
Тодруулбал Улсын Их Хурлын гишүүн Л.Эрдэнэчимэгийг 2014 оны арван нэгдүгээр сарын 25-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, Засгийн газрын 2015.01.20-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцсэн ч АН-ын бүлэг тав хоногийн завсарлага авлаа. Гишүүдийн үзэж байгаагаар “Сүүлийн үед архидалт багассан. Архины хязгаарлалт хийснээр шагийн бизнес, далд худалдаа цэцэглэнэ. Иймээс архины хэрэглээг багасгах, ямар түвшинд архидалт их байгаад анхаарал хандуулах, ухамсарлуулах, соён гэгээрүүлэх чиглэлд түлхүү ажиллах шаардлагатайг хэлж байлаа. Нийгмийн сөрөг үзэгдэгдэлтэй шууд хатуу аргаар тэмцэх бус харин хууль зөрчсөн тохиолдолд өндөр хариуцлага хүлээлгэх замаар явах нь зөв” гэсэн байр суурьнаас хандаж, цаашид ч ийм бодлого баримтлах асуудалд анхааралтай хандах хэрэгтэй гэсэн байр суурьтай байгаа учраас завсарлага авчээ.
Үүнээс өмнө Л.Эрдэнэчимэг гишүүний санаачилгаар тамхины хатуу хууль гаргаж, тамхи борлуулах цэгийг тоо хязгаартай болгох зэргээр арга хэмжээ авсан ч өнөөдөр тамхины бизнес далд хэлбэрээр цэцэглэж эхэлсэн. Тэгвэл тэрбээр энэ удаа архитай хатуу тэмцэхээр хууль санаачилсан нь архины бизнесийг далд хэлбэрт оруулах сөрөг үр дагавартай төдийгүй нийтийн эрүүл мэндийг дэмжих, эрэлт, нийлүүлэлт, хэрэглээг хязгаарлах нэрийн дор архины хэрэглээг далд хэлбэрт оруулж, хариуцах эзэнгүй болох аюул нүүрлэж магадгүй юм.
Согтууруулах ундааны хяналтын тухай хуульд “Сул агууламжтай согтууруулах ундаа нийслэлд худалдаалах бол 20 сая, аймгийн төвд 15 сая, суманд таван сая, өндөр агууламжтай согтууруулах ундаа худалдах бол нийслэлд 50 сая, аймгийн төвд 25 сая, суманд 5 сая төгрөгөөр тэмдэгтийн хураамжийг авах”-аар тусгажээ. Энэ нь худалдаалах тусгай зөвшөөрөл авахад шаардлагатай тэмдэгтийн хураамжийн өртөг одоо байгаа хэмжээнээс 125 дахин нэмэгдэнэ гэсэн үг юм.
Тэгэхээр энэхүү хууль батлагдвал найман нэрийн хүнсний дэлгүүрүүд үүдээ барих нь. Тэр байтугай 5000-10000 хүн тутамд нэг тусгай зөвшөөрөлтэй дэлгүүр байна гэж хуулинд тусгажээ. Өөрөөр хэлбэл Улаанбаатарын хүн амыг нэг сая гэж үзвэл нийслэлийн хэмжээнд 100-200 тусгай зөвшөөрөлтэй дэлгүүр байх юм. Хөдөө орон нутагт 5000 хүн амтай сум бол томдоо орно. Тэгэхээр зарим аймагт хоёр сумын дунд нэг тусгай зөвшөөрөлтэй дэлгүүр оногдох аж. Ийм заалт бүхий хууль батлагдвал авлигал, данхар төрийн бодлого жинхэнэ утгаараа хэрэгжинэ. Нэг ёсондоо жирийн иргэн тусгай зөвшөөрөл авч чадахгүй, зөвхөн арын хаалгатай, дарга нарын дэлгүүрүүд цэцэглэх нь ээ.
Мөн Архи согтууруулах ундааг худалдах зөвшөөрлийг Сум , Дүүргийн засаг дарга, Цагдаа, Онцгой байдал, Татвар, Мэргэжлийн хяналтын байгууллагын санал дүгнэлтийг үндэслэн нэг жилийн хугацаагаар төрөл тус бүрээр нь олгож, түтгэлзүүлж , зөрчил гаргаагүй тохиолдолд хоёр жилээр сунгана. Түүнчилэн орчны оршин суугчдын тавиас доошгүй хувийн саналаар худалдаалах тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгоно. Согтууруулах ундаа үйлдвэрлэх, импортлох зөвшөөрлийг нэг жилийн хугацаатай олгож, зөрчил гаргаагүй бол хоёр жилээр сунгана гэжээ. Эдгээр заалт нь архи худалдаалах зөвшөөрлийг хянах нэрийдлээр дүүргийн Засаг дарга тэргүүтэй албан тушаалтнуудын авилгал цэцэглэх, бизнес дэх төрийн оролцоо дарамт нэмэгдэх нь гарцаагүй. Нэг үгээр хэлбэл жирийн иргэдэд халгаатай, дарга нарт хаялагатай энэхүү төлөвлөгөө хэрэгжвэл 8 нэрийн дэлгүүрүүд үүдээ барьж, ард иргэдийн нэг хэсэг нь нууцаар архи зардаг бизнесийг борооны дараах мөөг шиг цэцэглүүлж, нөгөө хэсэг нь ажилгүйчүүдийн эгнээнд жагсах нь.
Сэтгэгдэл (20)