-
2018 оны 1 сарын 18
Улсын Филармонийн Баянмонгол жазз найрал хөгжмийн энэ оны эхний тоглолт болох шилдэг киноны дуу хөгжмөөс толилуулах “MOVIE SWING” тоглолт маргааш буюу 2018 оны 01-р сарын 19-ны 19:00 цагт Улсын Филармонийн концертын танхимд тоглогдоно. Тоглолтод улсын Филармонийн Баянмонгол жазз найрал хөгжим удирдаач С.Саруул-Од /СТА/, дуучин Н.Наранбаатар /СТА/, Ц.Хулан /СТА/, Б.Дэлгэрбаяр /СТА/, Т.Отгонбаяр нар оролцоно. Тоглолтын хөтөлбөрт Hawai Five-0, James Bond 007, Rocky, Les Miserables, Star wars, Kill Bill, Pretty women, Халтар царайт, Бригада, “Ы” ажиллагаа зэрэг киноны дуу хөгжмүүд багтсан байна.
-
2018 оны 1 сарын 17
Ц.Гэрэлбаатар: Олон гавьяат төрүүлэлцсэн ч өөрөө 50 гараад л СТА боллоо доо
Монголын урлаг соёлын бүх л салбарын уран бүтээлчидтэй хамтран ажиллаж, 1999 оноос хойш тэрбум гаруй төгрөгөөр зөвхөн урлаг соёлын салбарынхныг ивээн тэтгэж, тоглолтуудыг нь найруулж, зохион байгуулсаар ирсэн “Алтайн Халиун трейд” группын захирал Монгол Улсын Соёлын тэргүүний ажилтан Цэрэнжавын Гэрэлбаатартай уулзаж ярилцлаа. “Засагт ханы хөх эрчүүд хэцүү” гэдгийг амьдралаараа нотолж яваа монхор хөх энэ эр үнэхээр энэ цаг үед Монголын урлагийн төлөө чөмгөө дундартал зүтгэж яваа нэгэн билээ.
-За сайхан өвөлжиж байна уу?
-Тавтай сайхан өвөлжиж байна аа.
-Өөрийн тань энгэр дээр Монгол Улсын Соёлын тэргүүний ажилтны цол байхыг өнөөдөр л харж байна?
-Та сүрхий ажигч хүн юм. Тийм ээ, Соёлын тэргүүний ажилтан цолыг аваад удаагүй байна. Жаахан хожуу буюу 50 гарчихаад энэ цолыг авсан л даа.
-Аль 2000-аад оноос л хамтлаг дуучид, хошин урлагийнхны тоглолтууд “UB палас”, “Бөхийн өргөө”, МҮЭ-ийн Соёлын төв ордонд болох бүрт л ард нь “Алтайн Халиун трейд” гэдэг нэр ёс мэт дагалддаг байсан болохоор өөрийг чинь аль эрт л энгэрээ цоолсон байх гэж боддог байлаа л даа?
-Нэг бодлын тэр нь ч тийм. Тоглолтуудыг нь ивээн тэтгэж, хамтран ажиллаж байсан дунд үеийн дуучдаас гэхэд л УИХ-ын гишүүн МУГЖ С.Жавхлан, Т.Баясгалан, уртын дууч Г.Хонгорзул, Л.Болдбаатар, Ч.Бат-Эрдэнэ, Х.Болормаа гээд олон гавьяат төрсөн байна. Ер нь хамтлаг дуучдыг ид хийж бүтээж, ард түмэндээ эгшиг дуугаа өргөж яваа залуу сайхан цагт нь гавьяа шагналыг нь өгөх ёстой юм. Хүн гэдэг чинь урмын амьтан л даа. Миний хувьд яах вэ 50 гараад л Соёлын тэргүүний ажилтан болох ёстой байж л дээ. Гэхдээ Засгийн газрын энэ шагналыг чамлахгүй ээ.
-Аавынхаа нэрийн өмнө “Алтайн Халиун трейд” болтлоо овоглуулсан та яагаад Монголын урлагтай холбогдож, 20 орчим жил үнэнчээр зүтгэх болов. Бизнесмен хүмүүс тэр бүр холбогдоод байдаггүй салбар болохоор сонирхож байна л даа?
