвлэлээр шуугиад байгаа билээ.
-
2017 оны 8 сарын 18
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулгад БНСВУ-аас Монгол Улсад суух Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Доан Тхи Хыөнг өнөөдөр Итгэмжлэх жуух бичиг барив.
Итгэмжлэх жуух бичиг барьсны дараа Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга Элчин сайд Доан Тхи Хыөнгийг хүлээн авч уулзлаа.
Элчин сайд Доан Тхи Хыөнг Монгол Улсын Төрийн тэргүүнээр сонгогдсонд нь баяр хүргэсэн БНСВУ-ын Ерөнхийлөгч Чан Дай Куангийн мэндчилгээг уламжилж, Монгол Улсад улсаа төлөөлөн ажиллах болсондоо баяртай байгаагаа илэрхийлэв.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга БНСВУ-ын Ерөнхийлөгч Чан Дай Куанд хариу талархаж буйгаа илэрхийлээд Монгол Улсад Элчин сайдаар томилогдон ирсэнд нь хатагтай Доан Тхи Хыөнгд баяр хүргэж, цаашид ажил хэргийн уулзалтууд хийж, хамтран ажиллана хэмээлээ. Мөн Монгол Улсын төр, засгийн байгууллагуудын зүгээс Элчин сайдын ажилд шаардлагатай бүх талын дэмжлэг үзүүлнэ гэсэн юм.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга Үйлдвэр, хөдөө аж ахуйн сайдаар ажиллаж байхдаа БНСВУ-д айлчилж, харилцаа, хамтын ажиллагааны чиглэлээр тодорхой ажлууд хийж байснаа дурдав.
Уулзалтын үеэр Элчин сайд Доан Тхи Хыөнг Вьетнам Улсад тохиолдсон дайны хүнд жилүүдэд Монголын төр, засаг, ард иргэдийн зүгээс тус улсад тал бүрийн тусламж, дэмжлэг үзүүлж байсныг одоо хүртэл вьетнамчууд санан дурсдаг гэлээ.
Уулзалтад УИХ-ын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, Гадаад харилцааны сайд Ц.Мөнх-Оргил, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга З.Энхболд, албаны бусад хүмүүс байлцлаа.
-
2017 оны 8 сарын 18
УИХ-ын гишүүн Н.Номтойбаяртай ярилцлаа.
-МАН-ын Удирдах зөвлөлийн хурал дээр Шадар сайд У.Хүрэлсүх таныг өөрийг нь тагнасан, мөрдсөн гэж ярьсан гэсэн. Тагнаж чагнасан хүмүүс нь тантай ойр ажиллаж байсан гэх юм. Энэ тал дээр тайлбар өгөөч?
-Асуултанд хариулахын өмнө хэдэн зүйл хэлье. Би Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайдын ажилд томилогдсоноос хойш зөвхөн өмнөх ажилдаа л анхаарч, нам доторх элдэв хов, хэрүүлээс хол явлаа. Гэтэл сүүлийн үед тагнасан гэх сенсацид Хүрэлсүх өөрөө намайг татаж оруулж, ил далд хэвлэлээр дайраад байх юм. Энэ нь намайг хэвлэлд тайлбар өгөх, байр сууриа илэрхийлэхээс өөр аргагүй байдалд орууллаа. Тиймээс танд ярилцлага өгч байна. наашаа ирэх замдаа юу ярихаа хүртэл хэсэг бодлоо. Нэг л хэрүүлийн хариу маягийн юм болчих вий гэж санаа зовж байна. Гэхдээ дуугүй байж бас болохгүй нөхцөл үүссэн.
Өнгөрөгч УИХ-ын сонгуулиар иргэд “Бидний ажил, амьдралд тулгамдаад байгаа асуудлуудыг шийдэх арга замыг Ардын нам тодорхойлж, хэрэгжүүлж чадна” гэж итгээд Ман-д 65 суудал өгсөн. Бид ч амлалтаа ажил хэрэг болгохоор Засгийн газраа байгуулсан. Ардын намыг дийлэнх олонхоор нь сонгох өөр нэг шалтгаан бол 2012-2016 онд эрх барьсан Ардчилсан нам эрх мэдэл, хөрөнгө мөнгө булаалдаж, хөнжил дотроо жийлцэж, хөрөнгө оруулагчдыг үргээж, Засгийн газраа тогтвортой байлгаагүй. ардчилсан нам дотроо эв түнжингүй, хэрүүл тэмцэлтэй явж ирсний хохирогч нь эдийн засаг хийгээд ард түмэн болж үлдсэн. Манай намыг ядаж дотооддоо эв нэгдэлтэй, засаг төр нь тогтвортойн дээр эдийн засгийн бодлогоо тодорхойлоод иргэдийн амьдралыг сайжруулна гэдэгт итгэж сонгосон. Энэ итгэлийг бид зөв бодлого зүтгэлээр өнгөрсөн нэг жилийн дотор эдийн засгийг хасах 1.3 хувиас нэмэх 4.2 хувь болгоод байна. Харамсалтай нь сая болж өнгөрсөн Ерөнхийлөгчийн сонгуулиас хойш нөхцөл байдал хүнд байгаа. Нэгдүгээрт, Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулгын үгнээс болж БНХАУ-тай геополитикийн хувьд ноцтой асуудал үүсч энэ нь манай гадаад худалдаа, эдийн засагт ноцтой хохирол учруулаад эхэллээ. Хоёрдугаарт, Х.Баттулга, У.Хүрэлсүх нарын хамтарсан найруулгаар 65-ын бүлгийн цөөн хэдэн гишүүн албан тушаалын төлөө нам дотроо урваж шарваад эхэлсэн. Засгийн газрыг огцруулна гээд хэдэн гишүүний гэр орноор явж, архи дарс болж, гарын үсэг зураалаад явж байна. Энэ бүхний ард Монгол Улсын Шадар сайд Ухнаа овогтой Хүрэлсүх бий. За, тэгэхээр энэ хүнд засгаа мурьж, өөрийн зам мөрөө хөөхөд шалтаг шалтгаан хэрэгтэй болно доо. Тэр шалтаг нь тагнасан, чагнасан гээд Ерөнхий сайдаа гүтгэж, үүнийгээ үнэмшилтэй болгохын тулд тагнуулд ажиллаж байсан намайг татаж оролцуулаад байгаа юм.
Тийм зүйл огт байхгүй гэдгийг хариуцлагатайгаар хэлье. Намайг өөрийг нь тагнасан гэж үнэхээр хардаад байгаа юм бол яагаад Хүрэлсүх өөрөө өдий болтол холбогдох газарт нь миний нэрийг цохоод шалгуулах өргөдөл гомдол гаргахгүй байгаа юм бэ. Өргөдөл өгөхгүй байхыг бодвол зүгээр л бохир улс төр. Тэр нөхрийг тагнах сонирхол, шалтгаан хэнд ч байхгүй. Хүрэлсүхийг тагнаж мууг нь үзэх гээд байх ямар ч шаардлага байхгүй. Тэртээ тэргүй тэр нөхрийн муу нь ил. Шаардлагатай гэвэл би мууг нь хэлдэг газар нь хэлж чадна. Хүрэлсүхийн төрсөн эгчийнх нь хүү, цагдаад ажилладаг Амарсанаа, нэг яаманд газрын дарга хийдэг төрсөн дүү нь гээд хэсэг нөхөд ахынхаа санаачилгаар ийм тагнуултай драм зохиосон. Тэр нь баригдаад хэргээ хүлээн зөвшөөрөөд байгаа юм биш үү. Тагнуултай кино их үздэг юм уу хаашаа юм. Тагнуултай кино бага үз.
У.Хүрэлсүх Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны дарга Ж.Энхбаярт буюу дүүдээ бичсэн албан бичиг бичсэнийг уншсан. Амь нас, Үндэсний аюулгүй байдалд ноцтой хохирол учруулах гэх мэтчилэн алиа алиа зүйлс бичсэн байна лээ. Үндэсний аюулгүй байдал гэдэг бол Хүрэлсүх огт биш. Хаана нь ч хүрэхгүй.
-Олон нийтийн дунд “Херо” Баатар, Шадар сайд У.Хүрэлсүх нарын бичлэг шуугиан тариад байгаа. Гүйцэтгэх ажиллагаа зохион байгуулсан нь үнэн юм байна гэх байр суурь ч гараад байна л даа?
