МИАТ-ийг тойрсон асуудал Монголын төдийгүй олон улсын анхаарлыг татахаар болоод явчихлаа. Ингэх хоёр шалтгаан байгаа гэж эх сурвалж тайлбарлав. Нэгдүгээрт, МИАТ-аас шилжүүлж байсан шилжүүлэг, орсон гарсан ихэнхи мөнгө Япон, Хонгконг зэрэг орнуудыг дамжин гарчээ. Нөгөөтэйгүүр Монгол улс анх удаа мөнгө угаасан гэдэг ангилалаар энэ хэрэгийг шалгаж байгаа.

  МИАТ-ийг тойрсон асуудал Монголын төдийгүй олон улсын анхаарлыг татахаар болоод явчихлаа. Ингэх хоёр шалтгаан байгаа гэж эх сурвалж тайлбарлав. Нэгдүгээрт, МИАТ-аас шилжүүлж байсан шилжүүлэг, орсон гарсан ихэнхи мөнгө Япон, Хонгконг зэрэг орнуудыг дамжин гарчээ. Нөгөөтэйгүүр Монгол улс анх удаа мөнгө угаасан гэдэг ангилалаар энэ хэрэгийг шалгаж байгаа. Хэрэв батлагдвал Монгол мөнгө угаадаг орон хэмээн олон улсад зарлагдана.

  Ингэх нь сайн, муу хоёр талтай гэнэ. Муу тал нь манай улсын нэр хүнд гадаад ертөнцөд унана. Сайн тал нь манай улс мөнгө угааж байгаа сүлжээтэйгээ зоригтой тэмцэж буй явдал юм. Ийнхүү гадаад ертөнц хүртэл хүрээгээ тэлж байгаа МИАТ-ийн дуулиан дотооддоо ч шинэ шинэ үйл явдлаар өргөжиж байна.

  МИАТ-ийн энэхүү дуулианыг зохион байгуулагч, оролцогчид нь голдуу Өвөрхангай, Хөвсгөл аймгийнханы хүрээнд эргэлдэж байгааг хэвлэлүүд онцлон сануулах болсон. Ялангуяа Өвөрхангай аймгийнхан гол хорыг найруулж мөнгийг угаасан гэж мэдээлээд байгаа. Үнэхээр тийм байсан уу, эсвэл тэгж мэдээлэгдээд байгаа ч юм уу Өвөрхангайн бизнес эрхлэгчдийг сайтар шалгаж байгаа гэнэ. Үүнтэй зэрэгцэн нэгэн асуудал босч иржээ. Өвөрхангайнхан МИАТ-тай холбогдсоныг улс төрийн хүрээнийхэн тун овжин ашиглахаар болсон гэж эх сурвалж мэдээллээ. Учир нь энэ аймгийн нэг суудал одоо болтол маргаантай байгаа. Уг нь олонхийн санал авсан С.Чинзоригийг АН-ынхан хууль зөрчсөн хэмээн тангараг өргүүлэхгүй өнөөг хүрсэн. Харин одоо МИАТ-ийн асуудлаас болоод С.Чинзоригийг гишүүн  болгохгүй байх сайхан гаргалгааг АН-ынхан олсон бололтой. Учир нь С.Чинзоригийг УИХ-д нэр дэвшихэд МИАТ-ийн дуулианд холбогдсон нутгийнх нь дүү нар мөнгө хандивласан гэж хардагдаж байгаа аж. Хэрэв мөнгө хандивласан бол, тэр нь МИАТ-аас цохисон гэдэг нь батлагдвал С.Чинзориг гишүүн болох нь байтугай хам хэрэгтэн болно. Өөрөөр хэлбэл тэрээр УИХ-ын танхим руу биш Ганц худаг руу ачигдаж мэднэ.