-Миний аав Говь-Алтай аймгийн Халиун сумын харьяат, аймгийн арслан “Монхор” Цэрэнжав гэдэг хүн байсан. Харамсалтай нь намайг 15 настай наймдугаар ангид байхад бурхан болсон л доо, хөөрхий. Аав минь надад “Миний хүү долоон уулын цаадахыг харж амьдраарай. Аав нь яах вэ зургаан уулын цаадахыг л харсан хүн” гэж захидаг байсан. Харин би аавынхаа захисан шиг долоон уулын цаадахыг харж чадаагүй ч ямар ч гэсэн таван уулын цаадахыг харж амьдарлаа. Ээж минь Говь-Алтай аймгийн Төгрөг сумын харьяат, хөх уулсынхаа дунд төрж өссөн сайхан буурал байсан. Аав ээж хоёр минь яах аргагүй “Засагт ханы хэцүү” хүмүүс. Хүн ер нь амьд явах хугацаандаа аав, ээж хоёрыгоо бурхан мэт шүтэж, хайрлан дээдэлж явах учиртай юм. Аав ээж хоёр минь уртын дууг жигтэйхэн сайхан дуулдаг хүмүүс байсан тул багаасаа уртын дууныхаа аргадаж зэмлэсэн агуу их ухааныг сонсож өссөн болохоор өөрийн эрхгүй л урлаг соёл руу ханцуй шамлаад яваад орчихсон. 1996 онд “Алтайн Халиун трейд” компаниа байгуулж хэдэн жил өдөр шөнөгүй зүтгэсний хүчинд боломжийн хуримтал үүсгэж чадсан. Ингээд ямар ч гэсэн гэрээ засчихаад түмэн олныхоо оюуны санд хөрөнгө оруулалт хийж хамтлаг дуучид, хошин урлагийнхантай холбогдон ажиллаж эхэлсэн юм.
-Тухайн үе бол мэдээж худалдаа наймааны алтан үе байсан нь ойлгомжтой. Гэхдээ хэдхэн жилийн дотор компаниа яаж тэгж хөл дээр нь бат зогсоосон нь олон хүнд сонирхолтой санагдаж байгаа байх?
-Магадгүй л юм. Манай компани Монголд анх удаа төрөл бүрийн майхан, аялалын иж бүрэн хэрэглэл за тэгээд брэндийн гутал хувцас гээд бүх л төрлийн худалдаа наймааг хийж байсан. Дээр нь аливаа наймаанд тухайн хүний аз, од гэж байдаг юм билээ. Энэ бүх он жилүүдэд миний хань дэргэдээс минь алхам ч холдолгүй, ёстой л нэг гэрийн хоёр багана болж зүтгэсээр энэ бүхний ард гарсан юм. Манайх цэцэг шиг гурван сайхан охинтой. Охид минь нас биед хүрцгээж аав ээждээ гурван хөөрхөн зээ охиныг минь бэлэглэсэн. Би чинь ингээд л эмэгтэйчүүдийн дунд бөмбөрч байдаг азтай аав, өвөө байхгүй юу. Хүн гэр орондоо сэтгэл тайван, жаргалтай байвал ажил төрөл аяндаа л бүтээд явчихдаг юм билээ.
-Анх өөрөө санаачлаад л “Ерөөсөө хамтлаг дуучдын тоглолтыг ивээн тэтгэж хамтран ажиллъя” гээд л Монголын урлаг руу яваад орчихсон хэрэг үү?
-Бас ч арай үгүй юм. Хошин урлагийн анхдагчдын нэг “Өнгөт инээд” хамтлагийг үүсгэн байгуулагч найруулагч Ц.Хүсэлбаатар бид хоёр армийн найзууд л даа. Тэгээд Ц.Хүсэлбаатар түүний эхнэр С.Өлзийхүү, Г.Золбоот зэрэг найзууд минь санал тавьснаар би энэ салбар руу эргэлт буцалтгүй орж ирсэн юм. Эдгээрээс гадна миний бүр хар багын дөрвөн найз байдаг юм. Тэдний хоёр нь Хөгжим бүжгийн коллеж төгссөн мэргэжлийн хөгжимчид учир надад урлаг хол байгаагүй.
-Дунд үеийн дуучид болох Г.Эрдэнэтунгалаг, Т.Батсайхан, Б.Энхмэнд, Г.Чинболор, Л.Банзрагч, Д.Бурмаа гээд өөртэй чинь уран бүтээлээр холбогдоогүй хүн цөөхөн байх шүү?
-Нээрээ л онгирч байгаа юм биш. Урлагийн сайхан буянаар энэ цагийн хамтлаг дуучид, ер нь урлагийн бүх төрлийнхний дунд намайг танихгүй, мэдэхгүй уран бүтээлч байхгүй л болов уу. Би жаахан саландуу, мартамхай хүн. Тухайн үед бүгдтэй нь л хамтран ажиллаж, ижий ахай болж явсан. Зарим нэгийнх нь нэрийг дурсаагүй бол өршөөгөөрэй. Ер нь надтай хамтран ажиллаж, орж гарч яваагүй дуучин бараг л байхгүй дээ.
-Эрүүл мэндийн шалтаанаар уран бүтээлийнхээ ажлаас жаахан завсарлага аваад эргэн орж байгаа. Одоо ямар уран бүтээл дээр ажиллаж байна?