-Хуулиар хамгаалагдсан тодорхой субьектууд байдаг. Үүнд Шадар сайд орно. Ийм хүмүүст гүйцэтгэх ажил буюу тагнуулын ажил хийх нь хуулиараа хориотой. Мөн хуулиар эрх нь олгогдоогүй хүн гүйцэтгэх ажил хийх хориотой бөгөөд ийм үйлдэл хийвэл Эрүүгийг тусгай зүйл ангиар зүйлчлэгддэг. Ийм ноцтой гэмт хэрэг хийсэн мэтээр намайг гүтгээд байгаа юм. Энэ нь ч хуулиар хориотой. Тэгэхээр ийм хатуу хуультай, зөрчвөл олон жилээр шоронд хоригдох “тэнэг” байхгүй гэдэгт итгэлтэй байна. “Херо” бичлэгээ алдлаа л гэдэг. Санаатай, санамсаргүйг нь хэн мэдлээ. Ямар ч байсан Хүрэлсүхийн утас чагнагдах боломжгүй. Харин Хүрэлсүх өөрөө “Топор” гэх нууц нэртэй, Х.Баттулгын МАН-д шургуулсан гар хөл болсон тагнуулч нь гэдэг нь тодорхой болчихлоо. Иймэрхүү нөхрийг тагнуулынхан “муужгай” гэдэг юм. Баатар, Хүрэлсүх хоёрын бичлэгийг сошиалаас сонсоод ямар хөгийн урвагч новш, муужгай вэ л гэж бодсон. Уур ч хүрэх, гомдох, юу юу ч болов, хэсэгтээ л шоконд орсон.
-Энэ бүхэн тэгээд МАН-ын даргын суудлын төлөөх амбиц, нүүдэл гэж ойлгож болох уу?
-Тийм л дээ. Гэхдээ итгэл үнэмшил, журмын нөхдөөсөө урваж, муужгайдан байж улайрна гэдэг чин юу гэсэн үг вэ. Хүрэлсүхийн хувьд хүн чанар, нөхрийн өмнө хүлээсэн хариуцлага, ёс зүй, зарчим түрхэн зуур гарт баригдаад гарах албан тушаалаас хямдхан юм байна. Ардчилсан намын гишүүдээс Х.Баттулгаа дэмжээгүй нөхөд байсан. Гэхдээ тэд Хүрэлсүх шиг манай намынхантай хуйвалдаж муужгайдаагүй. Дэмжээгүй нь зүгээр л сонгуульд оролцоогүй. Хүрэлсүх бол хөгийн новш байж. Ийм үг хэлж байгаадаа танай сониний уншигчдаас хүлцэл өчье. “Топор” нэртэй муужгайн асуудлыг түр орхиод Хүрэлсүхийг намын дарга, дараагийн Ерөнхий сайд гэж төсөөлөхөд, үүнийг хийж чадах уу гэдгийг ажил хэрэгч талаас нь харъя. УИХ-д тойргоос хоёр, жагсаалтаар нэг сонгогдож байсан. Улс төрд хөл тавьснаас хойш дөрөв дэх удаагаа Засгийн газрын гишүүнээр ажиллаж байна. Мэргэжлийн хяналтын сайд, Онцгой байдлын сайд, хамтарсан Засгийн үед Шадар сайд байсан бол одоо ч мөн Шадар сайдын алба хашиж байгаа хүн. МАН-ын хувьд намын даргаас бусад бүх өндөр албан тушаалд байсан. Энэ албан тушаалуудыг хашиж байхдаа хүний амьдралд өгөөжөө өгсөн, монголд хэрэгтэй яг ямар хууль санаачилав, мэргэжлийн хяналтад яг ямар бодлогын өөрчлөлт хийв. Харамсалтай нь 1980 оны орос стандарт хэвээрээ л байна. Онцгой байдлын хувьд түймэр дээр очиж зургаа авахуулдаг. Түүнчлэн фургоны асуудалд орохоос гадна, хүний амь нас урьдчилан сэргийлэх яг ямар бодлогын арга хэмжээ авсан бэ. Зөвхөн өнгөрсөн нэг жилд хорь орчим хүн хордож, осолдож нас барлаа. Улс төрийн намын албан тушаалтан байхдаа намдаа нэг ялалт авчирсан уу. Харин ч Н.Энхбаярыг намаас хөөх ажиллагааг санаачилж, залуучуудын ард нуугдан тэднийг турхирч, намаа яаж хоёр хуваасан билээ. Энэнээс болж 2012 онд МАН ялагдаж, АН ялж, үр дүнд нь аж ахуйн нэгжүүд дампуурч, ард иргэд яаж ядуурав. Үүнээс үүдэлтэй балгийг арилгах гэж Ж.Эрдэнэбатаар ахлуулсан Засгийн газар яаж зовж, ард нь гарав.
Хүрэлсүх 2012 онд нам ялагдуулсаныхаа дараа гадаад руу яваад өгсөн. 2013 оны Ерөнхийлөгчийн сонгуульд ялагдсаны дараа МАН-ын байрны гадаа хэсэг нөхдийг турхирч гэр бариулан намынхаа эсрэг ажиллаж, яаж муухай харагдууллаа. Энийг би Хүрэлсүх Австралиас удирдсан юм байна даа гэж сүүлд бодох болсон. 2014 онд эрх баригч АН задарч, засагт манай намыг урихад гэнэт гадаадаас ирээд Шадар сайд болно гээд зүтгэсэн. Тэр үед цөөнхийн буюу манай намын 26 гишүүний ихэнх нь “зугтсан нь биш зүтгэсэн нь” гэдэг зарчим үйлчлэнэ гээд Хүрэлсүхийг хүлээж аваагүй. Тэр үед намын дарга, өнөөдөр Хүрэлсүхээр муужгайдуулаад байгаа М.Энхболд түүнийг зүтгүүлсээр байгаад Ч.Сайханбилэгийн Засгийн газарт Шадар сайд болгосон. 2016 оны УИХ-д намын нөхөд хэн хүнгүй нэр дэвшиж зүтгэхэд, “би нэр дэвшихгүй” гээд уурлан байж бултсан. Дараа нь 30 хүрээгүй Д.Гантулга хүртэл гараад ирэхэд энэ хүн амаа барьсан. Ачаа үүрэх болохоор алга болчихоод ямбыг нь эдлэх болохоор гитар бариад гараад ирдэг. Ийм зарчимгүй байж болохгүй ээ. Би энэ үед УИХ дахь цөөнхийн бүлгийн дэд дарга байсан хүний хувьд голтой ярина. Ядаж УИХ-д Хэнтий аймгаас хоёр удаа сонгогдохдоо тэнд үлдээсэн Хүрэлсүхээр овоглох, сонгогчид нь талархах яг ямар ажил хийсэн юм бэ. Одоо юу хийж байна вэ. Айлын эрх хүүхэд шиг аашлаад л. 2011 онд намын генсек байхдаа наадмын үеэр намын дарга, Ерөнхий сайд болно гэж аашилж л байсан. Бодит үнэн, дүгнэлт ийм л байна. Та дүгнэлтээ бас хий. Ардын намд итгэсэн, хүлээлттэй байгаа иргэдээс тэр хүний амбиц үнэтэй гэж үү.
-Гэхдээ та хоёрт ойрхон байх үе байсан гэлцдэг...
-2004 онд танилцсанаас хойш бид хоёр сайн муугаа үзээд 10 гаруй жил ах дүү шиг явж ирсэн. Би дээрээ ахгүй, айлын том хүүхэд. Хуурай ч гэсэн сайхан ахтай юм шиг санагдах үе байсан. Тэр үеийн намын дарга намайг дэмжихгүй байхад Хүрэлсүх улс төрийн хувьд намайг дэмжиж ч байлаа. Үүнд нь талархалтай хандах хэсэгхэн хугацаа байсан уу гэвэл тийм гэж хэлнэ. Гэтэл түүний хэд хэдэн үйлдлээр намайг миний дүү гэхээс илүүд мөнгө гэж хардаг юм байна даа гэж дүгнээд холдож эхэлсэн.
-УИХ дахь МАН-ын зарим гишүүд Засгийн газрыг огцруулна гээд байгаа. Тэгэхээр засагт болохгүй зүйлс байгаа юм биш үү. Мэргэжлийн Засгийн газар байгуулна гэсэн яав гээд байна л даа?