  МИАТ-ийн дуулианд оролцогчид С.Чинзоригт мөнгө хандивласан эсэхийг мэдэх маш амархан гэнэ. Учир нь УИХ-д нэр дэвшсэн бүх хүн сонгуулийнхаа зардлын тайланг Сонгуулийн ерөнхий хороонд өгсөн байдаг аж. С.Чинзориг тэрхүү тайлан дээрээ Хоролсүрэн тэргүүтэй их гарын луйварчдаас мөнгө авсан гэж бичсэн л байх юм бол буруудах аж. Түүний гишүүн болох мөрөөдөл ингээд талаар болно. Өөрийнх нь хэлдэгээр өлсөглөн зарлаад ч нэмэргүй. Өөрөөр хэлбэл тэр төрийн мөнгөөр сурталчилгаа хийсэн болж таарна. Тэгээд л гэмт хэрэгтнүүдийн хамсаатан болж мэднэ.

С.Чинзоригт Өвөрхангайн их гарын бизнес эрхлэгчид мөнгө хандивласан байх магадлал маш өндөр гэнэ. Учир нь С.Чинзориг Өвөрхангай аймгийн нутгийн зөвлөлийн дарга аж. Мэдээж даргынхаа сонгуулийнх нь ажилд МИАТ-ийг цөлмөгчид цөмөөрөө биш юмаа гэхэд ганц нэг нь мөнгө хандивласан байж таараа гэдэг логикоор асуудлыг шалгахаар хуулийнхан ажлаа эхлүүлж байгаа сурагтай. Хэрэв С.Чинзориг тэднээс дэмжлэг авсан бол МАН-ын найдлага тавьж байсан ганц суудал үгүй болно. Ингэснээр МАН маргаантай байгаа бүх суудлаа алдлаа гэсэн үг юм. Учир нь маргаантай байсан Увсын хоёрыг эргүүлэн татахаар болсон. Өвөрхангайн маргаантай байсан нэг суудал дээр АН-ын Г.Батхүү тангарга өргөсөн. Баянзүрхээс дархан авсан ганц суудлын эзэн Д.Арвин АН-д элссэн. Одоо Өвөрхангайн нөгөө суудлыг ийм шалтгаанаар АН авч мэдэх юм. Ийм байхад Сонгинохайрхан дүүргийн сүүлийн ганц суудлыг МАН-ыг авна гэхэд итгэл төрөхгүй л байна. Ийнхүү маргаантай байсан суудлууд дээр АН-ынхан эзэн суугаад дуусах нь.

  АН-ынхантай маргасан МАН-ын нэр дэвшигчид харин суудлаа алдаад зогсохгүй гэмт хэрэгтнүүд болж байна. Тухайлбал Увсын хоёр гишүүнийг сонгогчидод хахууль өгсөн гэдэг үндэслэлээр эрүү үүсгэнэ гэж яригдаад байгаа. Баянзүрх дүүрэгт өрсөлдсөн Б.Батзоригийг хуулийнхан шалгаж эхэлсэн. Өвөрхангайн хоёрын нэгийг сонгогчдод мөнгө тараасан гэж үзээд байгаа бол нөгөөг нь хууль бус мөнгө сурталчилгаандаа зарцуулсан гэж үзэж мэдэхээр байна. Гэхдээ энэ хэрэг одоо шалгагдаж эхэлж байгаа учир тийм гэж зарлахад эрт билээ. Харин тийм байх магадлал өндөр гэж өрсөлдөгчид нь шалгуулах гэж байгаа бололтой.

 
   Ийнхүү МИАТ-ийн дуулиан УИХ-ын хоосон суудал руу хүртэл хальж орлоо. Үүнээс гадна сүүлийн үед МИАТ-тай холбогдуулан Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүн Д.Сугарыг шалгах гэж байгаа. Түүнийг дээрээс нь удирдаж байсан нутгийнх нь ах бий гэсэн битүү хатуу утгатай мэдээлэл ч хэвлэлийн хуудаснаа үзэгдэх болов. Д.Сугарт үүрэг өгдөг түүнээс өндөр албан тушаалтай нутгийнх нь ах гэж хэнийг хэлээд байна вэ? гэсэн өөр нэг хардлага ч бий болов. Ийнхүү Өвөрхангайнхан МИАТ-ийн асуудлаас болж бизнес эрхлэгчдээсээ эхлээд улс төрчдөө хүртэл шалгуулахаар болж байгаа бололтой. “Нэг үхрийн эвэр доргихоор мянган үхэрийн эвэр доргидог” хэмээх үгийн утгыг энэ нутгийнхан мэдэрч эхлэх цаг ирсэн бололтой.

24tsag.mn