УИХ болон аймаг, нийслэлийн сонгуульд оролцох намуудад Сонгуулийн ерөнхий хороо батламж гардуулах ёслол Төрийн ордны Ёслол хүндэтгэлийн өргөөнд боллоо. Ёслолын арга хэмжээний эхэнд СЕХ-ны дарга Ч.Содномцэрэн, “Энэ удаагийн сонгуульд 13 нам, 3 эвсэл СЕХ-нд хандсаныг тус хороо нягтлан шалгаад 11 нам, 3 эвслийг сонгуульд орох шийдвэр гаргаж батламж олгохоор боллоо” гэв. Үүний дараа СЕХ-ноос намууд болон эвслийн удирдлагуудад сонгуульд орох батламжийг гардуулав. Хамгийн эхэнд МАН-ын дарга М.Энхболд батламжаа авсан бол АН-ын дарга З.Энхболд, ТТЭНН-ын дарга Г.Уянга нар батламжаа гардаж авлаа. Сонгуулийн ерөнхий хороо хоёр нам буюу ХҮН, ИЗНН-ыг бүртгэхээс татгалзсан юм.
Харин Ардчилсан нам, Монгол Ардын нам, Монгол Консерватив нам, Бүгд Найрамдах нам, Монголын Ардчилсан хөдөлгөөний нам, Монгол Ардын хувьсгалт нам, Эрх чөлөөг хэрэгжүүлэгч нам, Ард түмнээ хайрлая нам, Монголын Уламжлалын нэгдсэн нам, Монголын Социал-демократ нам, Иргэний хөдөлгөөний нам Харин эвсэж оролцохоор бүртгүүлсэн намууд: Тусгаар тогтнол эв нэгдлийн нам, Монголын Ногоон намын “Тусгаар тогтнол, эв нэгдэл” эвсэл, Эх орончдын нэгдсэн нам, ХАМУГ Монголын Хөдөлмөрийн намын “Эх орончдын нэгдсэн эвсэл”, Хөгжлийн хөтөлбөр нам, Монголын Либерал намын “ХААН сонголт” эвслүүд тус тус батламжийг нь гардууллаа.
Энэ үеэр Сонгуулийн ерөнхий хорооны дарга Ч.Содномцэрэнгээс зарим зүйлийг тодрууллаа.
-Сонгуулийн ерөнхий хороо ИЗНН, ХҮН-ыг бүртгэхээс татгалзсан байна. Ямар шалтгаанаар энэ хоёр намыг бүртгээгүй вэ?
-Нам эвслүүд сонгуулиас өмнө 60 хоногийн өмнө сонгуульд оролцох хүсэлтээ Сонгуулийн ерөнхий хороонд илэрхийлэх ёстой. Энэ хугацаанд 13 нам, гурван эвсэл материлаа өгсөн. Ингээд Сонгуулийн ерөнхий хорооноос томилогдсон ажлын хэсэг намуудын баримт бичгийг шалгаад хорооны хурлаар оруулсан. Хурлаар 11 нам, гурван эвслийг бүртгэх шийдвэр гарсан. ХҮН, ИЗНН хоёр намыг бүртгэхээс татгалзсан. Сонгуулийн тухай хуульд сонгуульд оролцох нам 10, эвсэл 11 төрлийн бичиг баримт ирүүлэх ёстой. ХҮН-ын хувьд ирүүлэх ёстой бичиг баримтаас дутуу ирүүлсэн. Сонгуулийн дансны материалаа өгөөгүй. Мөн ирүүлсэн бичиг баримт нь хоёр өөр тамгатай байсан. Тиймээс Сонгуулийн ерөнхий хорооны гишүүд энэ намыг бүртгэх үндэслэлгүй гэж шийдсэн. ИЗНН-ын бичиг баримт ч учир дутагдалтай байсан. Тогтоол дээрээ намын дарга С.Оюун гарын үсэг зураагүй байсан. С.Оюун дарга өөрөө ирж тайлбараа өгсөн. ИЗНН гурван даргатай. Сонгуульд орох хүсэлтэд Д.Ганхуяг дарга л гарын үсэг зурсан байна. Гарын үсэг зурсан дарга нь дээд шүүхээс албан ёсоор баталгаажуулаагүй байсан. Энэ мэт бичиг баримтын зөрчилтэй байсан учраас энэ хоёр намыг бүртгэхээс татгалзсан.
-МҮАН, ИЗНН сонгуульд оролцохгүй, АН-ыг дэмжиж ажиллана гэдгээ мэдэгдсэн. МҮАН-ын гишүүн АН-ын нэр дээр нэр дэвших боломжтой юу?
-Хуулиар ямар нэгэн намын гишүүн өөр намын нэр дээр сонгуульд оролцох боломжгүй.
-Сонгуулийн хуульд өөрчлөлт оруулах шаардлага үүслээ. Үүнтэй холбоотойгоор сонгуулийн бэлтгэл ажилд ямар өөрчлөлтүүд орох вэ?
-Сонгуулийн хууль гарсанаас хойш Сонгуулийн ерөнхий хороо цаг хугацааны хуваарь гаргасан. Үндсэн хуулийн Цэцийн шийдвэрийг УИХ хүлээж авч, Сонгуулийн хуульд өөрчлөлт оруулах нь ойлгомжтой боллоо. Цэцийн дүгнэлтээс гадна өөр ямар ч заалтад өөрчлөлт ороогүй. Тиймээс цаг хугацааны графикийн дагуу ажлаа хийгээд явж байгаа. Энэ сарын 5-наас нэр дэвших ажиллагаа эхлэх ёстой. Хуульд өөрчлөлт орохгүй бол энэ ажил хугацаандаа эхэлнэ. Сонгуулийн ерөнхий хороо хууль тогтоох байгууллагын хуулийг хэрэгжүүлэх үүрэгтэй учраас гарсан хуулийг хэрэгжүүлж ажиллана. Одоогоор хуульд заасан хугацаандаа амжаагаад хийгээд явж байгаа.
Т.Энхэлээ
Сэтгэгдэл (2)