-Юу нь болохгүй байгаа юм. Ганц нэг салбарын сайдуудын хувьд асуудал гаргахад нь хариуцлага тооцоод явцын дунд өөрчлөлт хийгээд явж байна. Энэ байдаг л зүйл. Хариуцлагагүй ажиллаж байгаа нөхдүүдэд халаа сэлгээ хийх ёстой. Чаддаг хүмүүсээр нь багаа бүрдүүлэх шаардлагатай.
Мэргэжлийн Засгийн газар нэг өдөр байгуулагдчихдаг юм биш. Хүнийг ажиллуулна, үнэлэлт дүгнэлт өгнө. Болохгүй бол халаа сэлгээ хийнэ. Байдаг л процесс. Энэ асуудалд найз нөхөд, журмын нөхөр гээд танил тал тохой татсан байдлаар хэрхэвч хандаж болохгүй. 3.1 сая иргэнийхээ өмнө хөгжлийг цогцлоох асар том хариуцлагыг бий болгох үүрэг хүлээсэн. Асуудлаа бид шийдээд явж байна. Итгэл нь алдарсан гадна дотны хөрөнгө оруулагчид энэ засагт итгэх байдал эрс нэмэгдэж байна. Дахиад асууя. Энэ Засгийн газрын яг юу нь болохгүй байгаа юм бэ. Үнэхээр болохгүй байсан юм бол бид өөрсдөө сайн дураараа ажлаа өгөөд явж чадах хүмүүс. Харин болж, бүтэж байгаа зүйлийг нураах гээд байгаа бол бид хамгаална. Би халуун гал тогоонд нь байгаа хүн. 65 гишүүний нэг нь. Тиймээс гарын үсэг зурсан гээд байгаа хэсэг хүний цаана ямар наймаа явж байгаа нь тодорхой.
-Ямар наймаа гэж. Өнөөх л сайдын суудал уу?
-Хүрэлсүхийг намын дарга, Ерөнхий сайд болгох ажилд нь дэмжлэг үзүүлээд шагналд өөрөө сайд болох. Эсвэл өөрийн хамсаатнаа дэд сайд, төрийн нарийн, агентлагийн дарга, Эрдэнэтээс эхлүүлээд төрийн өмчит компанид удирдлагаар тавих юм. Хууль бус хүсэлт тавьчихаад, бүтэхгүй болохоор энэ засаг миний бизнесийг дэмжихгүй байна гээд гарын үсэг зурсан гишүүн ч байна. Энэ засагт орж чадаагүйдээ харамсч, согтчихоод уйлж байсан нөхөр өнөөдөр нулимсаа арчаад шар хор тээн хор найруулж явна. Гэх мэт улайрсан зургаан гишүүн бий. Энэ хүмүүс 2016 оны сонгуулиар ард түмэн юу юу гэж амлаж тэдний итгэлийг аван гарч ирлээ дээ. Гарч ирчихээд иргэдийнхээ төлөөх зүтгэл нь энэ үү. Үнэхээр инээдэмтэй. Цаг нь болохоор хэн хэн сайд болно гэж, хэн хэн Дэд сайд, төрийн нарийн, агентлагийг өмчилж авна гэсэн улс төрийн зураглал гаргаж гарын үсэг зурсныг ил болгоноо. Энэ тэр чигтээ наймаа. Улс төрийн урвалтаас гадна бас нэг бохир нь энэ. Харин зарим нь Хүрэлсүх “топор” муужгайдсаныг мэдэж, түүнийг сая таньсан зарим нь гарын үсэг зурсанаасаа буцаж буй хүмүүс бас байна.
-У.Хүрэлсүх яг тэгээд эсрэг намынхаа хүнд үйлчилсэн юм уу?
-Өөрөө Бага хурал дээр үүнийгээ худлаа гээгүй. Б.Баатар, У.Хүрэлсүх нарын утсаар ярьсан бичлэгийг үзээд уурлах гэхээсээ илүү асар их гомдсон. Энэ нам 200 орчим мянган гишүүнтэй, итгэл үнэмшил дээр тогтсон нам юм шүү дээ. Өмнөөс нь ичмээр ч юм шиг, уурламаар ч юм шиг ёстой хэлэх үг олдохгүй юм. Зарчмынхаа хувьд ийм өөдгүй новш байж болохгүй. Ийм хүн л намын дарга болно гээд байгаа ш дээ. Би энэ ярилцлагаараа түүнийг эсэргүүцэх эсэргүүцлээ эхлүүлж байгаа гэдгээ хэлчихье.
-Өмнө нь тэгээд энэ талаар ярьж байхгүй яасан юм, та?
-Би өнөөдөр гэнэт дуугараад байгаа юм биш. 2015 оны хавар хэвлэлийн хурал зарлаад Ухнаа овогтой Хүрэлсүх нам, залуучуудыг холбоог задалж, самарч байна гэж хэлж л байсан. 2015 оны намын залуучуудын байгууллагын хүрээнд болсон асуудлууд Хүрэлсүхээс л болсон. 2015 онд мөн л намын даргад зүтгэх гэж хор найруулж байсныг харин тэр үед бид зогсоож чадсан гэж боддог. Тэр үед залуус бид задарч, улс төрийн зодоон хийж байсан. Гэхдээ бид адилхан л залуу хүмүүс. Үе тэнгийн залуус алдаж онохын алийг тэр гэхэв. Алдаа дутагдлаа засна, нөхөрлөлөө сэргээгээд явчихна. Хаях зүйлсээ хаяад, засах зүйлсээ засаад явах нь төр түмний төлөө ажиллаж байгаагий хувьд бидний үүрэг. Харин “топор” муужгайн хувьд бол үгүй болсон. Эргээд эвлэх, учир начираа ололцох тийм орон зай түүний муужгайдалтаас болж надад үлдээгүй. М.Энхболд дарга болон олон журмын нөхдийн буянаар өдий зэрэгтэй яваа хэдий ч эцсийн мөчид бүгдээс нь урвалаа. Үүнийгээ 60 тэрбумтануудаас урвалаа гэж төлбөртэй хэвлэлийн маркетинг явуулж байна. 2000 оны Их хурлын сонгуулиар тухайн үеийн МАХН-ын дарга Н.Энхбаяраас эхэлж намд хандив босгох нэрээр албан тушаалыг үнэлж эхэлсэн. Албанд очсон нөхдөөс мөнгө салгаж хувьдаа ч завьшиж, баяжиж байсан. Хүрэлсүх үүнийг тойроогүй. Би твиттертээ “Төрөөс тэрбумтан төрдөг бол ТББ-аас тэрбумтан төрдөг боллоо” гэж бичиж байсан нь энэ хүнд ч хамаарах асуудал. Тэр үед хүмүүс У.Хүрэлсүхийг хэлж байна гэж хардаж л байсан. Үгүй гэвэл Хүрэлсүх олон тэрбумын хөрөнгийн эх үүсвэрээ тайлбарла л даа. Олон жилийн өмнө 25 дугаар суваг телевизийн нэвтрүүлэгээр “Солонгост ажилдаг эгч маань надад мөнгө явуулдаг” гэж ярьж байсан. Эсхүл ямар ч бизнесгүй гэх хүн эгчээрээ тэжээлгэсээр байгаад тэрбумтан болчихов уу. Хөрөнгийн эх үүсвэрээ тайлбарлаад өг. Чадахгүй бол би туслаад өгье. Намайг ингэж хэлсний төлөө тэр “топор” гүтгэлээ, нэр төр хохироолоо гээд хууль хяналтын байгууллагад өг л дөө. Тийм тохиолдолд би энэ бүгдийг нь хэлээд өгнө. Асуудал байхгүй. Бодохоор л дургүй хүрэх юм. Би цэргийн хүн байсан. Цэрэг байсан хүний ч хүү. Цэрэг хүн ямар байдгийг би мэднэ. Хүрэлсүх өөрийгөө цэргийн хүн, хурандаа цолтой гэж ярьж, зургаа авахуулах дуртай. Яахав, УИХ-ын гишүүд чинь Таван толгойн цэргийн баазад хоёр өдөр бай буудаж, архи ууж байгаад цол нэмдэг. Тэгэж л хурандаа болсон. Ямартаа ч цэргийнхэн дотор өргөсөн тангараг, үерхсэн нөхдөөсөө урвадаг, шарвадаг хөгийн новш байдаггүй юм. Хүрэлсүх үхсэнийх нь хурандаа байдаг юм. Монгол цэргийн нэр хүндтэй дүрэмт хувцсыг дахин өмсөх эрх энэ хүнд байх ч үгүй.