-Тийм ээ. Хүний л амьдрал хойно жаргал зовлон ээлжилнэ шүү дээ. Мөнх залуу явах юм шиг анзааралгүй давхиж явтал нэг л өдөр болохоо байж тархины хавдартай болчихсон байсан. Тэгээд урагшаа явж хоёр удаа тархины хагалгаанд орж хавдраа авхуулсан даа. Үхэл амьдралын заагт байсан тэр хэцүү цагт эхнэр минь л хажуунаас огтхон ч салалгүй асарсаар намайг босгоод ирсэн. Нэг үеэ бодвол хоёр хөл дээрээ бат зогссон болохоор эргээд урлагийн сайхан гал тогоо руугаа орж амттай хоолоо хутгаад зогсож байна. Одоо залуу дуучин Б.Отгонтогтохтой хамтраад тоглолтынх нь бэлтгэл дээр ажиллаж байна. Хажуугаар нь дууны шүлгийн уран бүтээл дээрээ ажиллаж байна.
-Олонд төдийлөн танил болоогүй байсан сайхан баритон хоолойтой дуучин Х.Батмэндийн тоглолтыг ивээн тэтгэн зохион байгуулснаар ард түмэн түүнийг мэддэг болсон?
-Ээжийн минь нутгийн Х.Батмэнд бол аргагүй сайхан баритон хоолойтой залуу л даа. Бүр зорьж уулзаад тоглолтыг нь ивээн тэтгэж зохион байгуулж байлаа. Одоо бол Батмэнд урилга заллагаасаа салахаа больсон байна лээ. Аавынхаа сумаас бол дуучин Ч.Бат-Эрдэнийг дэмжиж тусалснаар тэр маань ч удалгүй ард түмэнд танигдан МУГЖ болоод өнөөдөр СУИС-д хариуцлагатай алба хашиж сайн сайхан л амьдарч явна.
-Нэг удаагийн зохиолын дуучдын тоглолтын өмнө уулзахад 20 гаруй сая төгрөгөөр ивээн тэтгэж байгаа гэж ярьж байсан. Ер нь 1999 оноос хойшхи энэ тоог сайтар нягталвал овоо дүн гарах байх даа?
-Яг үнэндээ би өөрөө тэр талаар сайн тооцоо хийдэггүй юм. Манай санхүүгийн хүмүүс байгаа л даа. Гэхдээ дээр нэг хэрэг болгоод санхүүгийнхээ баримтыг үзэж байтал лав л тэрбум давсан тоо харагдаж байсан. Мэдээж зарлага гарч байж дараа нь орлого ашгийнхаа тухай бодно шүү дээ. Яахав өөр талаар нь тоо гаргавал өнгөрсөн хугацаанд 500 гаруй СD ивээн тэтгэж хэвлүүлсэн байна лээ. Тоглолт ивээн тэтгэх, зохион байгуулах, тайз засах, эх бэлтгэл, зар сурталчилгаа гээд хөрөнгө мөнгө багагүй гардаг л даа. Тухайн үед дуучид маань хөөрхий ядуухан байсан шүү дээ. Зарим нэг нь тоглолтоосоо хоцрох гээд таксигаар ирж тэр бүхэнд нь бэлэн мөнгө гаргаж байснаа тоочвол замбараагүй юм гарна. Монгол Улс зах зээлийн системд шилжсэний дараа яг үнэндээ урлаг соёл, нийтийн дуу, кино урлаг уналтын байдалд орчихсон байсан л даа. Тэр бүхнийг ярина гэвэл дуусахгүй. Энэ бүх ажлыг ганц биеэрээ хийгээд явсан юм биш л дээ. Миний ард манай компанийн шижигнэсэн залуус үргэлж хамт явсан. Тухайлбал тайз заслын ажилчид, жолооч арын албаныхан гээд явж өгнө шүү дээ. Бригадаар хөдөө гадаа явна. Хоол унд, хонь мал гээд гүйж өгнө. Гэхдээ эргээд бодоход залуу насаа харамсах зүйлгүй өнгөрүүлсэн байна.
Дунд үеийн “Дуун хээтэй нэгэн үеийнхэн” болох Б.Болдбаатар, М.Отгонгэрэл, Д.Жавхаасайхан, Д.Үүрийнтуяа, Н.Тамир, Х.Оюунцэцэг, Р.Амарбаясгалан, С.Нарантунгалаг зэрэг дуучдын тоглолтуудыг ТВ-9 телевизийн талийгаач найз Энхбаттайгаа хамтран олон удаа зохион байгуулж, ивээн тэтгэж явлаа. Ингээд яриад байвал үнэхээр дуусахгүй шүү.
-Өөрөө сая “Би дөрвөн гавьяатдаа баярлаж явдаг” гэлээ. Тэр дөрөв нь чухам хэн хэн юм бол?
