Өнгөрсөн амралтын өдрүүдээс эхлэн Хятадын банкууд бэлэн мөнгөний хомсдолд орсон талаар гадны хэвлэлүүд мэдээлж эхэллээ. Улсдаа төдийгүй дэлхийд нэгдүгээрт ордог Хятадын үйлдвэрлэл, худалдааны банкны хэрэглэгчид өнгөрсөн ням гаргаас эхлэн үйлчлүүлэгчиддээ мөнгө олгох боломжгүй болсон байна. Тус банкны үйлчлүүлэгчид автомат машин болон теллерээр дамжуулан хадгаламжаасаа бэлэн мөнгө авч чадахгүйд хүрчээ. Амралтын өдрийн дуулиант явдал өглөөний 10:30 цагт эхэлсэн байна. Гучин минутын дараагаас эхлэн Хятадын хамгийн том нийгмийн сүлжээ сайт болох “Sina Weibo” дээр мөнгө авч чадахгүй болсон тухай хүмүүсийн сэтгэгдлүүд дүүрч эхэлжээ.
Үйлчлүүлэгчид Хятадын үйлдвэрлэл, худалдааны банк болон улсынхаа банкны системд итгэл алдарсан тухайгаа бичсэн байна. Бухимдсан үйлчлүүлэгчид эхэндээ лавлах утас руу залгахад операторууд бид энэ талаар сайн мэдэхгүй байна хэмээн хариулж байсан гэв.
БНХАУ нь хувь хүний хадгаламжийн үзүүлэлтээрээ дэлхийд тэргүүлдэг. Сайн хөрөнгө оруулалтын боломж буурснаас болж хадгаламжийн мөнгөний урсгал төрийн халаас руу орж, хөрөнгө оруулалтад зарцуулагдаж эхэлжээ. Тиймээс иргэдийн хадгаламжийн мөнгийг буцаан олгох боломжгүй болсон байна хэмээн гадны шинжээчид дүгнэжээ.
Хятадын Төв банк бусад арилжааны банкуудад мөнгө олгох боломжгүй болсон учраас зарим банкууд зээлийн хүүгийн бодлогодоо анхаарч эхэлсэн байна. “Shanghai Inter банк” арилжааны банкуудад мөнгө зээлэх боломжтой цөөн банкны нэг бөгөөд зээлийн хүүгээ өсгөсөн байна. Гэхдээ нэгэн асуудал үйлчлүүлэгчдийн санааг зовоож эхэлсэн байна. Хэрвээ Төв банк арилжааны банкуудад мөнгө зээлэх боломжгүй бөгөөд, арилжааны банкууд ч мөнгөний хомсдолд орсон бол хадгаламжийн мөнгийг улсын сангаас гаргаж авч магадгүй тухай “Weibo”-гийн хэрэглэгчид шуугих болжээ. Мэдээлэл маш хурдтай газар авч, үйлчлүүлэгчид үймж эхэлсэн учраас Хятадын үйлдвэрлэл, худалдааны банк мэдээлэл хийсэн байна. Иргэдийн мөнгийг олгож чадахгүй байгаа шалтгаанаа тэд бэлэн мөнгөний хомсдол биш сүлжээ гацсан байгаа хэмээн тайлбарлажээ. Энэхүү хариулт ямар ч нотолгоогүй байсан нь хүмүүсийн дургүйг хүргэж байна.
“Weibo”-ийн нэгэн хэрэглэгч “Сүлжээний асуудлаас болоод мөнгө тарааж чадахгүйд хүрч болно. Энэ асуудал биш. Харин томоохон банкууд тохиролцсон юм шиг хэзээ ч зэрэг сүлжээгээ шинэчилсэн байж болохгүй. Энэ бол маш том асуудал байгаагийн илрэл” хэмээн бичсэн нь хамгийн алдартай бичвэр болж, олон мянган удаа шэйрлэгджээ.
Өнгөрсөн даваа гарагт төрийн өмчит, Хятадын гурав дахь том банк болох Хятадын банк арилжааны банкинд цөөн тооны мөнгөн гуйвуулга хийжээ.
Хадгаламжийн мөнгийг олгохгүй байгаагаас гадна Хятадын төрийн өмчит банкууд иргэдэд зээл олгохоо түр зогсоосон нь бэлэн мөнгөний хомсдол ихээр үүссэнийг нотолж байгаа юм. Коммунист нам төрийн хийгээд хувийн банкуудыг нэгэн сүлжээ болгож, төрийн бодлоготой хутгаж буйг эндээс харж болно хэмээн барууны хэвлэл бичсэн байна.
Лхагва гарагт Хятаын Ардын банк зарим санхүүгийн байгуулалгуудад хөрвөх боломжийг олгож, мөнгөний зах зээлийг тогтворжуулах боломж олгож байгаа тухайгаа мэдээлсэн байна. Тус банк хэрвээ санхүүгийн байгууллагууд улсынхаа эдийн засагт тусалж зээл олговол хөрвөх чадварыг нь сайтар дэмжинэ хэмээн мэдээлжээ.
Урд хөршийн эдийн засаг хэдий хурдан өсч байгаа ч эдийн засгийн ганцхан хувийн уналт нь маш том тоогоор илэрхийлэгддэг. Манайхаас гарч байгаа коксжих нүүрс, зэс гээд Хятадаас хамааралтай зүйл манай улсад дэндүү олон. Хятадын энэ байдлыг дэлхийн нийт анхааралтай харж байна. АНУ болон Европ энэ асуудалд анхаарлаа хандууллаа гэж дэлхийн хэвлэлүүд тоймлож байна.
Д.Идэр

























































Сэтгэгдэл (3)