-Шадар сайдын ажлаа өгнө, тэгээд тэмцэнэ гэж Бага хурал дээрээ хэлсэн гэсэн. Үнэн үү?
-Тийм. Хэлсэн болохоос өгөөгүй байна. Одоо харин нэг мөр Хүрэлсүх намаас гарах өргөдлөө хамт өгөөд өөрийнх нь тэнэгтэлтэнд бий болсон МАХН-даа орно уу, яана уу бүү мэд. Ямартай ч намаас зайлах хэрэгтэй. Өрөөлтэй тэмцэх биш өөрийнхөө арчаагүй байдалтайгаа тэмц. Бага боловч ухаан байдаг бол зас. Намдаа, төр засагтаа үзүүлж болох ганц гавьяа нь өөрөө өргөдлөө өгөөд, намын гишүүдээс уучлалт гуйгаад явах нь хамгийн зөв арга. Хэрэв тэгвэл би энэ хүнтэй ядаж мэнд устай зөрнө. Түүнд үлдсэн ганц зөв арга зам нь энэ. Зүгээр л зайлаад өг. Эсхүл улс төрөөс хол бай. Тэтгэвэртээ гар. Нүгэл их үйлдсэн хүн. Буян хийж дэнслэх талын зүйл бод. Улс төрөөс хол байснаараа бараг буян болно доо.
-Цаашдаа ер нь юу болох бол?
-Ойлгомжтой ш дээ. Энэ ярилцлага гармагц “топор”-ын цэргүүд хэвлэлд мөнгө хаяж түгээлтийг зогсоох гэж үзнэ. Намайг дайрч доромжил гэж төлбөртэй мэдээлэл цацна. Залгаад намрын урт шар улс төртэй өдрүүд үргэлжилж өвөлтэй золгоно. Дөнгөж эхэлж байна.
Ярилцсан Э.ЭНХБОЛД
Эх сурвалж: Өдрийн сонин
-
2017 оны 8 сарын 18
Өнөөдрийн зөвлөгөөнөөр Монгол Улсын Засгийн газрын“Хөдөө аж ахуйн салбарын 2017 оны өвөлжилтийн бэлтгэл хангах зарим арга хэмжээний тухай” тогтоолын биелэлтийн талаар нарийвчлан ярилцаж, яамд болон аймаг, нийслэлийн зүгээс өвөлжилтийн бэлтгэлийг хангах ажлын уялдааг сайжруулах, цаг агаарын тааламжгүй нөхцөл байдал үргэлжлэх, байгалийн давагдашгүй хүчин зүйл үүсэх нөхцөлд манай орны хүн амын хүнсний хэрэглээг голлон хангаж байдаг мал аж ахуйн үйлдвэрлэлийг хэрхэн хохирол багатай авч гарах талаар цаашдын бодлого, зорилтоо төлөвлөх зэрэг асуудлуыг ярилцаж, зөвлөлдөх юм. Зөвлөгөөнд аймаг, нийслэлийн Засаг дарга, Засгийн газрын гишүүд оролцож байна.
Зөвлөгөөнийг нээж Монгол Улсын сайд, Засгийн газрын Хэрэгэрхлэх газрын дарга Ж.Мөнхбат “Өнгөрч буй хавар, зуны сарууд ХАА-н үйлдвэрлэлийн хувьд таатай сайхан байсангүй. Нийт нутгийн 20 гаруй хувь нь гантай, 50 гаруй хувь нь гандуу байлаа. Хэт халуун өдрүүд үргэлжилж, гандуу, хуурайшилт ихтэй байснаас бэлчээр, хадлангийн ургац оройтож, үр тариа, төмс, хүнсний ногоо, тэжээл зэрэг таримал ургамлын ургац ч буурч байна. Мал сүрэг бүрэн гүйцэд тарга хүч авахгүйд хүрч, малчид зуншлага боломж төдий байгаа аймаг сумдын нутаг руу нүүж, шилжилт хөдөлгөөн эхлээд байна. Үүнийг дагаж мал, амьтны халдварт өвчин тархах байдал гарч эхэллээ. Иймд бид ирж байгаа намрын саруудад өвөлжилтийн бэлтгэлийнхээ дутууг гүйцээхэд урьд онуудынхаас илүү анхаарах шаардлагатай байна.
Хаваржилт, зуншлагын байдалд дүгнэлт хийж Монгол Улсын Засгийн газраас “Хөдөө аж ахуйн салбарын 2017 оны өвөлжилтийн бэлтгэл хангах зарим арга хэмжээний тухай” тогтоолыг энэ оны 6 дугаар сарын 28-ны өдөр гаргаж, Хөдөө аж ахуйн салбарын 2017 оны өвөлжилтын бэлтгэлийг хангах нарийвчилсан төлөвлөгөө гарган хэрэгжүүлэх, отроор өвөлжих, хаваржих өрх, малын тоог тохирч гэрээ байгуулан ажиллах, өвс тэжээлийн нөөц бүрдүүлэх, малын гоц халдварт, халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авах зэрэг хойшлуулшгүй чухал асуудлуудыг хугацаа алдалгүй хэрэгжүүлж ажиллахыг Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайд, аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн Засаг дарга нарт даалгасан.
Хот, төв суурин газруудын өвөлжилтийн бэлтгэл ажлууд төлөвлөгөө, хуваарийн дагуу явагдаж байна. Сургууль, цэцэрлэг, хүн эмнэлэг зэрэг төсвийн байгууллагын засвар үйлчилгээний ажлыг ойрын хугацаанд дуусгах хэрэгтэй.
Хүйтний улиралд хот, төв суурин газруудыг эрчим хүч, дулаанаар жигд хангах, эдгээр байгууллагад ямар ч нөхцөлд үйл ажиллагаагаа жигд явуулах бэлтгэл, нөөц боломжийг хангаж ажиллахад анхаарах хэрэгтэй” гэлээ.
Мал отроор өвөлжих газруудтай харилцан зөвшилцөж, гэрээ хэлцэл хийхэд туслалцаа үзүүлэх,хадлан бэлтгэх боломжтой аймгуудад бусад аймаг, сумаас хадлан бэлтгэх талаар гэрээ хийх, зөвшөөрөл авахад дэмжлэг үзүүлэх болон мал, мах бэлтгэх, борлуулах ажилд онцгой арга хэмжээ авч, дотоодын махны үйлдвэрүүдтэй аймгуудаас мал, мах нийлүүлэх гэрээ хийх нөхцөлийг бүрдүүлэх зэрэгт анхаарах хэрэгтэйг ч онцолсон юм. Зөвлөгөөн үргэлжилж Төрийн ордонд үргэлжилж байна гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.
-
2017 оны 8 сарын 18
УИХ-ын гишүүн Б.Пүрэвдорж УИХ-ын дарга М.Энхболд, Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбат, Хууль зүй дотоод хэргийн сайд С.Бямбацогт нарт шаардлага хүргүүлжээ. Уг шаардлагад,
”М.Энхболд та
2017 оны Ерөнхийлөгчийн сонгуульд оролцож нийт сонгогчдын итгэлийг хүлээж чадаагүй билээ. Таны ялагдлын гол шалтгаан болсон ”60 тэрбумтай” холбоотой асуудлыг манай нийт ард иргэд бодит баримт гэж үзэж байхад ”эвлүүлэг” гэж ярьж буй хүн Монголд Та ганцаараа үлджээ. Та МАН-ын Улсын Их Хурлын дарга биш харин Монгол Улсын Их Хурлын дарга. Тиймээс Монгол төрийн албыг наймаалцах асуудлыг монгол төрийн түүхэнд оруулж ирсэн учраас ёс зүйн хариуцлага хүлээх ёстой гэдгийг Танд анхааруулж байна.
