УИХ-ын сонгуулийн тухай хуулийн төслийг УИХ-ын чуулганаар хэлэлцлээ. Хэлэлцүүлгээр сонгогчийн регистрийн дугаар, гэрийн хаяг, эцэг эхийн нэр, өөрийн нэрийг сонгуульд оролцох улс төрийн намд 20-оос доошгүй хоногийн өмнө өгдөг байх асуудлыг хэлэлцэж дэмжсэн юм. Чуулганы үеэр УИХ-ын гишүүд санал хэлсэн. Тухайлбал,
С.Бямбацогт: Сонгуулийн хуулийг нухацтай хэлэлцэх ёстой. Тоглоомын дүрмээ зөв тогтоож, шударга өрсөлдөх ёстой. Өчигдрийн хэлэлцүүлгийн үеэр зарим нэг суудал гарсан. Тухайлбал, эвсэлд оролцох намуудын олонх нь эвслээс гарсан тохиолдолд эвслээс гарсанд тооцно гэж байна. Эвслээс нэг нам гарахад л эвсэлд оролцсон бүгд сонгуульд оролцох боломжгүй болж байгаа юм. Томьёолол өөр явагдсан учраас байнгын хороогоор дахин хэлэлцүүлэх шаардлага бий. Мөн Зөрчлийн тухай хууль болон түүнийг дагаж мөрдөх хуулиудыг ярих ёстой. Бид богино хугацаанд Сонгуулийн тухай хуулийг хэлэлцэж байна. Хуулийн 70 орчим хувьд нь өөрчлөлт орж байгаа. Өнгөрсөн даваа гарагийн бүлгийн хурлаар өргөн барьсан 50:26 тогтолцоог өөрчлөж, олон мандаттай томсгосон тойрог болгож байгаатай холбогдуулан маш их өөрчлөлт оруулж байгаа.
С.Жавхлан: Зарчмын зөрүүтэй санал дээр урлагийг нээх санал оруулсан байдаг. Гэвч өчигдөр хүлээж аваагүй байнгын хорооны гишүүдэд эмгэнэл илэрхийлье. Бүүвэйн дуу сонсож өсөөгүй юм шиг байна. Монгол түмэн найр наадмаа дуу хуургүйгээр хийдэггүй юм. Дууч ард түмэн шүү дээ. Энэ дээр эсрэг саналтай гишүүдийг зарлана. Бүх бичлэгийг нь гаргаж тавьсан. Ирэх оны сонгууль дан нэгнийгээ хараадаг хараал өргөдөг сонгууль болох гэж байна.
С.Бямбацогт: Өчигдөр найм дахь саналаар санал хураахад энэ санал дэмжигдээгүй. Улсын бүртгэлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага ээлжит сонгуульд оролцохоо илэрхийлсэн нам эвслийн эрх бүхий этгээдэд сонгогчдын эцэг, эхийн болон өөрийн нэр, регистрийн дугаар, байнга оршин суугаа хаягийг санал авах өдрөөс 20 хоногийн өмнө нэг удаа олгоно гэж заасан. Энд нэлээд ярилцсан. Улсын бүртгэлийн хуулиар олгох нь тодорхой хуулиар зохицуулна гэсэн заалттай. Сонгогчид миний хувийн мэдээллийг яагаад олон нийтэд өгч байгаа юм гэж ихээхэн бухимддаг. Энэ мэдээллийг өгөхгүй байхаар шийдвэрлэсэн ч АН-аас “Та нар сонгуулийг өөрсдөдөө ашигтай байдлаар явуулах гэж байна” гэсэн учраас эргэж харахаар болж байнгын хороогоор хэлэлцсэн. Гэтэл чуулган дээр дэмжлэг аваагүй учраас сонгуульд оролцсон бүх намуудад иргэдийн мэдээллийг өгдөг байя гэж байгаа юм.
С.Эрдэнэ: Өмнөх сонгуулиудад сонгогчийн нэрсийн жагсаалт бүх зүйлийг өгдөг байсан. Хоёр ч сонгуульд хэвийн яваад ирсэн асуудал. Өнөөдөр гэнэт болиулах гээд байгаад гайхаж байна. Сонгогчдын нэрсийн жагсаалт ил тод байснаар буруутах юм байхгүй. Аль аль талдаа хардах зүйлгүйгээр нээлттэй явуулах боломжийг хангах нь Сонгуулийн хуулийн чухал зохицуулалт гэж үзэж байна.
Ц.Нямдорж: Зарчмын хувьд нэрсийн жагсаалтыг нь өгөхөд болох байх. Болгоомжлох зүйл байна. Авсан газар нь тухайн сонгогчийн регистрийн дугаар зэргийг задруулахгүй байх үүрэг хүлээх тал дээр давхар түгжээ хий. Хүний регистрийн дугаар, гэрийн хаяг хоёрыг тараагаад байж болохгүй шүү дээ. Хэрэв дэмжигдвэл энэ талаарх давхар заалтыг оруулж ирээрэй.
Б.Лхам
Сэтгэгдэл (5)