-Аа тэр дөрөв үү. Тэд бол Монголоос анх удаа Нобелийн шагнал гардуулах ёслолыг нээн дуулж байсан уртын дууч Г.Хонгорзул, УИХ-ын гишүүн С.Жавхлан, Т.Баясгалан, Ч.Бат-Эрдэнэ дөрөв маань юм л даа. Яагаад гэвэл энэ дөрвөн гавьяат бол ёстой л “Булган сүүлтэй” дуучид байгаа юм. Эдний араас ямар олон гавьяат, СТА цолтон төрөн гарав. Өнөөдөр ч гэсэн муу ах нь СТА болчихоод инээгээд сууж байна. /инээв/ Энд гэж хэлэхэд Соёлын тэргүүний ажилтан гэдэг бол их том шагнал юм шүү дээ. Хуучин нийгмийн үед яамны шагнал гэдэг бол хамгийн том шагнал байлаа. Өнөөдөр ч гэсэн 70 хүрчихээд СТА-аа авч чадаагүй уран бүтээлчид зөндөө л байгаа, хөөрхийс. Гэхдээ хүмүүс “Ганц тоглолт хийгээд л СТА болчихлоо” гэж ярьж байдаг л юм. Миний хувьд хийж чадаж байгаа залуу хүмүүст цаг тухайд нь өгөх ёстой л гэж бодож явдаг.
-Жил бүрийн гуравдугаар сарын 8-нд Бөхийн өргөөнд тоглолтоо хийдэг МУГЖ Д.Энхзул нэг удаа өөрт чинь тун их баярлаж явдгаа хэлж байсныг санаж байна?
-Нэг түүх ярихад зах зээлийн системд шилжсэнээс хойш нийтийн дуучдаас хамгийн анх тоглолтоо нийлж хийсэн дуучид бол МУГЖ Д.Энхзул, Х.Болормаа, Д.Эрдэнэцэцэг гурав юм шүү дээ. Би анх тэдний тоглолтыг “UB палас”-д зохион байгуулан хийж байлаа. Түүнээс хойш хамтран ажилласан талаар бол тоогоо алдсан даа.
-Нэг үе “Алтайн Халиун”-ы ажилчид Бөхийн өргөөний тайзыг эзэгнэж явсан санагддаг. Ер нь өнгөрсөн хугацаанд тэнд хэчнээн тоглолт зохион байгуулсан бол?
-Үнэнээ л хэлье, тоогоо алдсан шүү. Жилдээ дунджаар 15-20 орчим байх боловуу. Тэгээд л бодчихгүй юу. Арай даруу биш хариулсан бол өршөөгөөрэй.
-Өөрөө зөвхөн нийтийн дуучид, хошин урлагийнхан гэлтгүй ардын урлагийнхан, киночид, рок попынхонтой хамтран ажиллаж байсан талаараа ярихгүй юу?
-Рок попынхноос “Өргөө”, “Харш” хамтлагуудын тоглолтыг ивээн тэтгэж зохион байгуулж байсан. За тэгээд поп дуучин Б.Баярцэцэгтэй хамтран тоглолт хийж байлаа. Харин хүүхэд залуус гэлтгүй дунд үеийнхний ч талархлыг хүлээсэн рок попын хослон дуучид болох СТА Ц.Мөнхбат, М.Үүрцайх хоёрыг бүр яг эхнээс нь дэмжиж ажилласан. Хамгийн анх 2005 онд “UB палас”-т “Чиний хайранд” тоглолтыг нь зохион байгуулснаас хойш олон удаа хамтарч ажилласан. Тэр тоглолт бол тэр хоёрын ч анхны бие даасан тоглолт, миний хувьд ч рок попын хос дуучинтай хамтран ажилласан анхны ажил байсан юм. Тухайн үед одоог бодвол арай жаахан залуу бас жаахан адгуу ч байж. Үүрээ маань хоёр дууны хооронд хувцасаа сольж амждаггүй ээ. Тэгээд алдарт А.Пугачёвагийн “Сая сая сарнай цэцэг” дууг зарлачихаад байхад нөгөөх маань туплиэ хайгаад олдоггүй. Тэгэхээр нь уур хүрээд хөл нүцгэн хөөгөөд гаргачихаж байж билээ. Тэгсэн чинь анх удаа тайзан дээр хөл нүцгэн дуучин харсан үзэгчид алга түшиж, шүгэлдээд харин ч эсрэгээрээ их сайхан хүлээж авч байсан. Тайзанд ойр зассан сандалд суусан зарим нэг нь “Яасан сайхан хөлтэй юм бэ” ч гэж байсныг дараа нь л сонсоод сэтгэл амарч байж билээ. /хэ хэ/ Тэр тоглолтын дэглэлтийг их зоригтой хийж, тэр хоёрыг анх удаа усан дотор завин дээр дуулуулж хөөрхөн шуугиан тарьж л явлаа.