Ж.Эрдэнэбат та
Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн үр дүн нийт иргэдийн өнгөрсөн нэг жилийн хугацаанд Засгийн газрын үйл ажиллагаанд тавьж байгаа үнэлгээ 2016 оны сонгуулиар МАН-ын мөрийн хөтөлбөрт чихэр бурам шиг олон зүйл амласан. Гэвч УИХ-д олонхи болж Засгийн газар байгуулагдмагцаа хүүхдийн мөнгийг танаж, хэд хэдэн төрлийн татвар нэмсэн хэрнээ сайд нарынхаа зардлыг 400 тэрбумаар нэмж дэд сайдын албан тушаалыг саргээж, өөрсдийн шүүмжилж ирсэн ”давхар дээл”-ний асуудлаа ор тас мартсаныг иргэд эсэргүүцэж байна. Улс орон даяар зуншлага муу, хадлан бага, зуд болох төлөвтэй энэ хүнд үед намын дотоод асуудлаар хэрүүл хийн цаг алдаж байна. Та нарын сандал ширээ булаалдсан хэрүүлээр ард түмэн хүүхдийнхээ сургалтын төлбөрийг төлөхгүй, багш нарын цалин мэмэгдэхгүй, малчид өвлийг өнтэй давахгүй. Намын нөхдөө тагнахаас илүүтэй намрын ypraц хураалтанд анхаар, өрсөлдөгчөө чагнахын оронд өвөлжилтийн бэлтгэл ажлыг ханга. Уул уурхайн бүтээгдэхүүний үнэ, олборлолт огцом өссөн энэ үед Таны толгойлсон кабинет ажилдаа бүтээлчээр хандаж, улс орны хөгжил дэвшлийг хурдасгах томоохон бүтээн байгуулалтүудыг хөдөлгөж, ард иргэдийн сайн сайхны төлөө ханцуй шамдан ажиллахыг шаардаж байна.
С.Бямбацогт та
Улс гүрэн оршин тогтнох үндсэн амин сүнс бол хууль сахих, шударга ёсыг тогтоох байдаг. Монгол улсын аюулгүй байдал, тусгаар тогтнолд нөлөөлөхүйц “60 тэрбумын” асуудал нийгмийн дургүйцэл уур хилэнг өдөөж, шударга ёсыг нийтээрээ шаардаж байхад хууль зүйн салбарын сайд Та байр сууриа огт илэрхийлсэнгүй. Таны удирдаж буй яамны харьяа Цагдаагийн байгууллага огт ажиллахгүй байна. Монгол Улсын хуулийн салбарыг хариуцаж байгаа сайдын хувьд нийгмийг цочроосон дээрх асуудлыг үнэн баттайгаар шийдэхийн тулд хуулийн байгууллагуудын үйл ажиллагааг нэгтгэн зохион байгуулж хариуцлагатай ажиллан, буруутай этгээдүүдэд хуулийн хатуу хариуцлага тооцож ажиллахыг шаардаж байна.” гэжээ.
-
2017 оны 8 сарын 18
Хамгийн сүүлд Шадар сайд У.Хүрэлсүх, найруулагч Б.Баатар нарын яриа ил болов. Энэ ярианд дурдагдсан хамгийн “но”-той хувийн чанартай зүйл нь гэвэл “Х.Баттулга ах аа, Таны ялалтын 40-50 хувь нь У.Хүрэлсүх ахын гавьяа шүү. Та өөрөө мэдэж байгаа биз дээ. Ингэж байгаа шүү” гэдэг хэсэг. Ардын намынхан, Ардчилсан намын гэхээр л биенээ үзэж чаддаггүй хүмүүс байдаг гэвэл эндүүрэл.
-
2017 оны 8 сарын 17
Монгол Улсын Их Хурлын 39 дүгээр тогтоолын дагуу Улсын Их Хурлын Тамгын газраас Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийн ээлжит хэлэлцүүлэг өнөөдөр (2017.08.17) Увс аймгийн Баруунтуруун сумын Соёлын төвд боллоо. Хэлэлцүүлэгт Улсын Их Хурлын гишүүн Н.Цэрэнбат, Увс аймгийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын дарга Э.Насанбат, Баруунтуруун сум Засаг дарга С.Лхагвасүрэн болон зүүн бүсийн Баруунтуруун, Өндөрхангай, Зүүнхангай, Зүүнговь, Малчин, Хяргас, Тэс, Цагаанхайрхан, сумын 131 иргэн, олон нийт оролцов.
Хэлэлцүүлгийг нээж Увс аймгийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын дарга Э.Насанбат, “Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийн хэлэлцүүлгийг Увс аймагт бүсчилсэн хэлбэрээр зохион байгуулж байна. Хэлэлцүүлгийг Увс аймгийн Өмнөговь, Улаангом суманд хийсэн. Өнөөдөр Баруунтуруун суманд зүүн бүсийн сумдын төлөөллийг оролцуулан зохион байгуулж байна. Бид дараагийн шатны хэлэлцүүлгийг сум, багтаа хийж, иргэд, олон нийтийн саналыг авах болно. Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн энэ төсөл нийгэм, эдийн засагт чухал ач холбогдолтой учир идэвхтэй сайн оролцож, санал бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэхийг хүсье” гэлээ.
Харин Улсын Их Хурлын гишүүн Н.Цэрэнбат, “Монголчууд бүгдээрээ хэлэлцвэл буруугүй гэж ярьдаг. Монгол Улсын хөгжилд чөдөр, тушаа болж байгаа асуудалд дүн шинжилгээ хийгээд Үндсэн хуулийн цөөхөн хэдхэн асуудалд нэмэлт, өөрчлөлт оруулан төсөл боловсруулж, ард түмнийхээ санал бодол, дуу хоолойг сонсохоор энэхүү хэлэлцүүлгийг хийж байна. Иргэд та бүхний хэлсэн, ярьсан саналуудыг УИХ-ын гишүүнийхээ хувьд анхааралдаа авч, цааш нь дамжуулах болно” хэмээсэн.
Улсын Их Хурлын Тамгын газрын ажилтнууд энэхүү төсөлд тусгагдсан “Монгол Улсын Их Хурал”, “Монгол Улсын Ерөнхийлөгч”, “Монгол Улсын Засгийн газар”, “Шүүх эрх мэдэл”, “Монгол Улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлага” гэсэн сэдвээр танилцуулга хийж, хэлэлцүүлэгт оролцогч иргэдийн сонирхсон асуултад хариуллаа.
Иргэдийн зүгээс багийн Засаг даргыг шалгаруулах журам, сумын Засаг даргыг шууд томилох, мөн төслийн талаарх иргэдийн саналуудыг хаана, хэрхэн нэгтгэх, Улсын Их Хурлын хянан шалгах байгууллага байх шаардлагатай эсэхийг тодруулж байлаа.
Улсын Их Хурлын Тамгын газрын ажилтнууд хариултдаа, Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах асуудлыг үе үеийн парламентаар ярьж ирсэн. Тэдгээрийн боловсруулж байсан төслүүд болон Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах асуудлаар явуулсан ард түмний зөвлөлдөх санал асуулгаар хэлэлцсэн асуудлыг нэгтгээд уг төслийг боловсруулсан. Энэхүү төслийг ард түмнээрээ хэлэлцүүлж иргэд, олон нийтээс гарсан саналуудыг Улсын Их Хурлын Төрийн байгуулалтын байнгын хороонд 09 дүгээр сарын 10-ны дотор нэгтгэнэ. Нэгтгэсэн саналуудыг Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Лүндээжанцангаар ахлуулсан Ажлын хэсэгт нэг бүрчлэн танилцуулсны дараа Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийг эцэслэн боловсруулна.
Мөн Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төсөлд баг, тосгон, хорооны Засаг даргыг харьяалах сум, дүүрэг, хотын Засаг дарга дөрвөн жилийн хугацаагаар томилно гэж тусгасан байгаа. Төсөл батлагдвал Монгол Улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгжийн тухай, Хот тосгоны эрх зүйн байдлын тухай болон холбогдох бусад хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулж, эрх зүйн зохицуулалт хийх шаардлага гарна. Өөрөөр хэлбэл, төсөл батлагдвал холбогдох хуульд нэмэлт, өөрчлөлт орж багийн Засаг даргыг томилох шалгуур тодорхой болно. Харин сумын Засаг даргыг шууд томилох асуудал хөндөгдөөгүй.
Түүнчлэн Улсын Их Хурал нийтийн ашиг сонирхол хөндсөн тодорхой асуудлаар хянан шалгах түр хороо байгуулж болно. Улсын Их Хурлын нийт гишүүний дөрөвний нэгээс доошгүй болон УИХ-дахь нам, эвслийн бүлэг уг хороог байгуулах саналыг албан ёсоор тавибал Улсын Их Хурал дахь олонхи цөөнхийн бүлгийн тэгш төлөөлөлтэйгөөр УИХ-ын дарга түр хороо байгуулна гэж тусгасан байгаа. Өөрөөр хэлбэл, төрийн өндөр албан тушаалтны хээл хахууль, нийгмийн ашиг сонирхол хөндсөн ноцтой асуудлаар УИХ хяналт шалгалт хийнэ гэсэн хариултуудыг өглөө.
