Монгол Улсад АТГ байгуулагдаад найман жил болжээ. Ард иргэдийн зүгээс авлигал буурахгүй байна гэсэн шүүмжлэлийг байнга хэлдэг нь байгаагаасаа илүүг хүсдэг хүмүүсийн нийтлэг зан гэлтэй. Гэтэл АТГ байгуулагдсанаас хойш эрх баригчдын зүрхэнд багагүй шар ус хуруулаад авсан шүү дээ. Өөрөөр хэлбэл, ерөнхийлөгчөөс эхлээд авлига, албан тушаалын хэрэг хийсэн маш олон хүнд хуулийн хариуцлага хүлээлгэсэн байдаг. Үүнээс хамгийн дуулиан шуугиантай, өндөр албан тушаал хашиж байсан албан тушаалтнуудын хэргийг түүвэрлэн хүргье.

1. АТГ-аас шалгаж байсан хамгийн дуулиантай хэргийн тоонд Монгол Улсын ерөнхийлөгч асан, МАХН-ын дарга Н.Энхбаярын хэрэг яахын аргагүй багтана.
2. АТГ-ын дарга асан Ч.Сангaрагчаа, дэд дарга Д.Сундуйсүрэн, Гүйцэтгэх албаны дарга Ө.Алтангадас нар мөрдөн байцаах хэлтсийн дарга Э.Амарбатыг тагнаж чагнасан, албан тушаалаа ашиглан төсвийн мөнгө шамшигдуулсан хэргээр ял сонссон. Дашрамд хэлэхэд, Ч.Сангарагчаа бол бүрэн эрхийг нь түтгэлзүүлээгүй байж шүүсэн анхны дарга юм.

3. ГЕГ-ын дарга асан Х.Баатарыг авлигын хэрэгт буруутган 2005-2008 оны хооронд ял эдлүүлж байсан. Төсвийн хөрөнгөнөөс идэж уусан хэргээр чанга дэглэмтэй хорих ангид ял эдэлж байсан тэрбээр биеийн байдал тааруу гэсэн шалтгаанаар суллагдсан билээ.

4. Албан тушаалаа урвуулан ашиглаж их хэмжээний мөнгө авлигад авсан, албан үүрэгтээ хайнга хандсан гэх үндэслэлээр Татварын Ерөнхий Газрын Хяналт шалгалт арга зүйн хэлтсийн дарга асан Ч.Гансүх нар чанга дэглэмтэй хорих ангид найман жилийн хоригдох ял авч, одоо ялаа эдэлж байгаа.

5. ОБЕГ-ын дарга асан П.Даш, тус газрын Улсын нөөц бүрдүүлэлтийн газрын дарга асан Л.Алтангэрэл нарыг төрийн өмчийг хувьдаа завшсан хэмээн шүүхээс 3.6 жилийн ял оноосон.

6. МИАТ-ийн экс удирдлагуудын хэрэг нэлээн сунжирсан, бас их сүртэй хэрэг болж байсан. Анх тэдэн 10-13 жилийн ялыг, мөнгө угаасан гэх үндэслэлээр өгч байсан бол Дээд шүүхээс мөнгө угаах гэмт хэрэг үйлдсэн хэмээн үзэж яллах дүгнэлт үйлдсэн хэргийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож байсан билээ.
7. Ингээд МИАТ-ийн гүйцэтгэх захирлаар ажиллаж байсан Ч.Хоролсүрэнд 8 жил, Б.Эрдэнэбилэгт 7 жилийн хорих ял оногдуулсан.
8. Улмаар МИАТ-ийн гүйцэтгэх захирлаар ажиллаж байсан Ц.Орхон, Р.Бат-Эрдэнэ нарыг МИАТ ТӨХК-ийн хөрөнгийг гадагш шилжүүлэхэд оролцсон ч Б.Эрдэнэбилэг, Ч.Хоролсүрэн нартай үгсэн тохиролцоогүй, харин албан үүрэгтээ хайнга хандсан байна гэж үзэж, тэдэнд оногдуулсан ялыг тодорхой албан тушаал хаших эрхийг нь 2 жил хасч, 3 жил хорих ялаар шийтгэсэн.
9. Түүнчлэн “Голомт” банкны “Солонго” төвийн захирлаар ажиллаж байсан Н.Саранчимэгт банкны хууль тогтоомж зөрчиж их хэмжээний хохирол учруулсан үйлдэлд нь оногдуулсан 6 жилийн хорих ялыг хэвээр үлдээж, Өршөөлийн тухай хуульд заасны дагуу 3 жилийг нь өршөөн хасч, биеэр эдлэх ялыг 3 жилээр тогтоожээ. Харин Ч.Суурьтогтоход холбогдох хэргийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосон байна.
10. Эрүүгийн хуулийн 150.3-т зааснаар Ч.Хоролсүрэнд 8 жил, Б.Эрдэнэбилэгт 7 жилийн хорих ял оногдуулсныг тус тус хэвээр үлдээжээ.

