ӨМӨЗО-ны Баяннуур тосгон, Шинэсум сум, Онгинууд хошууны зургаан иргэнийг “бусдын эд хөрөнгийг эвдэн сүйтгэсэн” гэж Хятадын Засгийн газраас тус бүрд нь долоон жилийн ял өгөхөөр төлөвлөөд байгаа тухай бид өмнө нь мэдээлж байсан.  Тулгуур, Төгсбаяр, Жаргалт, Насандалай, Мөнхбаяр, Улаанбат нар “Shuang He forestry” компани нутгийнх нь байгалийг эвдэн сүйтгэж байгааг эсэргүүцэн ажилчидтай нь муудалцан, зарим техник хэрэгслийг нь эвдсэн аж. Хятадын Ардын прокурорын газраас тэдний нийтийн болон хувийн өмчид учруулсан шууд хохирол нь 5340 доллар, шууд бус хохирол нь 54 мянган юань буюу 8,821 доллар гэж тогтоосон юм. Тэдний учруулсан хохирол 7 жил хоригдох хэмжээний биш ч шүүгчид нотлох баримтаас илүү хийсвэр зүйл ангиар яллах гэж байна хэмээн шүүгдэгчдийн гэр бүлийнхэн мэдээлсэн.

     Тэгвэл энэхүү хэргийн шүүх хурал өнгөрсөн лхагва гарагт болжээ. Шүүх хурал хаалттай болсон бөгөөд Өвөр Монголын болон Хятадын нэг ч хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр гаргахыг хориглосон аж. Шүүгчдэгчийн гэр бүлийнхэн сэтгүүлчдээс энэ талаар олон нийтэд мэдээлж өгөхийг хүссэн ч “дээрээс тушаасан” гээд хөдөлж өгөөгүй аж. Шүүх хурал болдог өдөр шүүгдэгч Төгсбаярын эхнэр Сарангаваа шүүх танхимд орох гэсэн цагдаа нар цахилгаан бороогоор зодож, хөөжээ. Наймдугаар сард баривчлагдсан нөхөртэйгээ уулзахыг хүссэн түүний өргөдлийг өнөөдрийг хүртэл хэн ч авч хэлэлцээгүй байна.  Шүүхийн гадаа зуу орчим өвөрмонголчууд цугларсан байсан бөгөөд таван ачааны машин дүүрэн цагдаа нар хамгаалалтанд гарсан байжээ.  Сарангаваа “Эдгээр өвөрмонгол залуучуудын бусдад учруулсан хохирол нь ийм их биш. Хамгийн ихдээ 2400 юань буюу 392 долларын эд зүйл сүйтгэсэн. Гэсэн ч үүгээр шалтаглаад дэндүү хатуу ял, шийтгэл оногдуулах гэж байна. Тэд хууль бус зүйлийн эсрэг, газар нутгийнхаа төлөө л тэмцсэн” гэж SMHRIC /Нью-Иорк хотод төвтэй Өмнөд Монголын хүний эрхийн мэдээллийн төв/-д ярьжээ. Шууд бус хохирол гэж үзсэн 5340 доллар бол ор үндэсгүй бөгөөд зөвхөн тэдний ялын хэмжээг нэмэгдүүлэх гэсэн башир арга бололтой хэмээн Төгсбаярын эхнэр Сарангаваа халаглажээ.

    Энэ шүүх хурал удахгүй үргэлжлэх бөгөөд өвөрмонгол иргэд, тэдний гэрийнхний зүгээс тулгаж буй ялын талаар ямар ч эсрэг арга хэмжээ авч чадахгүй байгаа юм. Ийнхүү Өвөрмонголд бэлчээр нутгаа хамгаалахын төлөө тэмцсэн зургаан иргэн долоон жилийн ял авах гэж байна. Өнгөрсөн сард төмөр замын ажилчид Туг сумын Далан цэцэг тосгоны иргэн 58 настай Баянбаатарыг зодож, амь насыг нь хөнөөсөн хэрэг гарсан. Гэсэн газар дээр нь ирсэн Хятадын цагдаа нар хэрэгтнүүдийг баривчлалгүй явуулсан. Мөн оршуулгын өдөр нь ирж, хэл ам гаргахгүй байхыг сануулан сүрдүүлсэн байдаг. Өвөрмонголчуудын бэлчээр нутгийг уул уурхайн компаниудад өгөх, шууд булааж авах зэрэг үйлдэл 2011 оноос хойш тасрахгүй байгаа нь Хятадын Засгийн газрын  бодлого хэмээн үзэж байгаа юм.