Зургийг MMINFO.MN
Манай 24tsag.mn сайтад нэр бүхий иргэд хандсаны дагуу “Гааль”-ийн гэх тодотголоор олонд танигдсан Хөдөө аж ахуйн биржийн гүйцэтгэх захирал Х.Баатарын толгойлж буй компанид холбогдох хэргийг цувралаар хүргэж буй билээ. Бид өмнө нь тус байгууллагын зүгээс зарласан хоёр тэрбум төгрөгийн үнэлгээтэй тендерийг Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхээс “тодорхойгүй” хугацаагаар зогсоох шийдвэр гарсан байтал дахин тендер зарлаж, сонгон шалгаруулалт хийсэн талаар мэдээлсэн. Тэгвэл энэ удаагийнхаа нийтлэлээр тус компанийн зүгээс шүүхийн шийдвэрийг үл биелүүлсэн шалтгаанаа хэрхэн тайлбарлаж, шүүхийн өмнө шалтаг тоочсоныг сийрүүлье.
Хөдөө аж ахуйн биржээс хоёр тэрбум төгрөгийн үнэлгээтэй тендер зарласан бөгөөд сонгон шалгаруулалт нь хууль зөрчсөн байдлаар явагдсан тул “Екап” ХХК болон “Аствишн” ХХК-ийн түншлэлийн зүгээс шүүхэд гомдол гаргасан байдаг. Шүүхэд ирүүлсэн гомдлыг хянаж үзээд хэргийг эцэслэн шийдэх хүртэл Хөдөө аж ахуйн биржийг тендер сонгон шалгаруулалтыг зогсоох шийдвэр гаргасан байдаг. Гэтэл Гаалийн Х.Баатар тэргүүтэй тус биржээс шүүхийн шийдвэрийг үл огоорч харин ч дахин тендер зарлажээ. Эл үйлдэл нь мэдээж хууль бус. Тиймээс өнгөрсөн наймдугаар сарын 27-ны өдөр болсон шүүх хурлаар энэ хууль бус үйлдлээ яагаад дахин давтаж буйг шүүх хурлын даргалагч шүүгч Батсүрэн тодруулсан байдаг.
Гэтэл Хөдөө аж ахуйн биржийн төлөөллийн зүгээс ийм тайлбар хүргүүлжээ.
Тайлбарт “Хөдөө аж ахуйн биржийн зүгээс “Блокчэйн технологид суурилсан арилжаа, төлбөр тооцооны иж бүрэн систем” нэвтрүүлэх тендерийг Сангийн яамны шийдвэрийн дагуу 2019 оны зургадугаар сарын 6-ны өдрөөс 2019 оны долдугаар сарын 8-нд дахин зарлаж, хуулийн дагуу зохион байгуулсан. Тендерийн үнэлгээний хорооны 2019 оны долдугаар сарын 8-ны өдрийн 0002/29 дугаар зөвлөмжөөр тендерт Ай түүлс ХХК сонгон шалгарсан. Эрх олгосон шийдвэрийг үндэслэн 2019 оны долдугаар сарын 19-ны өдөр “Ай Түүлс” ХХК-тай гэрээ байгуулсан. Гэрээний дагуу гүйцэтгэгч 2019 оны долдугаар сарын 19-ний өдрөөс ажлаа гүйцэтгэж эхэлсэн. Ингээд наймдугаар сарын 7-ны өдрийн мэдэгдлээр гэрээний нийт ажлын гүйцэтгэл 40 хувьд хүрсэн. Нийт 701,295,148 төгрөгийн ажил гүйцэтгэсэн тайлангаа ирүүлсэн. 2019 оны есдүгээр сарын 1-ний өдрийн байдлаар иж бүрэн системийг хүлээж авахаар ажиллаж байна....