11. АМГ-ын дарга асан Д.Батхуягийг 2009, 2010 онуудад албаны эрх мэдэл буюу албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж, Ашигт малтмалын тухай хуулийн холбогдох заалтуудыг зөрчин, сонгон шалгаруулалтаар олгох ёстой нийт 108 ширхэг тусгай зөвшөөрлүүдийг бусдад сонгон шалгаруулалтгүйгээр олгож, төрийн байгууллагын /АМГазар/ хуулиар хамгаалагдсан эрх ашигт хүнд хор уршиг учруулсан хэмээн буруутгаж ялласан билээ.
12. Мөн олон арван засаг даргуудын авлига хээл хахуулийн хэргийг шалгаж, заримд нь ял оноосон. Тухайлбал, Дорнод аймгийн Засаг дарга Ц.Жанлав, Увс аймгийн Засаг дарга Э.Цасчихэр, Говьсүмбэр аймгийн Засаг дарга Ж.Баянмөнх, Налайх дүүргийн Засаг дарга Б.Баяндэлгэр, Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг дарга Ц.Болд, Булган аймгийн Засаг дарга М.Оюунбат, Говь-Алтай аймгийн Засаг дарга Ш.Амгаланбаяр, Ховд аймгийн Засаг дарга Г.Нямдаваа, Хөвсгөл аймгийн Засаг дарга Л.Цэрэнжав, Архангай аймгийн Засаг дарга Ё.Баатарбилэг гээд арваад аймгийн засаг ноёдыг авлигын хэрэгт холбогдуулан шалгасан.

13. Одоогийн байдлаар Орхон аймгийн Засаг дарга асан Д.Оюунбат Баянзүрх дүүргийн шүүхээс 2.6 жилийн хорих ял сонсов. Түүнийг таван тэрбумын өртөгтэй Төв цэнгэлдэх хүрээлэн барих тендер авч будлиантуулсан, Орхон аймагт зарласан таван тендерийг шалгахад гурвыг нь хууль бусаар явуулсан гэх хэргээр шалгасан юм.
14. Мөн Увс аймгийн Засаг дарга Э.Цасчихэрт холбогдох төсвийн мөнгө шамшигдуулсан гэх хэрэгт Хан-Уул дүүргийн шүүхээс гурван жил хорих ял оноогоод байна. Түүнийг Увс аймагт барихаар төлөвлөсөн Нарийны голын 325 км, Тээлийн голын 75.зам, гүүрийн барилгын ажлыг өөрийн “Мөнхжим” компаниар гүйцэтгүүлэхээр 710 сая, төрийн албан хаагчдын таван давхар орон сууцыг дөрвөн давхар болгон барьсан гэх иргэдийн мэдээллээр АТГ-т шалгасан юм.
15. МАХН-ын гишүүн, Хууль зүйн яамны дэд сайд Э.Эрдэнэжамъянийг 12.8 сая төгрөгийн торгууль ноогдуулж, албан
тушаалаас нь огцруулах шийдвэрийг гаргасан.
16. Зэвсэгт хүчний жанжин штабын Агаарын довтолгооноос хамгаалах цэргийн командлагч асан, баригадын генерал Т.Дашдэлэгт бусдын эд хөрөнгийг завшиж үрэгдүүлсэн, 264.2 буюу төрийн албан тушаалтан эрх мэдлээ хэтрүүлсэн гэх үндэслэлээр 3.5 жилийн хорих ял оноосон.
17."Цэвэр агаар сан"-гийн захирлаар ажиллаж байсан Н.Хүрэлсүхийг төвсийн мөнгийг зориулалтын бусаар зарцуулж онц их хэмжээний хохирол учруулсан ЭХТА-ийн 273.2-т зааснаар тодорхой албан тушаал эрхлэх үйл ажиллагааг хасахгүйгээр, чанга дэглэмтэй хорих ангид 8 жилийн хорихоор болсон.
18.14 тэрбумын” гэгддэг Ц.Чимэдцэрэн. "Аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдийн өмчийг итгэмжлэгдэн хариуцсан этгээд завшсан буюу үрэгдүүлсний улмаас бусдад их буюу онц их хэмжээний хохирол учруулсан учир ял сонсож байв.






