Баянзүрх дүүргийн ИТХ-ын АН-ын бүлгийн дарга Д.Пүрэвдаваа болон Нийслэлийн АН-ын бүлгийн хуулийн зөвлөх Д.Оросоо, Баянзүрх дүүргийн ИТХ-ын дарга Ш.Ганчимэг нар мэдээлэл хийлээ.
Мэдээллийн эхэнд Баянзүрх дүүргийн ИТХ-ын АН-ын бүлгийн дарга Д.Пүрэвдаваа “Баянзүрх дүүрэгт үүсээд байгаа нөхцөл байдалтай холбогдуулан Нийслэлийн засаг дарга С.Амарсайхан мэдэгдэл хийсэн. Энэ мэдэгдэлд АН-ын гишүүд эмх замбараагүй нөхцөл байдал үүсгэж, олон нийтийг турхирч байгаа мэтээр ойлголт өгсөн юм. Тиймээс тэнцвэртэй мэдээлэл өгөх үүднээс мэдээлэл хийж байна” гэв.
Түүнчлэн “УИХ-ын 2016 оны ээлжит сонгуулиар Баянзүрх дүүргээс МАН-аас дөрвөн гишүүн болон С.Жавхлан гишүүн, АН-аас Ж.Батзандан нар сонгогдсон.
НИТХ-д МАН-аас долоон төлөөлөгч, АН-аас хоёр төлөөлөгч сонгогдсон. Орон нутгийн сонгуульд 41 мандаттай ИТХ-аар АН 22 суудал авсан бол МАН 19 мандат авч цөөнх болсон. Өнгөрсөн хоёр жилийн хугацаанд УИХ болон нийслэлд олонх болсон нэрээр далайлгаж, дүүргийн бүрэн эрхэд халдсан. Өнгөрсөн хоёр жилийн хугацаанд АН-ыг харлуулах мэдээлэл цацагдаж ирсэн. Энэ бүхэнд бид тэвчээртэй хандаж ирсэн. Та бүхэн санаж байгаа бол УИХ-д Баянзүрх дүүргээс сонгогдсон гишүүд ЖДҮ-гээс хамгийн их зээл авсан хүмүүс бий. Ж.Батзориг, Б.Саранчимэг, Д.Оюунхорол, Ж.Энхбаяр нар. Дээр нь МАН-ын Ерөнхий нарын бичгийн дарга, нийслэлийн ИТХ-ын төлөөлөгч Д.Амарбаясгалан мөн ЖДҮ-гээс зээл авсан. Гэтэл орон нутгийн эрх мэдэл рүү тэр дундаа иргэдийн сонголтыг хуулийн бус аргаар булааж авах гэж байна. Үүндээ маш олон хууль, журам зөрчсөн. Аливаа улс төрийн хүчин хүн ам олноор суурьшсан бүс газрын эрх мэдлийг авах гэж зүтгэж, өрсөлддөг. Сонгинохайрхан, Баянзүрх дүүргийн хүн ам нийлээд Улаанбаатар хотын хүн амын 50 хувийг эзэлдэг. Сонгинохайрхан дүүргээс МАН-аас зургаан гишүүн сонгогдсон. Нийслэлд есөн мандат авсан. Дүүрэгт 41 мандатаас 39-ийг нь авсан. Энэ бол ард түмний сонголт. Гэтэл Баянзүрх дүүргийн иргэд орон нутгийн сонгуулиар АН-д итгэл хүлээлгэсэн. Гэтэл ирэх оны сонгуульд ялахын тулд хуулиар дээгүүр намын шийдвэр гаргаж дайрч байгаа нь иргэд, сонгогчдын сонголтыг үл хүндэтгэж байгаагийн нэг хэлбэр. Мөн Үндсэн хуулийн Цэцийн шийдвэр гарч, үүнийг нь УИХ хүлээн аваад хуулийн заалтыг хүчингүй болгосон. Гэтэл Сонгуулийн ерөнхий хороо хүчингүй болсон хуулийн заалтыг ашиглан сонгууль зохион байгууллаа. Сонгуулийн үеэр мөнгө тараасан нь илэрсэн. Харамсалтай нь, Баянзүрх дүүрэгт цөөнх болсон МАН-ын хороо үл бүтэх хүмүүсээс бүрдсэн нь хуулийн байгууллагаар нотлогдсон. Тухайлбал, тус дүүргийн ИТХ-ын төлөөлөгч н.Галцог өнгөрсөн онд таксины жолоочийг зодож ял сонссон. Шүүхийн байгууллагаас энэ хүнийг иргэнийг төлөөлөх эрхгүй гэсэн шийдвэр гаргасан. Тиймээс төлөөлөгчийн эрхээс нь түдгэлзүүлсэн” гэв.