Би дээр хэлсэн. Зах зээлд шилжсэнээр Монголын бүх л урлаг, түүний дотор кино урлаг их хэлмэгдсэн. Хамаг сайхан уран бүтээлчид нь газрын нэг тараад алга болсон. Кино үйлдвэр нь балгас болохоо шахсан. Тухайн үед УГЗ кино найруулагч Л.Эрдэнэбулган гуай С.Жаргалсайханы зохиолоор “Үхэж үл болно Чингис хаан” киног хийх гээд ёстой л шар махтайгаа хатаж байсан. Тэгэхэд яагаад ч гараа хамхиад суугаад байж болохгүй санагдаад тэр киноны нэгэн ивээн тэтгэгчээр ороод маркетингийг нь хариуцан ажиллаж л байлаа. Түүнээс хойш хөрөнгө санхүүгээр тусалж, хамтран ажилласан кино бол маш олон байгаа.
-Нээрээ бас Монгол бүжгийнхэнтэй хамтраад томоохон тоглолт хийж байсан байх аа?
-ҮДБЭЧ-ын Ерөнхий бүжиг дэглээч, МУУГЗ Д.Баярбаатартай олон жил хамтран ажиллаж байна. Бид хоёр Францын хотуудыг 45 хоног хэсч “Цаг хугацаа салхи мэт хурдална” тоглолт хийсэн. Тэр тоглолтыг өмнө нь Монголд 20 мянган ам долларын өртгөөр зохион байгуулж маш амжилттай болсон учир Францад уригдаж байлаа. Тухайн үед тэр модерн бүжгэн жүжиг маань Францын үзэгчдээс гайхалтай өндөр үнэлгээ авч байсан. Францад үдсэн тэрхүү 45 хоногийнхоо хугацаанд Баяраа дүүгээсээ хөөмийлөх арга барил сурсан нь үнэхээр дурсгалтай сайхан санагддаг.
Ардын урлагийн тоглолтуудыг аваад Европыг нэг захаас нь нөгөө захыг нь дуустал явж байснаа дурсахад үнэхээр сайхан байдаг. Ер нь Монголчууд биднийг дэлхийгээс онцгойруулах, дэлхийтэй эн тэнцүүхэн, бүр илүү урлаг соёлоор өрсөлдүүлэх зүйл маань гайхамшигтай сайхан ардын урлаг маань л байгаа юм. Хойшид ардын урлагийнхантайгаа нийлж Азийг урлаг соёлоор байлдан дагуулна гэж бодож байгаа шүү. Монголынхоо гайхамшигтай урлагаар Ази төдийгүй дэлхийг байлдан дагуулахад миний нас хүрэхгүй ч гэсэн үр хүүхдүүд минь аавынхаа гүйцээгүйг гүйцээх нь дамжиггүй. Би тэрэнд итгэлтэй байдаг.
-Хоёр он солигдоод 20 хоноогүй байна. Энэ 2018 онд ажил ихтэй байх нь ээ?
-Тийм. Удахгүй “Алтайн Халиун трейд”-ийн маань түүхэн ой болно. Түүнийгээ нижгэрхэн тэмдэглэчихээд ямар ч гэсэн Европыг дахин нэг тойроод ирэх нь хамгийн түрүүний зорилго болоод байна. Тэгээд л дараагийнхаа ажилд ханцуй шамлаад дайраад орчихно доо.
-За Монголын урлагийн төлөө төдийгөөс өдий хүртэл хоёргүй сэтгэлээр зүтгэсэн өөрт тань болон танай хамт олон, гэр бүлд нь шинэ 2018 оны мэнд дэвшүүлж хамгийн сайн сайхныг хүсэн ерөөе?
-Их баярлалаа. Сая эргээд бодсон чинь би эдгээр жилүүдэд ер нь хэвлэлээс жаахан зай барьсаар өнөөдрийг хүрсэн байна. Анх удаа шахуу ийм дэлгэрэнгүй ярилцлага өглөө. Эрхэм уншигчид минь арай жаахан даруу биш ярьчихсан байвал өнөө муу Гэрэлбаатарыгаа өршөөгөөрэй. Ингээд та бүхэнд ч шинэ 2018 оны мэнд дэвшүүлж энэ хорвоогийн хамгийн сайн сайхан бүхнийг хүсэн ерөөе. Хүмүүс минь нэг нэгэндээ гэгээн сайхан итгэл хайрлаж, ямагт бие биенээ дэмжин тусалж явахын ерөөл өргөж байна, баярлалаа.