Асуулт, хариулт дууссаны хэлэлцүүлэгт оролцогчид төслийн талаарх санал бодлоо хуваалцав. Иргэдийн хувьд сумын Засаг даргыг ард нийтээр сонгодог болох, Улсын Их Хурлын гишүүдийг давхар дээлгүй болгох, Ерөнхийлөгчийн эрхийг хасах нь зүйтэй, Төрийн албаны зөвлөл, төрийн албан хаагчийн үүрэг, хариуцлагыг дээшлүүлэх шаардлагатай гэсэн саналуудыг хэлсэн.
Хэлэлцүүлэгт оролцсон иргэдийн олонхи Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийг дэмжиж байв. Тухайлбал, Увс аймгийн Тэс сумын иргэн Л.Наваан “Засгийн газрын бүрэлдэхүүнээ тогтоох, гишүүдээ томилох, чөлөөлөх эрхийг Ерөнхий сайдад олгох болсныг дэмжиж байна. Ерөнхий сайдад эрх мэдлийг нь өгч, хариуцлагыг нь сайжруулах чухал” гэж байсан бол Увс аймгийн Тэс сумын иргэн С.Намчин “Багийн Засаг даргыг харьяалах дээд шатны удирдлагаас шууд томилохоор болсныг зөв алхам гэж бодож байна. Энэ бол нүдээ олсон, хөрсөн дээрээ буусан асуудал болжээ” гэж байлаа. Мөн Увс аймгийн Малчин сумын иргэн Б.Бумцэнд “Ерөнхий сайд танхимаа бүрдүүлээд хариуцлага алдвал танхимаараа огцрох асуудал төсөлд тусгагдсаныг зүйтэй гэж бодож байна. Харин Ерөнхий сайдаас бусад нь давхар дээлгүй байх нь чухал. Түүнчлэн сумын Засаг даргыг ард нийтээс нь сонгодог болгох саналтай байна” гэж байлаа.
Энэ үеэр Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийн хэлэлцүүлгийг орон нутагтаа үргэлжлүүлэн зохион байгуулах аймаг, сумын Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурал, Засаг даргын Тамгын газар, төрийн захиргааны байгууллагын 80 сургагч багш нарыг бэлтгэж, ном, гарын авлагаар хангав. Ийнхүү Улсын Их Хурлын Тамгын газраас томилогдон ажиллаж байгаа гурав дахь баг Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийн талаар иргэдийн саналыг авах, олон нийтийн санал, бодлыг шийдвэр гаргагчид сонсох зорилготой хэлэлцүүлгийг 08 дугаар сарын 07-17-ны өдрүүдэд Ховд, Баян-Өлгий, Увс аймгийн есөн суманд бүсчилсэн хэлбэрээр зохион байгуулж дууслаа гэж УИХ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ
-
2017 оны 8 сарын 17
МАН-ын гишүүн, Нийслэлийн МАН-ын дарга Ц.Сандуйн зөвлөх А.Ганбаатар 60 тэрбумын бичлэгтэй холбоотой асуудлаар анх удаа мэдээлэл өгөхдөө ”60 тэрбум” төгрөг босгох талаар ярилцаж байхад хэд хэдэн хүн байсан талаар өнөөдөр мэдэгдсэн билээ.
-
2017 оны 8 сарын 17
МАН-ын гишүүн, Нийслэлийн МАН-ын дарга Ц.Сандуйн зөвлөх А.Ганбаатар 60 тэрбумын бичлэгтэй холбоотой асуудлаар анх удаа мэдээлэл өглөө. Тэрбээр 60 тэрбум төгрөгтэй холбоотой бичлэгийг эвлүүлэг хэмээн мэдэгдсэн юм.
-
2017 оны 8 сарын 17
Дэлхийн яруу найрагчдын 37 дугаар их хурлын нээлт өнөөдөр Төрийн ордонд боллоо. Тус их хуралд оролцогчдод хандан Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга илгээлт явуулсан юм. Илгээлтийг Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Соёл, шашны бодлогын зөвлөх Ц.Хулан уншиж сонордуулав.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга илгээлтдээ:
“Эрхэм нөхөд өө!
Дэлхийн Яруу найрагчдын 37-р их хурлын зочид төлөөлөгчид, эрхэм хүндэт яруу найрагчид, уншигч та бүхний амгаланг айлтгая.
”Байгалийн оюун санаа ба хүмүүний сэтгэлийн байгаль” агуулгын доор болж байгаа Монгол дахь дэлхийн яруу найргийн өдрүүд хийгээд Дэлхийн яруу найрагчдын 37-р их хурал, Данзанравжаа Олон улсын яруу найргийн наадам нь өнөөдөр манай гариг дэлхий хийгээд хүн төрөлхтний өмнө тулгараад буй байгаль экологи, хүний сэтгэл хоёрын хоорондох оюун санааны маш нандин холбоо шүтэлцээг хөндөж байгаа нь чухам XXI зууны хүн төрөлхтөнд тулгараад байгаа амин чухал асуудал мөн.
Өнөөгийн дэлхий ертөнцөд нийгмийн хөгжлийг ойлгох ойлголт хэт программчлагдаж, эд юмс өмч хөрөнгийн үйлдвэрлэл, технологийн дэвшлийг л хүний оршихуйн шийдвэрлэх хүчин зүйлс болгон шүтэж буй цагт үгийн урлагийн мөн чанарыг танин мэдүүлэх, яруу найргийн бурханлаг увдис чадлыг хүмүүст мэдрүүлэх нь нэн чухал байна.
Нийгмийн оюун санааг ариусгах, соёл сэтгэлгээний хүнлэг чанарыг гүнзгийрүүлэх, хүний үйл ажиллагаа, амьдрал тэмцлийг жинхэнэ тус буянт үйлсэд дуудах өндөр дээд үүрэг, тавилан юун түрүүнд яруу найрагт л оногджээ.
ЮНЕСКО-ийн Ерөнхий бага хурлын ХХХ чуулганы тогтоолоор 2000 оноос эхлэн дэлхий дахинаар жил бүр яруу найргийн өдрийг тэмдэглэхийг уриалан тунхагласан билээ.
Монгол Улсад сүүлийн жилүүдэд ном, соёлын салбар эрчимтэй сэргэж байна. Ардын аман зохиолоос эхлээд ”Монголын нууц товчоо”, ”Гэсэр”, ”Жангар”, суут яруу найрагч Данзанравжаа, Д.Нацагдорж, Б.Явуухулан нарын яруу найргийн баялаг өв уламжлалтай Монголын уран зохиол дэлхийн сонгодог бүтээлийн жишигт нийцдэг бөгөөд улс улсын шилдэг зохиолч, яруу найрагчид та бүхэнтэй элэгсэг дотно танилцаж, уран бүтээлээрээ нөхөрлөж, зохиол бүтээлээсээ харилцан орчуулах, суралцах арга барил, эрэл хайгуулынхаа бүтээлч санаачилгыг улам идэвхжүүлнэ гэдэгт найдаж байна.
Дэлхийн яруу найрагчдын 37-р их хурал, наадмын үйл ажиллагаанд амжилт хүсье.
Та бүхэнд шинэ онгод, урам зориг, эрч хүч, бүтээхийн аз жаргал, шударга ёсны төлөө ямагт үнэн үгээр улс үндэстнээ ард түмнээ уриалан гэгээрүүлж явах эр зоригийг хүсэн ерөөе” гэжээ.
-
2017 оны 8 сарын 17
МАН-ын НИТХ-ын зарим гишүүд Ц.Сандуйг огцруулахаар гарын үсэг зурж өргөн барьсан талаар бид мэдээлсэн.
-
2017 оны 8 сарын 17
МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛЬД ОРУУЛАХ НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТ
Нэгдүгээр зүйл.Монгол Улсын Үндсэн хуульд доор дурдсан агуулгатай дараахь зүйл, хэсэг нэмсүгэй:
1/Хорин наймдугаар зүйлийн 3, 4 дэх хэсэг:
“3.Улсын Их Хурал нийтийн ашиг сонирхлыг хөндсөн тодорхой асуудлаар хянан шалгах түр хороо байгуулж болно. Улсын Их Хурлын нийт гишүүний дөрөвний нэгээс доошгүй нь болон Улсын Их Хурал дахь нам, эвслийн бүлэг уг хороог байгуулах тухай саналыг албан ёсоор тавибал Улсын Их Хурал дахь олонхи, цөөнхийн бүлгийн тэгш төлөөлөлтэйгээр Улсын Их Хурлын дарга түр хороо байгуулна.