Захиргааны актын биелэлтийг түдгэлзүүлэх нь талуудын хооронд байгуулсан гэрээгээр гүйцэтгэж буй ажил зогсох, ажил зогсохтой холбоотой гүйэтгэсэн ажлыг хүлээн авах болон төлбөр төлөх үүргээ биелүүлж чадахгүй байдал үүсэх, төлбөрт оногдох хоног тутмын алданги хуримтлах бөгөөд энэ байдал 14 хоного үргэлжлэхэд гүйцэтгэгчээс нэг талын санаачилгаар гэрээг цуцлах боломжтой болох юм....” гэсэн утга бүхий тайлбарыг шүүхэд хүргүүлсэн байна. Уг тайлбарыг хүлээж авсан шүүх бүрэлдэхүүн “Шүүхийн шийдвэрийг Монгол Улсын иргэн бүр биелүүлэх үүрэгтэй” хэмээж тендер сонгон шалгаруулалтыг хэрэг эцэслэн шийдэгдэх хүртэл хойшлуулахыг дахин сануулж, шийдвэрлэжээ.
Хөдөө аж ахуйн биржийн зүгээс шүүхэд ирүүлсэн тайлбарыг уншиж үзвээс нээрээ л төрийн байгууллага өр төлбөрт орох юм байна.
Гэрээ цуцлагдах эрсдэлтэй юм байна гэж эрхгүй бодохоор. Гэтэл нөгөө талаас нь харвал асуудал арай өөрөөр харагдана. Энэ нь ямар нэг аргаар гэрээ байгуулчихвал шүүхийн шийдвэр байсан ч хамаагүй. Өөрөөр хэлбэл, нүдээ аниад ажлаа эхлүүлсэн байхад алданги хүлээнэ, өр төлбөрт орно гэсэн шалтаг тоочсон байхад учрыг нь олно гэсэн башир арга хэрэглэсэн мэт харагдана. Ерөөсөө хууль бус сонгон шалгаруулалтын ард иймэрхүү башир арга нуугдаж байдгыг хууль хяналтын байгууллагаас шалгаад батлагдаад нотлогдсон нь цөөнгүй.
Хэрвээ үнэрээр л байгууллага алданги хүлээж, өр зээлд орох эрсдэлтэй байсан юм бол сонгон шалгаруулалтыг анхнаасаа “хууль дүрмийнхээ дагуу зохион байгуулсан” бол ийм асуудал үүсэх байсан ч юм уу, үгүй ч юм уу. Тэр дундаа шүүхийн шийдвэрийг биелүүлж, хэргийг эцэслэн шийдүүлсэн бол ийм асуудал үүсэхгүй байсан хэнд ч ойлгомжтой. Гэтэл “Ниргэсэн хойно нь хашгирна” гэгчээр аяглах нь шалтаг мэт сонсогдох нь аргагүй. Уг нь тус биржийн гүйцэтгэх захирал Х.Баатар нь олон жил төрийн байгууллагыг удирдсан, нам дагасан хүн. Яахав, улсад дөрвөн тэрбум төгрөгийн хохирол учруулсан хэргээр шүүхээс ял сонссон болохоос биш. Түүнээс биш шүүхийн шийдвэрийг иргэн бүр, хуулийн этгээд бүр биелүүлэх учиртай мэддэг, гадарладаг баймаар юм.
Шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэхээс татгалзсан Хөдөө аж ахуйн биржийн эл үйлдлээс харахад бол Монголд шүүх гэж байгаад ч яах юм билээ. Бүр төр гэж байхын ч хэрэг алга.
Учир нь хөдөө аж ахуйн чиглэлийг эрчимтэй хөгжүүлж, эдийн засгийн үр өгөөжийг нэмэгдүүлэхээр Засгийн газраас дорвитой арга хэмжээ авч ажиллаж буй. Энэ ч утгаараа Хөдөө аж ахуйн биржид багагүй анхаарал тавьж байгаа нь үнэн. Гэтэл энэ мэт хууль бус үйлдлээр Засгийн газрын шийдвэрт сөргөөр нөлөөлж эхэлбэл хөдөө аж ахуйн салбарт ахиц аврах нь юу л бол. Энэ ч үүднээс Ерөнхий сайд аа, гүйцэтгэх засаглалын оноонд Хөдөө аж ахуйн хууль бус энэ үйлдэл нөлөөлөх юм биш биз гэдгийг цохон тэмдэглэе.
Г.Нацаг
Сэтгэгдэл (6)