Их Британийн алдарт фото сэтгүүлч Син Галлажер манай улсын орон гэргүй иргэдийн талаар бэлтгэсэн сурвалжлагыг доор сийрүүлэн хүргэж байна.

Яг одоо өглөөний 05.00 цаг болж байна. Гадаа -20 хэмийн хүйтэн байгаа тул би чичирсээр л... Хөтөч Батцэцэгийн хамтаар өглөөний 4.00 цаг болоход нэгэн орон гэргүй гэр бүлтэй уулзахаар урьд орой нь тохирсон юм.  Тиймээс тэр гэр бүлийг цаг гаруй энд хүлээж буй юм. Ингээд болзсон хүмүүстэйгээ уулзаж чадлаа. Энэ айлын эзэн “Би 26 наснаасаа эхлэн гудамжинд амьдарч байгаа. Өглөө 3.00 цагт босоод хүүхдүүддээ хоол авч өгөхийн тулд шил тушаахаар явдаг юм. Тэгээд одоо гэртээ ирээд жаахан унтаж байна, удахгүй буцаад гарна даа. Өнөө шөнө хоолтой болов уу гэж санаа зовж байна хэмээн” бидэнд ярьсан юм. Тэднийх газар доор, бохирын шугаманд амьдардаг бөгөөд энэ гэрээ алдахгүйн тулд гэрийн эзэн биеэдээ хамгаалах хэрэгсэл авч явдаг гэнэ.

Маргааш өдөр нь гудамжинд 55 настай Баттөр, ач хүү 6 настай Хуягаатай хамт явж байгаад бидэнтэй таарлаа. Тэд өөрсдийгөө надад ингэж танилцуулсэн юм. “Энд орон гэргүй хүмүүсийн талаар зураг авч буйг дуулаад энэ түүхийг хэн нэгэн нь сонсоосой гэж хүссэндээ энд ирлээ” хэмээн Баттөр ярилаа. Тэд биднийг хуучин социалист нийгмийн үед баригдсан орон сууцны барилгын гадна байрлах төмөр гараашин гэртээ дагуулж орсон. Баттөр 1990 онд ардчилал ялсанаас хойш гудамжинд гарч, архинд орсон гэнэ. Тэр 6.00 цаг гэхэд ажилдаа гарна. Өглөөний харанхуйд 6 настай Хуягаа хүү тас хар өнгөтэй хөнжил доогуур нам унтаж байлаа. Өглөө бүр тэр шил, лааз түүхээр гардаг бөгөөд дунджаар 1000 төгрөг олдог. Гэхдээ харамсалтай нь энэ мөнгөөрөө хоол авч идэх биш, хүйтэн өвлийг давахын тулд хямд архи авч уудаг. Тэдний амьдрал иймэрхүү хэмнэлээр үргэлжилдэг байна. Энэ бол Монголын орон гэргүй иргэдийн ерөнхий дүр зураг. Энд гэр бүлийн хүчирхийлэл, гэмт хэрэг, архи, сэтгэл гутрал зэрэг нийгмийн асуудал газар авч байна. Баттөр хэдэн жилийн өмнө гэр бүлийнхээ бичиг баримтыг гээсэн, эргүүлж авахад асуудал их байдаг тул одоо болтол бичиг баримттай болоогүй ажээ. “Эмнэлэгт очихоор биднийг заваан гээд үздэггүй, дээрээс нь ямар ч бичиг баримт байхгүй” хэмээн тэрээр ярьсан юм. Маргааш өглөө бас л Улаанбаатарын орон гэргүй хүмүүс нэг шил архины төлөө даарч хөрөн байж сэрэх болно. Монголын нийт хүн амын 36 хувь нь ядуурлын шугамаас доогуур түвшинд буюу өдөр тутмын хоол, хувцас хэрэглээгээ хангах боломжгүй түвшинд амьдардаг. Орос, Хятадын завсар хавчуулагдсан энэ улсын эдийн засаг их эмзэг. Учир нь нийт экспортын 70 хувь нь Хятадаас хамаарч байдаг бол эрчим хүчнийхээ 95 хувийг Оросоос авдаг юм.