Австрали улсын Голден Хорд Лтд компанийн 100 хувийн хөрөнгө оруулалттай “Жи Өү Эйя” ХХК Монгол Улсын Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Ашигт малтмал, газрын тосны газартай Нүүрсний давхаргын метан хийн чиглэлд Бүтээгдэхүүн хуваах гэрээг өнөөдөр байгууллаа.
Нүүрсний давхаргын метан хий нь байгалийн бөгөөд байгаль орчинд сөрөг нөлөөгүй цэвэр түлшний сайн эх үүсвэр аж.
Тус гэрээний ач холбогдлын талаар Монгол улсын зөвлөх инженер З.Төмөрбаатараас тодрууллаа.
-Энэ гэрээг байгуулснаар манай улсад ямар ашигтай вэ?
-Бидэнд өнөөдрийг хүртэл өөрийн гэсэн хийн түлш байхгүй,ОХУ-аас нефтийн дагавар бүтээгдэхүүнийг импортоор авч ашиглаж байгаа. Өнөөдөр бол Монголын газар нутгийн 80 хувь нь нүүрстэй. Энэ нүүрсэнд агуулагдаж байгаа метан хий буюу уламжлалт бус байгалийн хийг олборлоно гэдэг бол Монгол улс өөрийн хийн түлшний салбарыг хөгжүүлэх анхны шавь тавьж байгаа маш баяртай үйл явдал юм. Нүүрсний давхаргын метан хийг ашигласнаар нийгэм, эдийн засгийн ач холбогдол их юм. Нэгдүгээрт, агаарын бохирдол, дулаарлын эсрэг Парисын конвенцод Монгол Улс 24 дэх орон болж бүртгэгдэж, НҮБ буюу олон улсын байгууллагын өмнө 2030 он гэхэд хүлэмжийн хийг 15 хувиар бууруулна гэсэн үүрэг авсан. Энэ хүлэмжийг хийг бууруулах ажил нүүрсний метан хийг оруулж байгаа нь маш чухал ач холбогдолтой. Нүүрсний давхаргын теман хий агаарт гараад хөөрөхөөрөө нүүрсний давхар ислээс 21 дахин их дулаан ялгаруулдгаараа агаар мандлын азоны давхаргын цоорхойг нэмэгдүүлдэг хортой хий. Уг хаягдлыг эргүүлэн физикийн эргэлтэд оруулна гэдэг бол эдийн засгийн өндөр ач холбогдолтой гэж үзэж болно. Ингэснээр технологийн хувьд цэвэр түлш хэрэглэнэ, их утаат нүүрснээс татгалзах юм.
-Харин манай бэлтгэх зүйл юу байна?
-Манай улсын хувьд уламжлалт бус байгалийн хий, уламжлалт хий хоёрын ялгааг тодорхойлсон хууль эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх ёстой. Тэгж л бид гаднын хөрөнгө оруулалтыг татах юм. Монголд нэг ч бэлтгэгдсэн боловсон хүчин энэ салбарт байдаггүй. Тиймээс боловсон хүчнийг бэлтгэх ажил шаардлагатай байна. Үүнд төр засгийн анхаарал чухал байна. мэргэжлийн байгууллага, судалгааны байгууллага зэрэгт өөрсдийн хүмүүсийг тодорхой хугацаагаар явуулж сургах асуудал хамгийн чухал байгаа юм. Ерөнхийдөө хийн нүүрс тогтоосны дараа эдийн засгийн тооцоо хийгддэг. Үүгээр хаана, ямар Турбо, насос болон бусад тоноглолуудыг байрлуулах зэргийг судалснаар эдийн засгийн тооцоо шийдэгддэг.
-Орос, Хятадыг холбосон хийн хоолойг манай улсад тавина гэж байгаа. Энэ нь хэр боломжтой вэ?
-Метан хийн агууламж 98 хувьд хүрэхэд түүнийг шууд байгалийн хийн шугам хоолойд нийлүүлдэг. Тэгэхээр Монголд энэ шугам татагдвал бид тухайн хийгээ шууд нийлүүлэн Хятад улс руу экспортолно гэсэн үг. Ингэснээр валют болж орж ирэх юм.
Сэтгэгдэл (3)