4.Хянан шалгах түр хороо байгуулах, ажиллах журмыг хуулиар тогтооно.”
2/Дөчин зургадугаар зүйлийн 4, 5 дахь хэсэг:
“4.Төрийн жинхэнэ алба нь мэргэшсэн, тогтвортой байх, шатлан дэвших зарчимд үндэслэх бөгөөд түүний хэрэгжилтэд төрийн албаны төв байгууллага хяналт тавина.
5.Төрийн албан хаагчийг улс төрийн шалтгаанаар ялгаварлан гадуурхах, сонгуулийн үр дүнгээр болон хуульд зааснаас бусад үндэслэлээр төрийн албанаас халах, чөлөөлөхийг хориглоно.”
3/Хорин тав1 дүгээр зүйл:
“Хорин тав 1 дүгээр зүйл
Хууль, Улсын Их Хурлын бусад шийдвэрийн биелэлтийг хянан шалгах Улсын Их Хурлын бүрэн эрхийг хэрэгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх, дүгнэлт гаргах эрх бүхий төрийн хяналтын байгууллага нь хуульд заасан үндэслэлээр болон Улсын Их Хурал үүрэг болгосноор гүйцэтгэх эрх мэдлийн байгууллага, нутгийн захиргааны байгууллага, төрийн өмчит хуулийн этгээд болон хуульд заасан бусад эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтны санхүү, төсвийн сахилга, үйл ажиллагааны болон хариуцлагын хяналтыг хараат бусаар хэрэгжүүлнэ.
2.Төрийн хяналтын байгууллагын тогтолцоо, зохион байгуулалт, үйл ажиллагааны эрх зүйн үндсийг хуулиар тогтооно.”
Хоёрдугаар зүйл. Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Хорин тавдугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 7 дахь заалтад “Улсын Их Хурал улсын төсвийг хэлэлцэн батлах явцдаа Засгийн газрын санал авалгүйгээр зардлын шинэ төрөл үүсгэх, зарлага нэмэгдүүлэхийг хориглоно;” гэсэн хоёр дахь өгүүлбэр, Хорин нэгдүгээр зүйлийн 4 дэх хэсгийн “сонгуулийн” гэсний дараа “тогтолцоо,” гэж тус тус нэмсүгэй.
Гуравдугаар зүйл.Монгол Улсын Үндсэн хуулийн дараахь хэсгийг доор дурдсанаар өөрчлөн найруулсугай:
1/Хорин хоёрдугаар зүйлийн 2 дахь хэсэг:
“2.Монгол Улсын Ерөнхийлөгч дараахь тохиолдолд Улсын Их Хурлыг тараах шийдвэр гаргана:
1/Улсын Их Хурал бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэх боломжгүй гэж нийт гишүүний гуравны хоёроос доошгүй нь үзсэн;
2/Улсын Их Хурлын анхдугаар чуулган хуралдсанаас хойш 30 хоног, эсхүл Ерөнхий сайдын бүрэн эрх дуусгавар болсноос хойш 21 хоногийн дотор Ерөнхий сайдыг томилох асуудлыг хэлэлцэн шийдвэрлэж чадаагүй.
Ийнхүү тарах шийдвэр гаргасан бол шинэ сонгогдсон гишүүдээ тангараг өргөтөл Улсын Их Хурал бүрэн эрхээ эдэлнэ.
2/Хорин зургадугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг:
“1.Улсын Их Хурлын гишүүн болон Засгийн газар хууль санаачлах эрх эдэлнэ.”
3/Хорин долдугаар зүйлийн 2 дахь хэсэг:
“2.Улсын Их Хурлын ээлжит чуулган хагас жил тутам нэг удаа далан таваас доошгүй ажлын өдөр чуулна.”
4/Хорин долдугаар зүйлийн 6 дахь хэсэг:
“6.Улсын Их Хурлын чуулганы болон Байнгын хорооны хуралдааныг гишүүдийн олонхи нь хүрэлцэн ирснээр хүчинтэйд үзэж, хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонхийн саналаар асуудлыг хэлэлцэн шийдвэрлэнэ. Хуульд өөрөөр заагаагүй бол хуралдаанд оролцсон гишүүдийн дийлэнх олонхийн саналаар хуулийг эцэслэн батална. Ерөнхий сайдыг томилох тухай асуудал, түүнчлэн хуульд өөрөөр заагаагүй бол бусад асуудлыг саналаа илээр гаргаж шийдвэрлэнэ.”
5/Гучин есдүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг:
“1.Засгийн газар Ерөнхий сайд, гишүүдээс бүрдэнэ. Ерөнхий сайд болон Засгийн газрын нийт гишүүний гуравны нэг нь Улсын Их Хурлын гишүүн байж болно.”
6/Гучин есдүгээр зүйлийн 3 дахь хэсэг:
“3.Ерөнхий сайд Засгийн газрын гишүүнийг томилсон, чөлөөлсөн, огцруулсан шийдвэрийг Ерөнхийлөгч болон Улсын Их Хуралд танилцуулснаас хойш Ерөнхийлөгч 72 цагийн дотор уг шийдвэрийг батламжилна.”
7/Дөчин гуравдугаар зүйлийн 4 дэх хэсэг:
“4.Улсын Их Хурлын гишүүдийн дөрөвний нэг нь Ерөнхий сайдыг огцруулах саналыг өргөн мэдүүлсэн тохиолдолд Улсын Их Хурал хэлэлцэн шийдвэрлэнэ. Улсын Их Хурлын нийт гишүүний олонхи нь Ерөнхий сайдыг огцруулах саналыг дэмжсэн бол шинэ Ерөнхий сайдыг томилох асуудлыг долоо хоногийн дотор хэлэлцэн шийдвэрлэнэ.”
8/Дөчин зургадугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг:
“1.Монгол Улсын яам, төрийн бусад албан газрыг хуулийн дагуу байгуулна. Засгийн газар доор дурдсан үндсэн чиг үүргийн яамтай байна:
Хууль зүй, дотоод хэргийн яам;
Сангийн яам;
Гадаад хэргийн яам;
Батлан хамгаалах яам;
Байгаль орчны яам.
Ерөнхий сайд нийгэм, эдийн засаг, дэд бүтцийн чиглэлийн нийт долоо хүртэл яамыг нэмж байгуулахаар Улсын Их Хуралд саналаа оруулж болно.”
9/Дөчин зургадугаар зүйлийн 3 дахь хэсэг:
“3.Төрийн албаны төв байгууллагын хараат бус байдал, үйл ажиллагааны эрх зүйн үндэс, төрийн албан хаагчийн ажиллах нөхцөл, баталгааг хуулиар тогтооно.”
10/Тавин нэгдүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэг:
“2.Шүүхийн ерөнхий зөвлөлөөс Улсын дээд шүүхийн шүүгчийг томилохоор Улсын Их Хуралд танилцуулж дэмжсэнийг, бусад шүүхийн шүүгчийг томилохоор Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн санал болгосныг Ерөнхийлөгч 72 цагийн дотор батламжилна. Ерөнхий шүүгчийг Улсын дээд шүүхийн нийт шүүгчийн хуралдаанаас шүүгчдийнх нь дотроос зургаан жилийн хугацаагаар сонгоно. Энэхүү шийдвэрийг Ерөнхийлөгч 72 цагийн дотор батламжилна.”
11/Тавин долдугаар зүйлийн 1, 2 дахь хэсэг:
“1.Монгол Улсын нутаг дэвсгэр засаг захиргааны хувьд аймаг, нийслэл, хотод, аймаг нь сум, хот /орон нутгийн харьяалалтай/-д, сум нь баг болон тосгонд, нийслэл нь дүүрэгт, дүүрэг нь хороонд, хот нь хороонд тус тус хуваагдана.
2.Хот, тосгоны эрх зүйн үндсийг хуулиар тогтооно.”
12/Жардугаар зүйлийн 2 дахь хэсэг:
“2.Засаг даргыг тухайн аймаг, нийслэл, хот, сум, хот /орон нутгийн харьяалалтай/, дүүргийн Хурлаас нэр дэвшүүлж, аймаг, нийслэл, хотын Засаг даргыг Ерөнхий сайд, сум, хот /орон нутгийн харьяалалтай/, дүүргийн Засаг даргыг харьяалах аймаг, нийслэлийн Засаг дарга тус тус дөрвөн жилийн хугацаагаар томилно. Баг, тосгон, хорооны Засаг даргыг харьяалах сум, дүүрэг, хотын Засаг дарга дөрвөн жилийн хугацаагаар томилно.”