-
2018 оны 1 сарын 16
Холливудын жүжигчин Стивен Сигалыг бэлгийн дарамт учруулсан хэргээр шалгаж эхэлсэн тухай АНУ-ын Калифорни мужийн Лос-Анжелес хотын цагдаагийн газар мэдэгдсэн байна. 2005 онд болсон хэрэгт холбогдуулан мөрдөн байцаалт эхлүүлжээ.
-
2018 оны 1 сарын 13
Жүжигчдэд тохиолдсон хөгжилтэй явдлууд
Монголын үе үеийн алдартай жүжигчид энд тэнд, хөдөө гадаа, хилийн дээс алхаж явахдаа хөөрхөн хошин шог тарьж, эргээд дуурсах явган ярианы эзэд болсон байх нь олонтаа. Энэ удаа Алтан үеийн болон арай хожуу үеийн алдартай жүжигчдэд тохиолдож байсан хөгжилтэй явдлуудаас ганц нэгийг сонирхуулж байна.
Халдага балдага
“Бумаа” хэмээн олноо алдаршсан гавьяат жүжигчин Цэвээнжав гуай нэг өдөрт хоёр хайрцаг тамхи татдаг нэгэн байжээ.
Бас “өгөр толгой Гүрсэд”-ийн дүрээр олны сэтгэлд хоногшсон гавьяат жүжигчин Дугарсанжаа гуай ч түүнээс дутахгүй архаг тамхичин байсан гэдэг. Нэг өдөр хоёр жүжигчин тамхинаас гарахаар шийдэцгээж, хоорондоо мөрий тавьсан байна. Тэд “Хэрвээ хэн нэг нь тамхи татаж харагдах юм бол нөгөөдөө нэг кило 24-ийн чихэр авч өгнө шүү” гэж тохиролцжээ. Гэвч сурсан юмыг сураар боож болох биш бие биеэсээ нуугдаж тамхиа татсаар л байжээ. Нэг удаа хөдөө тоглолтоор явж байгаад хээр түр саатах үед Цэвээнжав гуай автобусны ард гарчихсан тамхиа сэмхэн татаад зогсож байжээ. Түүнийг харсан нэгэн Дугарсанжаа гуайд энэ тухай хэлэхэд, тэрээр автобусны араар гэтэн гарч ирээд “За энэ чинь юу болж байна?” гэж сүртэй нь аргагүй ауутал,
Цэвээнжав гуай:
-Ээ халдага, балдага… гэж уулга алдаад. Үүнгүйгээр чинь байж сууж чадахгүй юм. Май, энэ мөнгөө ав! гээд өврөөсөө 25-тын дэвсгэрт гарган чулуудсан гэдэг.
Үс нь харагдахгүй амар
“Их замын эхэнд”, “Улаан дарцаг”, “Хүлээх газар” зэрэг олон кино, жүжгийн дүрээр үзэгчдийн танил болсон нэрт жүжигчин “Хөх чоно” Дамдин хэнэггүй, гүдэсхэн эр. Нэг удаа хэсэг жүжигчид хөдөө тоглолтоор явж байгаад оройхон нэгэн сумд очжээ. Цайны газар нь маш их үс хялгастай хоол өгсөнд жүжигчид дургүйцэн бүгд идсэнгүй. харин Дамдин л ганцаараа дуугүй сууж байснаа тавагтай хоолоо бариад чимээгүйхэн гараад явчихжээ. “Нохойд хоолоо өгч байгаа юм байна, би ч бас өгье” гэж нэг нь бодоод хэрэгт дурлан араас нь гарвал мань эр харин харанхуйд цаашаа хараад суучихсан хоолоо идэж байжээ.
-Яаж үүнийг идэж чадаж байна аа? гэхэд С.Дамдин:
-Үс хялгас нь харагдахгүй амар юм гэж хээвнэг хэлээд хоолоо халбагаджээ.
Латип шагналаа мялаалгасан нь
Нэрт найруулагч Доржсамбуу, алдарт жүжигчин Латип хоёр нэг удаа юм хүртээд, даврах санаатай жүжигчин Жигжиддуламынд очжээ. Тэднийг ороход “Харанхуй шөнөөр юугаа хийж явдаг улс вэ?” гээд зочны өрөөндөө урьж цай, идээ өгчээ. Архи гаргах шинжгүй байсан тул Жигжиддуламыг гарах хооронд Доржсамбуу ханан дээрх жинтүүд зүүлттэй байсан Соёлын тэргүүний ажилтны тэмдгийг Латипын энгэрт зүүгээд орж ирэхэд нь,
-Манай Латип шагнал аваад бид хоёр айл, амьтнаар орж явна гэж хэлэхэд жүжигчин бүсгүй уулга алдаж, “Түрүүний хэлэхгүй” гээд архи гаргаж, хоол хийжээ. Мань хоёр ч өнөөхөө уугаад дуустал дахиад нэгийг задлах гэхэд нь тэд, “Одоо болно, баярлалаа” гээд гарахаар босов. Харин хаалган дээр очсон хойноо Доржсамбуу Латипдаа хандан,
-Нөгөөхөө одоо өгчих өө гэхэд нэрт алиалагч энгэр дэх тэмдгээ аваад,
-Байсан газар нь зүүчихээрэй гэжээ.
