Нэгэн мянга есөн зуун хориод оны ардын хувьсгал, гучаад оны хэлмэгдүүлэлт, дөчөөд оны дайн, тавиас наяад оны социалист хэв маягийн амьдралын жилүүдэд хуулиар зөвшөөрөгдсөн нэг л намтай байж ирсэн. Монгол орныг 70 жил удирдсан, хуучин цагийн МАХН гэх тэр намд алдсан оносон юм их бий. Муу ч юм их байсан, сайн ч юм бас бий. Одоо тэр нам алга болсон. МАХН гэж байгаа гэж ярих хүн гарах байх, тэр бол Н.Энхбаяр нарын 2011 онд шинээр үүсгэн байгуулсан нам. МАН бүүр ч биш, МАН бол улсын болон авилгалын мөнгөөр хөлжсөн баячуудын 2010 онд шинээр үүсгэн байгуулсан нам. Хуучин цагийн МАХН-ын бүрэлдэхүүнд бидний нөхдийн байгуулсан “Шударга ёс” бүлгэм ч багтаж явсан, гэтэл тэндээс зүй бусаар шахагдаж одоо иргэний нийгмийн байгууллага болон хувирчээ.

   Хуучин цагийн МАХН үзэл онол, бодлого, коммунист улс төрийн хүчний хувьд аль 1990 онд мөхөж алга болсон, тэр намаас музейд байгаа тринозаврын араг яс төдий түүх үлджээ. 1990 оны ардчилсан хувьсгалын дараа энэ намыг тараах ёстой байсан, гэтэл энэ намын суурин дээр үлдсэн хүмүүс: “МАХН ардчилагдсан, шинэчлэгдсэн” гэх үлгэр домог зохиож, дахиад хорин жил Монголын улс төрд үеэ өнгөрөөсөн намын нэрийг ашиглан өөрсдөө зайдагнах боломжийг бий болгосон. Тэр нам коммунист дарангуйлагч нам хэвээр байсан болохыг 2008.07.01-нд Монголын ард түмэн бүгд харсан. Түүнээс арай өмнө нам дотроо коммунист цэвэрлэгээ хийж, “Шударга ёс” бүлгэмийн гишүүдийг намын эгнээнээсээ хөөсөн. Энэ нь Үндсэн хууль, Улс төрийн намын тухай хуулийг бүдүүлэгээр зөрчсөн үйлдэл байсан юм.
    2012 оны УИХ-ын сонгуулиар МАХН гэх нэрийн ачаар Н.Энхбаярын шинэ нам эвсэл хориод хувийн санал авч, сонгуульд хамгийн олон суудал авсан АН-тай хамтарч эвсэлийн Засгийн газрыг байгууллаа. Харин улсын мөнгөөр хөлжсөн баячуудын үүсгэн байгуулсан МАН ялагдал хүлээж, сөрөг хүчин болсоноосоо хойш шархадсан баавгай шиг аюултай байх болов. 2000 оноос хойш төсөвийн мөнгөнөөс уут уутаар нь хулгайлж, авилгын мөнгийг сейф сейфээр нь хурааж явсан зохион байгуулалттай улс төрийн бүлэглэл МАН-ынхан одоо идсэн уусанаа шингээх гэж байж ядаж, гар мухардаж байгаа нь илт байна. Сонгуульд ялсан нам анхны хаварын бүтээн байгуулалтын ажлаа далайцтай эхэлж байхад нь ажил хийлгэлгүй огцруулахыг санаархаж, Монгол орныг элгээр нь хэвтүүлсэн авилгын сүлжээг зоригтой задалж буй ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийн бодлого үйл ажиллагааг харлуулах гэж зүйл бүрээр улайрч байна. Улсын мөнгө луйвардсан авилгачдаа өмөөрч хэлмэгдүүллээ гэж гоншгонож байна, улс иргэдэд хохирол учруулсан авилгач этгээдүүд хатуу хариуцлага хүлээх ёстой гэдгийг тэд ойлгохыг ч хүсэхгүй байгаа.
    Улсын болон авилгалын мөнгөөр хөлжсөн баячуудын 2010 онд шинээр үүсгэн байгуулсан МАН-ын цаашдын бодлого, үйл ажиллагаа ерөнхийдөө тодорхой харагдана. Монгол бөхийн түүхэнд гавьяа ч байгуулсан, гай ч тарьсан аварга цолтой бөх Б.Бат-Эрдэнээр нүүр тахлан, ерөнхийлөгч болгож авилгалын гэмт хэрэгтэнүүдээ уснаас хуурай гаргахыг зорьж байгаа юм. Цаашид өөрийн намаас гарсан ерөнхийлөгчтэй хүч хавсран, парламентын хүчтэй сөрөг хүчний хувьд эрх баригч АН-ын эвсэлийн Засгийн газрыг огцруулах 1996-2000 оны улс төрийн тоглоомоо үргэлжлүүлэх нь ойлгомжтой. Улс төрийн энэ тоглоомын үр дүнд 2000 оны УИХ-ын сонгуулиар 76 суудлын 72-ыг авч, хязгааргүй ноёрхолоо тогтоож байсан. Ийм тоглоом МАН-д ашигтай, ард түмэнд хүсэх юм огтхон ч бишээ!   
  Улсын болон авилгалын мөнгөөр хөлжсөн баячуудын 2010 онд шинээр үүсгэн байгуулсан МАН-ын бохир сурталчилгаанд авталгүй, сонголтоо зөв хийгээрэй.