7. Ингээд МИАТ-ийн гүйцэтгэх захирлаар ажиллаж байсан Ч.Хоролсүрэнд 8 жил, Б.Эрдэнэбилэгт 7 жилийн хорих ял оногдуулсан.
8. Улмаар МИАТ-ийн гүйцэтгэх захирлаар ажиллаж байсан Ц.Орхон, Р.Бат-Эрдэнэ нарыг МИАТ ТӨХК-ийн хөрөнгийг гадагш шилжүүлэхэд оролцсон ч Б.Эрдэнэбилэг, Ч.Хоролсүрэн нартай үгсэн тохиролцоогүй, харин албан үүрэгтээ хайнга хандсан байна гэж үзэж, тэдэнд оногдуулсан ялыг тодорхой албан тушаал хаших эрхийг нь 2 жил хасч, 3 жил хорих ялаар шийтгэсэн.
9. Түүнчлэн “Голомт” банкны “Солонго” төвийн захирлаар ажиллаж байсан Н.Саранчимэгт банкны хууль тогтоомж зөрчиж их хэмжээний хохирол учруулсан үйлдэлд нь оногдуулсан 6 жилийн хорих ялыг хэвээр үлдээж, Өршөөлийн тухай хуульд заасны дагуу 3 жилийг нь өршөөн хасч, биеэр эдлэх ялыг 3 жилээр тогтоожээ. Харин Ч.Суурьтогтоход холбогдох хэргийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосон байна.
10. Эрүүгийн хуулийн 150.3-т зааснаар Ч.Хоролсүрэнд 8 жил, Б.Эрдэнэбилэгт 7 жилийн хорих ял оногдуулсныг тус тус хэвээр үлдээжээ.

12. Мөн олон арван засаг даргуудын авлига хээл хахуулийн хэргийг шалгаж, заримд нь ял оноосон. Тухайлбал, Дорнод аймгийн Засаг дарга Ц.Жанлав, Увс аймгийн Засаг дарга Э.Цасчихэр, Говьсүмбэр аймгийн Засаг дарга Ж.Баянмөнх, Налайх дүүргийн Засаг дарга Б.Баяндэлгэр, Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг дарга Ц.Болд, Булган аймгийн Засаг дарга М.Оюунбат, Говь-Алтай аймгийн Засаг дарга Ш.Амгаланбаяр, Ховд аймгийн Засаг дарга Г.Нямдаваа, Хөвсгөл аймгийн Засаг дарга Л.Цэрэнжав, Архангай аймгийн Засаг дарга Ё.Баатарбилэг гээд арваад аймгийн засаг ноёдыг авлигын хэрэгт холбогдуулан шалгасан.



16. Зэвсэгт хүчний жанжин штабын Агаарын довтолгооноос хамгаалах цэргийн командлагч асан, баригадын генерал Т.Дашдэлэгт бусдын эд хөрөнгийг завшиж үрэгдүүлсэн, 264.2 буюу төрийн албан тушаалтан эрх мэдлээ хэтрүүлсэн гэх үндэслэлээр 3.5 жилийн хорих ял оноосон.
17."Цэвэр агаар сан"-гийн захирлаар ажиллаж байсан Н.Хүрэлсүхийг төвсийн мөнгийг зориулалтын бусаар зарцуулж онц их хэмжээний хохирол учруулсан ЭХТА-ийн 273.2-т зааснаар тодорхой албан тушаал эрхлэх үйл ажиллагааг хасахгүйгээр, чанга дэглэмтэй хорих ангид 8 жилийн хорихоор болсон.
18.14 тэрбумын” гэгддэг Ц.Чимэдцэрэн. "Аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдийн өмчийг итгэмжлэгдэн хариуцсан этгээд завшсан буюу үрэгдүүлсний улмаас бусдад их буюу онц их хэмжээний хохирол учруулсан учир ял сонсож байв.
24tsag.mn
Сэтгэгдэл (14)