-
2018 оны 1 сарын 13
1. Ой мод, цэцэгт нуга, од, чоно, тагтаа, шаазгай, зөгийн үүр, мөнгө, нугас, бөгж, цонх, алчуур , сахал, үс ургах, зочин гийчин, цус гарах урсах, юм олох, уйлах, гашуудах, хүн үхэж байна гэж зүүдэлвэл: Сайн хүнтэй учрах, хэл сураг сонсох, хэл сураг сонсох,олз омог олох, баяжих, заяаны ханьтай учрах, худ ураг болох, ахан дүүс хийгээд хүндтэй зочин ирэх, урт наслах, ажил үйлс өөдрөг өнгөтэй байх зэргийг бэлэгдэж байдаг.Иймээс өглөө босоод бурхандаа мөргөж “Ум гама дивани рагчаа хум пад” гэж 21 уншаад агаарт 3 удаа хурайлна.
2. Ихээр инээх, цоортой сонгино, цэцэг ногоо, таслах, жимс, шош, вандуй, намаг зэргийг зүүдэлвэл үйлж унжих гашуудахын нигууртай гэдэг.Иймээс өглөө нар руу харж зогсоод “Ум марзияа нам суха” гэж 21 уншаад шүлсээ залгина.
3. Аатсан ширгэсэн худаг, намаг, архи ууж байх, гашуун зүйл идэх, сахал үсээ хусуулах, жижигхэн охин, согтуу хүн зэргийг зүүдэлвэл: Гарз гарах, ядуурч гачигдах зовлон тохиож болзошгүй. Иймээс “Ум агааний нагааний ажийлаа мандаалие маей суха” гэж 21 уншаад хоёр гарын алгаар хүчтэй алгадна.
4. Усанд унах, их ус, цас бороо зэргийг зүүдэлвэл: Өвчин хийгээд гай зовлон ирж болзошгүй.Иймэс сэтэрхий аяганд хар ус хийгээд “Ум базар гүрү бадамаа сэдий хум пад” гэж 21 уншаад усанд гурав үлээгээд өөрийн муу зүгтээ цац.
5. Ямар нэгэн байдлаар могой, могойн зулзага зүүдэлвэл газар ус, лус савдагийн хорлолтой гэдэг.Иймээс хүж арц утлагаа уугуулж идээ, тариа будаа бэлтгээд “Ум базар вани хум пад, гэж 21 уншаад онгон уул ус, овоо тахилгаа дотроо бодож тариа будаа идээний дээжээ өргө.
6. Шүд унах, цустай махтай үйрч унаж байна гэж зүүдэлвэл: Гай барцад, осол эндэл, эрлэгийн элчийн муу нигууртай тул бурхандаа залбирч зул барьж арц хүж уугиулж “Намо багабади варазана барамидаей, Ум нада дадида, илиши илиши, милиши милиши бинаяна бинаяна, намо багади барада даяам варади,ириди ириди мириди мириди шүриди үшүри үшүри бүюүей бүюүей суха гэж олонтаа уншаарай.
7. Тэмээ хийгээд хүйтэн хошуутай мал, улаан мах, мах идэх, зүү хутга, мэс толь зэргийг зүүдэлвэл мангас, ад зэтгэрийн хорлол байж болзошгүй гэдэг.Иймд: 9 ширхэг хар өнгийн чулуу авчирч” Ум хасаа диваа хум пад” гэж 21 уншаад чулуугаа гурав үлээж найман зүгт, огторгуйд нэгийг нь хая.
8. Хар нохой хийгээд нохойд хөөгдөх, уруулах, хазуулах зэргээр зүүдэлвэл: Хан тэнгэр, ад гаригийн хорлол байж болзошгүй учир цаасан дээр нохойн толгой зурж хуйлаад “ Ум ха дон дог” гэж 21 уншаад зүүн хойт зүгт хая.
9. Өөх идэж байна, юм ихээр идэх яр шарх зэргийг зүүдэлвэл аливаа юмнаас бузартахын нигууртай учир аяганд ус хийж тавиад “Нама шизанада гордаяа хүлү хүлү дишта дишта банда банда хана хана аа мэради хум пад “ гэж 21 уншаад усаа үлээж нүүр гараа угаагаад хорлолын зүгт цац.
10. Хэрээ, тоншуул, өндөг, үстэй дээл, хувцас, нүцгэн эмэгтэй зүүдэлвэл хэрүүл хэл ам, ирэхийн нигууртай тул “Ум асидада бадриа аварзэди сарва дихана дасаяа дасаяа хана хана друм друм хум хум пад пад суха “ гэж 21 уншаарай.