Дөрөвдүгээр зүйл. Хорин есдүгээр зүйлийн 1 дэх хэсгийн “Улсын Их Хурлын гишүүн нь Ерөнхий сайд, Засгийн газрын гишүүнээс бусад, хуулиар тогтоосон үүрэгт нь үл хамаарах ажил, албан тушаал хавсарч болохгүй.” гэснийг “Улсын Их Хурлын гишүүн нь Үндсэн хуульд өөрөөр заагаагүй бол албан үүрэгт нь үл хамаарах ажил, албан тушаал хавсарч болохгүй.” гэж, Дөчин зургадугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн “төрийн ашиг сонирхолд” гэснийг “үндэсний язгуур ашиг сонирхолд” гэж, Дөчин наймдугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, Жаран хоёрдугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн “нийслэлийн” гэснийг “нийслэл, хотын” гэж, Тавин нэгдүгээр зүйлийн 3 дахь хэсгийн “гучин тав” гэснийг “дөчин” гэж, “хорин таван” гэснийг “гучин” гэж, Дөчин есдүгээр зүйлийн 3 дахь хэсгийн “ажиллана” гэснийг “ажиллах бөгөөд арван нэгэн гишүүнээс бүрдэнэ.” гэж, Тавин наймдугаар зүйлийн 1, 2 дахь хэсэг, Тавин есдүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэг, Жардугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, Жаран нэгдүгээр зүйлийн 2, 4 дэх хэсэг, Жаран хоёрдугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, Жаран гуравдугаар зүйдийн 1 дэх хэсгийн “нийслэл, сум,” гэснийг “нийслэл, хот, сум, хот /орон нутгийн харьяалалтай/,” гэж, Тавин есдүгээр зүйлийн 3 дахь хэсгийн “нийслэлийн” гэснийг “нийслэл, хот, сум, хот /орон нутгийн харьяалалтай/, дүүргийн” гэж, “Эдгээр Хурлын болон сум, дүүргийн Хурлын” гэснийг “Эдгээр Хурлын” гэж тус тус өөрчилсүгэй.
Тавдугаар зүйл.Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Дөчин гуравдугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн “, эсхүл Засгийн газрын гишүүдийн тэн хагас нь нэгэн зэрэг” гэснийг хассугай.
Зургаадугаар зүйл.Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Гучин гуравдугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 3 дахь заалтыг хүчингүй болсонд тооцсугай.
Долоодугаар зүйл.Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтийг 2020 оны 7 дугаар сарын 01-ний өдрийн 12.00 цагаас эхлэн, Гуравдугаар зүйлийн 2, 6, 10 дахь хэсэг болон Зургадугаар зүйлийг 2021 оны 7 дугаар сарын 01-ний өдрийн 12.00 цагаас эхлэн улс даяар тус тус дагаж мөрдөнө.
МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ТАМГЫН ГАЗАР
-
2017 оны 8 сарын 17
МАН-ын Удирдах зөвлөлийн хурал өчигдөр болсон билээ. Тус хуралдаанаар НИТХ-ын дарга Ц.Сандуйд хариуцлага тооцох талаар яригдсан ч намын дарга М.Энхболд,
-
2017 оны 8 сарын 17
засгийн газар
-
2017 оны 8 сарын 16
Улсын Их Хурлын Тамгын газраас Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийг 2017 оны 07 дугаар сарын 31-нээс Монгол Улсын 21 аймаг, нийслэлийн 9 дүүрэгт иргэдийн саналыг тусгуулахаар хэлэлцүүлж байна.
Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийг өнөөдрийн байдлаар 11 аймаг (Хэнтийн, Дорнод, Сүхбаатар, Баянхонгор, Говь-Алтай, Завхан, Баян-Өлгийн, Өвөрхангай, Өмнөговь, Ховд, Архангай), нийслэлийн 3 дүүрэг (Баянзүрх, Хан-Уул, Сүхбаатар)-т хэлэлцүүлсэн бол УИХ-ын Тамгын газраас томилогдсон төсөл хэлэлцүүлэгч таван баг Булган, Говьсүмбэр, Дархан-Уул, Дорноговь, Дундговь, Орхон, Сэлэнгэ, Төв, Хөвсгөл, Увс аймгуудад ажиллаж байна. Аймаг тус бүрт бүсчилсэн гурван хэлэлцүүлгийг өрнүүлсний дараа Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийг нийслэлийн 6 дүүрэгт үргэлжлүүлэн зохион байгуулах юм.
Нийслэлийн хувьд ээлжит хэлэлцүүлэг өнөөдөр (2017.08.16) Сүхбаатар дүүрэгт Нийслэлийн засаг захиргааны V байранд зохион байгуулагдаж, тус дүүргийн 20 хорооноос 235 иргэн оролцлоо.
Хэлэлцүүлгийн эхэнд УИХ-ын гишүүн, Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийг хэлэлцүүлэх Ажлын хэсгийн ахлагч Д.Лүндээжанцан Монгол Улсын Их Хурал; Монгол Улсын Ерөнхийлөгч; Монгол Улсын Засгийн газар; Төрийн алба; Шүүх эрх мэдэл; Монгол Улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлага гэсэн зургаан багц сэдвийн хүрээнд Үндсэн хуулийн заалтын агуулга, төслийн заалтын агуулга болон ач холбогдлын талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл хийв.
УИХ-ын гишүүн, Ажлын хэсгийн ахлагч Д.Лүндээжанцан хийсэн мэдээлэлдээ, УИХ-аас “Монгол Улсын Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах асуудлаар ард түмний бүрэн эрхт байдал, оролцоог хангах тухай” тогтоолыг баталсан. Энэ тогтоолд 2017 оны 06 дугаар сарын 05-наас 09 дүгээр сарын 10-ныг дуустал олон нийтийн дунд хэлэлцүүлэг явуулахаар заасан.
Тогтоолын төсөл ёсчлогдож, Ерөнхийлөгчийн хоригийн хугацаа дууссан мөчид буюу 2017 оны 06 дугаар сарын 16-ны өдөр “Төрийн мэдээлэл” болон бусад сонин, сайтуудад Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төсөл нийтлэгдсэн. Мөн Ажлын хэсгээс энэ оны 06 дугаар сарын эхээр Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийг хэлэлцэж, саналаа ирүүлэх албан тоотыг бүх төрийн байгууллага, улс төрийн намууд, хууль зүйн сургуулиуд, аймаг, нийслэлийн ИТХ, Засаг дарга, иргэний нийгмийн байгууллагуудад хүргүүлсэн.
2017 оны 07 дугаар сарын 18-ны өдөр 21 аймаг, нийслэлийн 9 дүүргийн төлөөллийг оролцуулсан цахим хурлыг зохион байгууллаа. Энэ үеэр аймаг, нийслэлийн дүүргүүдэд хийгдэж буй ажлын явцын талаарх мэдээллийг сонссон. Түүнчлэн 21 аймгийн засаг захиргааны байгууллагуудын төлөөллийг хамруулж, сургагч багш бэлтгэх сургалтыг зохион байгуулсан юм. УИХ-ын Тамгын газраас 7 баг гаргаж, 07 дугаар сарын 31-нээс эхлэн 21 аймаг, нийслэлийн 9 дүүрэгт Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийг хэлэлцүүлж байна. Хэлэлцүүлэг хийснээр энэ ажил хязгаарлагдахгүй. Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийг Байнгын хороодоор хэлэлцэх, өргөн мэдүүлэх, чуулганаар хэлэлцэх, Ард нийтийн санал асуулга явуулах зэрэг ажил тасралтгүй үргэлжилнэ.
Мөн цахимаар иргэдийн саналыг авч байгаа, иргэн та http://forum.parliament.mn/projects/171 сайтаар орж саналаа өгөх боломжтой гэлээ.
Үүний дараа Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийн танилцуулгатай холбогдуулан иргэд асуулт асууж, хариулт авав, мөн төсөлтэй холбогдуулан саналаа илэрхийлж байв. Зөвлөлдөх зөвлөлийн дарга, Улсын Бага Хурлын гишүүн асан, Үндсэн хууль судлаач Д.Ламжав иргэдийн асуултад хариулт, тайлбар өгсөн юм хэмээн УИХ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтэс мэдээлэв.
