“Үдийн цай” хөтөлбөрийг 2006 оноос эхлэн хэрэгжүүлж эхэлсэн билээ. Тухайн үед сурагчид өдрийн 1/3-ийг сургууль дээрээ өнгөрүүлдэг учир уг хөтөлбөр цаг үеэ олсон, оновчтой хөтөлбөр хэмээн үзэх хүн цөөнгүй байсан юм. Гэвч “Сайны хажуугаар саар” гэгчээр хөтөлбөр хэрэгжиж эхэлснээс хойш олон санал, гомдол дагуулсан байдаг.
Тухайлбал,
- 2010 онд 53 дугаар сургуулийн бага ангийн хүүхдүүд “Үдийн цай”-наас хордож, эмнэлэгт хэвтсэн. Тэр үед ХӨСҮТ-ийн эмч “Эдгээр хүүхдийн биеийн байдал маш тааруу, химийн хүчтэй нэгдэлд хордсон учраас ходоод нь шархалж, цөс томорч, бөөрний хурц үрэвсэлд нэрвэгдэн, улмаар цус багадсан байна” гэж тайлбарлаж байсан юм.
- 2016 оны тавдугаар сард нийслэлийн Чингэлтэй дүүргийн 61 дүгээр дунд сургуулийн бага ангийн сурагчид үдийн цайндаа хордсоны улмаас дөрвөн хүүхэд ХСҮТ-д хэвтэн эмчлүүлж байсан.
- 2017 онд Төв аймгийн Батсүмбэр суманд гурван сурагч хоолонд хордсоноос үүдэж нэг сурагчын амь амиа алдсан харамсалтай хэрэг гарсныг санаж буй биз ээ.
Мөн үүнээс гадна тендер, хоол үйлдвэрлэх газартай холбоотой олон зөрчил илэрдэг. Үүний нэг нь өнгөрөгч оны дөрөвдүгээр сард НМХГ-аас ерөнхий боловсролын сургуулийн “Үдийн цай” хөтөлбөрийн хэрэгжилт, сургуулийн цайны газрын үйл ажиллагааг шалгасан байна. Шалгалтад төрийн өмчийн 134, төрийн бус 105 сургууль, нийт 239 сургууль хамрагдсан. Шалгалтын явцад сургуулиудын "Үдийн цай” хөтөлбөрөөр тухайн өдөр түгээгдсэн хоолноос илчлэг, шимт бодисын хэмжээг тодорхойлох дээж авч, НМХГ-ын төв лабораторид шинжилжээ. Шинжилгээгээр ихээхэн зөрчил илэрч, 8.6 сая төгрөгийн торгууль ногдуулж байсан.
Энэ мэтчилэнгээр “Үдийн цай” хөтөлбөрийг тойрсон олон асуудал бий.
Тэгвэл УИХ-ын гишүүн Б.Ундармаа нарын найман гишүүн 2018 оны зургадугаар сарын 26-нд өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг өнөөдөр хийх гэж байна. Хууль санаачлагчдын судалгаагаар “Сурагчдын түгээмэл хэрэглэдэг хүнсний бүтээгдэхүүнүүд нь ихэвчлэн төрөл бүрийн хүнсний нэмэлт агуулсан бүтээгдэхүүнүүд байгаа бөгөөд шинжилсэн чихэр, ундаа жүүсний 20 дээжийн 15-д нь 12 төрлийн (нэг бүтээгдэхүүнд 1-4 төрлийн) хүнсний будагч бодис илэрсэн байна. Эдгээр будагч бодис дотор олон улсад хүнсэнд хэрэглэхийг хориглосон эсвэл хязгаартай хэрэглэхийг зөвлөсөн будагч бодис байжээ. Мөн судалгаагаар нийт сурагчдын 98.4 хувь нь сургууль болон сургуулийн ойр орчмоос хоол, хүнсний бүтээгдэхүүн худалдан авч хэрэглэдэг гэсэн үнэлгээ гарсан байна.
Иймд “Үдийн цай” хөтөлбөрийг “Үдийн хоол” хөтөлбөр болгон өргөжүүлж, хүүхдийн насны онцлогт тохирсон эрүүл, аюулгүй хоол хүнсээр хангах арга хэмжээг шим тэжээлийн мэдлэг олгох, зөв зохистой хооллох дадал төлөвшүүлэх сургалт, мэдээлэлтэй нягт уялдуулан хэрэгжүүлэх нь чухал байгаа учир эдгээр арга хэмжээг үр дүнтэй хэрэгжүүлэхэд мэргэжлийн хүний нөөц, төсөв санхүү, оновчтой зохион байгуулалт зайлшгүй шаардлагатай бөгөөд уг асуудлыг цогцоор нь шийдвэрлэх зорилгоор “Ерөнхий боловсролын сургуулийн хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний тухай” хуулийн төслийг санаачлан боловсруулсан аж.
Тус хуулийн төсөл хэрэгжсэнээр “Сурагчдын насны онцлогт тохирсон эрүүл, аюулгүй хоол хүнсийг стандартын шаардлага хангасан орчинд мэргэжлийн хүний нөөцтэйгөөр бэлтгэж, оновчтой зохион байгуулах нөхцөл бүрдэж, сурагчдын эрүүл мэнд, суралцах чадварыг дэмжиж, ирээдүйн эрүүл иргэн бий болох боломж нэмэгдэнэ. Түүнчлэн сургуулийн хоол үйлдвэрлэл нь орон нутгийн болон үндэсний хүнс үйлдвэрлэлийг дэмжих, хөгжүүлэхэд бодит хувь нэмэр оруулна” хэмээн хууль санаачлагчид үзсэн байна.
Эдгээрээс хамгийн гол нь ерөнхий боловсролын сургуульд амжиргааны төвшин харилцан адилгүй өрхийн хүүхдүүд суралцдаг. Зарим хүүхдүүд гэдэс цатгалан сургуульдаа ирдэг бол зарим нь өлөн ходооддоо ирэх нь олон.
Тиймээс эрх баригчид уг хуулийн төслийг дэмжих үү үгүй юу гэдэг нь олны анхаарлыг татаж байгаа юм. Тэд хүүхдүүдийн эрүүл мэндийн асуудлыг улстөржүүлэх үү эсвэл...