Хүн төрөлхтний жил тутамд ашиглаж буй байгалийн эрдэс баялагийн хэмжээг тооцвол асар их тоо, мөнгөний эргэлт гарах биз. Та эрдэс баялаг хаанаас гарч байна хэмээн гайхаж байсан уу? “Newscientist” агентлаг дэлхийн эрдэс баялагийн газрын зургийг олон нийтэд дэлгэлээ. Энэхүү газрын зургаас аль улсад ямар эрдэс баялаг ихээр хадгалагддаг, дэлхийн эрдэс баялагийн хэмжээ хэр их, манай улс үүний хэдэн хувийг эзэмшиж байгааг харах боломжтой юм. Дэлхийн улс орон бүхэн бидний өдөр тутмын хэрэглээ болсон машин, цахилгаан зэрэгт ашиглагддаг эрдэс баялагийг хадгалдаггүй аж. Жишээлбэл, Гвиней улс дэлхийн хөнгөн цагааны 27 хувийг, Өмнөд Африк алтны нөөцийн 40 хувийг, Австрали ураны нөөцийн 26 хувийг эзэмшиж байна.
Манай дэлхийн нийт эрдэс баялагийн нөөцийг хүргэе. Хөнгөн цагаан 32350 сая тонн
Сурьма 3.86 сая тонн
Хром 779 сая тонн
Зэс 937 сая тонн
Алт 89700 сая тонн
Хафниум 1127 сая тонн
Индий 6000 сая тонн
Хар тугалга 144 сая тонн
Никель 143 сая тонн
Фосфор 49750 сая тонн
Цагаан алт 79840 сая тонн
Мөнгө 569000 сая тонн
Тантал 153000 сая тонн
Цагаан тугалга 11.2 сая тонн
Уран 3.3 сая тонн
Цинк 460 сая тонн нөөцтэй аж.
Манай гараг дээрх бүх төрлийн эрдэс баялаг хаана хадгаладаж буйг үзээрэй.
Алт:
Өмнөд Африк 40%
Австрали 7%
Хятад 5%
Уран:
Австрали 26%
Казахстан 16%
АНУ 10%
Канад 10%
Өмнөд Африк 8%
Нигер 6%
Намиби 6%
Зэс:
АНУ 7%
Хятад 7%
Австрали 5%
Монгол: Манай орны 80 төрлийн ашигт малтмалын 1170 орд найман мянга гаруй илрэл бүртгэгдсэн байдаг. Үүнд алтны 1619, мөнгөний 227 мянга, зэсийн 36.3 сая, төмрийн хүдрийн 660 сая, цайрын 5.9 сая, нефтийн 250 сая орчим тонн нөөц батлагдаад буй. Мөн нүүрсний 175 тэрбум тонн таамаг нөөцтэй. Эдүгээ 9.8 тэрбум тонн нөөц баталгаажсан.
Монгол оронд 15 сав газарт нүүрсний 300 гаруй орд бий. Нийт нөөцөөрөө дэлхийд эхний 15-д орж байна.
Ураны нөөц, баялгийн хэм¬жээгээрээ дэлхийд тэргүүлдэг улсуу¬дын тоонд Монгол улс зүй ёсоор ордог. Одоогоор 74 мянган тонн ура¬ны геологийн нөөцийг Монгол Улсын Эрдэс баялгийн санд бүртгэж аваад байгаа аж. Гэхдээ энэ бол зөвхөн батлагдсан нөөц. Олон улсын атомын энергийн агентлаг, Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, Цөмийн энергийн агентлагаас гаргадаг 2009 оны Улаан номын мэдээллээр манай улс ураны нөөцөөр дэлхийд эхний 16-д, Азид зургаад орж байгаа юм.
Манай улсын цайрын батлагдсан нөөц нь металлаар 1 сая тн. Жилд 50,000 тн цайрын баяжмал үйлдвэрлэж экспортолдог.
Оюу толгой орд нөөц, уурхайн хүчин чадлаараа дэлхийд эхний тавд ордог гэдэг. Тус ордын хүдрийн нөөц 3.380.0 сая тонн. Үүнээс 31.1 сая тонн зэс, 1.328 тонн алт, 7.601 тонн мөнгө олборлоно хэмээн тооцсон байна.
www.24tsag.mn
Сэтгэгдэл (3)