Ерөнхий боловсролын сургуулиудын дотуур байрнаас багагүй зөрчил илэрч байгаа талаар өнөөдөр зарим иргэд мэдээлэл хийлээ. Тодруулбал “Хөөрхөн зүрхнүүд” аяныг зохион байгуулж байх явцад дотуур байрнуудад зарим судалгааг хийсэн байна. Судалгаагаар хүүхдийн амьдрах нөхцөл маш тааруу, гэмт хэрэг үйлдэх нь их байна гэсэн дүгнэлт гарчээ. Энэ  талаар “Хөөрхөн зүрхнүүд” аяныг зохицуулагч  Б.Оюундариас цөөн асуултанд хариулт авлаа.
Б.Оюундарь: Хүүхдүүд янз бүрийн дарамт шахалтаас болж дотуур байрандаа амиа хорлодог

-Та бүхний судалгаагаар ямар зөрчлүүд илэрсэн бэ?
 -Хүүхэд аюулгүй орчинд амьдрах эрх нь зөрчигдсөн байна.  Мэргэжлийн  хяналтын газраас зарим дотуур байрнуудыг татан буулгах ёстой гэх албан тоот гаргасан байхад тэдгээр дотуур байрнууд үйл ажиллагаагаа явуулсаар байна. Өөрөөр хэлбэл, чанарын шаардлага хангаагүй, хүн амьдрах боломжгүй нөхцөлтэй дотуур байранд хүүхдүүд амьдарсаар байгаа юм.
Нэн ялангуяа хөдөө орон нутгийн дотуур байранд л гэхэд халаалт байхгүй, өрөөний дотор нь ганц зуух байх жишээний. Энэ байдлаас болж хүүхэд угаартах, түлэгдэх  гэх мэт асуудлууд гардаг.

Харин нийслэлийн дотуур байрнууд халаалттай байдаг ч мөгөөнцөр ихтэй, чийгшилттэй,  ариун цэврийн өрөө нь стандартын шаардлага хангаагүй байна.
Дотуур байрны стандарт гэж байдаг.  Гэтэл энэ стандартын шаардлагыг огт хангаагүй нөхцөлд хүүхдүүдийг амьдруулж байгааг холбогдох албаныхан анхааралдаа авах нь зүйтэй байх.

-Монгол Улсад ер нь хэчнээн дотуур байр байдаг юм бол. Энэ талаар судалгаа гаргасан уу?
-Нийт 512 дотуур байр байдаг. Эдгээр дотуур байран 38000 хүүхэд амьдарч байна. 

-512 дотуур байрнаас хэчнээн байранд нь судалгаа хийсэн бэ?
-Бид 17 дотуур байранд судалгаа хийсэн. Гэтэл судалгаагаар хүүхдийн амьдрах эрхээс гадна хамгаалах эрх нь дутагдалтай байсан. Хүүхэд дотуур байранд амьдарч байхдаа янз бүрийн эрсдэл, дарамттай учирч байна. Үүнээс улбаалж амиа хорлох тохиолдлууд ч гарч байгааг хэлэх нь зүйтэй байх.
-Эцэг, эхчүүд дотуур байранд  байгаа хүүхдүүддээ хэр анхаарал тавьдаг бол?
-Эцэг, эхчүүд хүүхдээ дотуур байранд  амьдруулчихаад эргээд анхаарал тавих нь дутмаг байна.  Мөн тухайн хүүхдийг дааж авсан багш, сурган хүмүүжүүлэгчид ч хүүхдийг албан ёсоор дааж авдаггүй.  Ямар нэгэн асуудал гарч хүүхэд амиа хорлох, хүчирхийлэлд өртлөө гэхэд  ямарч хариуцлага байхгүй байгаа. Хэн ч хариуцлага хүлээхгүй байна. Тэгэхээр хүүхдийг дотуур байранд амьдрах түр хугацааг хэрхэх ёстой вэ гэдгийг хуулиараа зохицуулах хэрэгтэй байна.
Багш М.Жанибек: Хараагүй хүүхдүүд  хоорондоо мөргөлдөж хөлөө хугалж байсан

-Ихэнх хүмүүс оюутнуудын дотуур байранд анхаараад байдаг. Гэтэл цаана нь ЕБС-иудын дотуур байранд нуугдсан зөрчлүүд байдаг шүү дээ?
-Бидний судалгаанаас харахад тухайн дотуур байранд хүүхэд амьдрах орчин нөхцөл бүрдээгүй, МХЕГ-аас тавьсан шаардлагыг биелүүлээгүй байдаг. Цаашлаад МХЕГ-аас тухайн дотуур байрыг хаах шийдвэр гаргахад тухайн хүүхдүүдэд байрлах газар байдаггүй. Учир нь гэр нь хөдөө орон нутагт, хол байж таардаг. Тэгэхээр энэ асуудал хүүхдүүдэд маш хүндээр тусдаг.

-Ялангуяа тусгай сургуулийн дотуур байранд амьдардаг хүүхдүүд янз бүрийн дарамт, мөлжлөгт ордог гэсэн. Энэ талаар?
-Өнгөрсөн жил Харааны бэрхшээлтэй хүүхдийн  тусгай сургуулийн хоёр  хүүхэд хоорондоо мөргөлдсөн. Үүнээс үүдэн давхар харааны бэрхшээлтэй  хүүхдийн хөл нь хугарч байсан.  Юутай ч бид судалгааныхаа хүрээнд хүүхдийн эрхийг хамгаалах боломжтой бүхий л зүйлийг хийнэ.