Тэгвэл Нийслэлийн АН-ын бүлгийн хуулийн зөвлөх Д.Оросоо “Баянзүрх дүүрэгт болсон дахин сонгуулиар хууль зөрчсөн хэд хэдэн үйлдэл гарсан. Тухайлбал, хотын дарга С.Амарсайхан гуравдугаар сарын 29 өдөр Б/41, Б/42 гэсэн захирамж гаргаж, Баянзүрх дүүргийн Засаг дарга Т.Баясахыг ажлаас нь чөлөөлж, оронд нь Э.Бат-Амгаланг томилсон. Ингэхдээ хотын дарга хууль зөрчсөн. Чөлөөлсөн захирамж гаргахдаа “Т.Баясах өөрөө ажлаас чөлөөлөгдөх хүсэлтээ өгсөн” гэж хэлсэн ч тэрбээр ажлаас чөлөөлөгдөх хүсэлт гаргаагүй юм. Энэ нь хууль бусаар дүүргийн Засаг даргын суудлыг авах гэсэн үйлдэл. Дүүргийн Засаг даргыг чөлөөлөх хэдэн үндэслэл бий. Гэтэл хуульд нийцэх үндэслэл олдохгүй болохоор өөрөө өргөдөл өгсөн мэтээр харагдуулсан. Өөрөөр хэлбэл, нийтийн албан тушаалтан эрх мэдэл, албан тушаалаа урвуулан ашиглаж хууль бусаар бусдад илтэд давуу байдал олгосон. Тиймээс хотын дарга С.Амарсайхан Эрүүгийн хуулийн 22.1-т зааснаар гэмт хэргийн шинжтэй үйлдэл гаргасан гэж үзэн АТГ-т өгч байна.
Хоёрдугаарт, дахин сонгуультай холбоотой асуудлаар нийслэлийн Захиргааны хэргийн шүүхээс Сонгуулийн хорооны шийдвэр, төлөөлөгчөөр сонгогдсоныг хүлээн зөвшөөрсөн тогтоолыг түдгэлзүүлсэн шийдвэрийг энэ сарын 4-ний өдөр гаргасан. Уг шийдвэр гарснаар түдгэлзүүлсэн төлөөлөгчийн бүрэн эрх, ажлаа зогсоох ёстой.
Гуравдугаарт, Сонгуулийн тухай хуульд орон нутгийн дахин сонгуультай холбоотой Үндсэн хууль зөрчсөн нэг заалт байсан. Энэ нь төлөөлгчийн бүрэн эрх нь зөвшөөрөгдсөний дараа сонгуулийн байгууллага төлөөлөгчийг нэр дэвшигчийн жагсаалтаас хасах тухай заалтыг Үндсэн хуулийн Цэцийн 2018 оны арваннэгдүгээр сарын 14-ний өдрийн 14 дүгээр дүгнэлтээр Үндсэн хууль зөрчиж байна гэж дүгнэлт гаргасан. Үүнийг УИХ хүлээж аваад Сонгуулийн тухай хуулийн холбогдох заалтыг хүчингүй болгосон юм. Харин дахин сонгууль нь Үндсэн хуулийн Цэцээр хүчингүй болсон заалтыг хэрэглээд яваад байгаа юм. Тиймээс сонгууль зарласан өдөр нь хууль бус” гэлээ.
Сэтгэгдэл (10)