11. Насан өөд болсон эцэг эх, ах дүүс, танил хүмүүстэй уулзаж учирч байна гэж зүүдэлвэл буян нэхэж байна гэдэг.Иймд 3 хоног зул барьж орой бүр “Ум мани бад ми хум” тарнийг бололцоогоороо олонтаа уншаарай.Эмэгтэй хүн номонд хувцас оё.Хүүхэд нохой хоолло.Хурал номын газар ерөөл авахуул.
12. Энд дурьдагдаагүй бусад зүүдүүд бол цагаан зүүд гэдэг.Хүн унтах нь билэг болох бие нь амарч оюун санаа болох сүнс өөр лүүгээ ирж буй олон зүйлтэй, мөн тодрхой хугацаа орон зайтайгаар биеэс хөндийрч орчлонгийн олон газрын есөн шидийн зүйлтэй учирч уулзаж байгаа мэтээр тайлбарлаад энэ нь зүүдний зөн билэг болж өнгөрсөн ба одоо болох билэг үйлийн магадлалтай гэсэн байна.
-
2018 оны 1 сарын 13
Зөрчил маргаангүй гэр бүл гэж бараг үгүй. Гэр бүлийн хэрүүл зөрчил гол төлөв жижиг сажиг зүйлээс гардаг. Аяга шанаганаас эхлээд үр хүүхэд, хэрэглээ сонирхол зэргийг тойрсон хэрүүл том хэрүүл болон хувирахаас гадна хосуудын харьцаанд сэв суулгах шалтгаан ч болдог. Иймд жижиг асуудалд онц ач холбогдол өгөлгүй шийдвэрлэх олон арга зам бий. Тэдгээрээс цөөн хэдийг хүргэе.
Хариуцлагыг өөртөө ав
Мартамхай нөхрүүд байдаг. Нөхөр чинь жолооны үнэмлэх, түлхүүр мэтийг байсхийгээд хаячихдаг бол бүү бухимд. Уурлаад ч нэмэргүй. Асуудлыг энгийн боловч үр дүнтэй аргаар шийдэж болно. Та зүгээр л түлхүүр болон бичиг баримтыг нөхөртөө сануулах үүрэг өөртөө тавь. Энэ тохиолдолд та олон таагүй асуудлаас зайлсхийж чадна.
Зурагтаа ээлжилж үз
Хоёр зурагт байхгүй нөхцөлд маргаан гарах болно. Нэгдмэл шийдвэрт хүрч чадахгүй байвал тохирохыг хичээ. Хоёуланд сонирхолтой нэвтрүүлэг сонгох нь амаргүй тул нэг орой нөхөр чинь хөлбөмбөг, дараагийн өдөр та цуврал киногоо үзэхээр тохиролц.
Түүний ажлыг хий
Янз бүрийн нөхцөл байдлаас шалтгаалан нөхөр чинь үүрэгтэй ажлаа хийлгүй удсан байж болно. Уурлаж үглэхийн оронд та өмнөөс нь хийчих. Нөхөр чинь үүнийг анзаарч гэмшинэ. Гэр бүлийн амьдрал бол та хоёрын аз жаргалтай байх үндэс тул тунирхал зохисгүй.
Гэр доторх үүргийг хуваарил
Хэрэв нөхөр чинь хүнсээ цуглуулахдаа үнэтэй, чанар муутайг нь авчихдаг бол түүнийг дэлгүүр явуулах шаардлагагүй. Харин нөхөртөө гэрийнхээ цахилгаан хэрэгслийн бүрэн бүтэн байдал, машин тэргээ хариуцуул.
Тодорхой хэл
Нөхрөө дэлгүүр явуулах гэж байгаа бол захиасаа тодруул. “Орой идчих юм аваад ир гэвэл нөхөр чинь загасны консерв, йогурт, өнжсөн боов, боорцог мэтхэнийг аваад ирэх магадлалтай шүү.
Боломжгүй шаардлага бүү тавь
Нөхөр чинь заавал хэн нэгэнтэй адилхан байх ёстой гэж үү. Хөршийн нөхөр маш овсгоотой, ажилсаг нэгэн байж болно. Гэхдээ нөхрөө түүнтэй бүү харьцуул. Нөхөрт чинь түүнээс илүү олон давуу, сайн чанар байгаа гэдэгт итгээрэй.
Тушааж, захирсан өнгө аястайгаар нөхөртэйгээ бүү харьц
Тушааж, захирсан өнгө аястайгаар нөхөртэйгээ бүү харьцаарай. Хүсэлтээ эелдгээр хэлэхэд эрчүүд дуртай байдаг. Хийсэн зүйлийг нь магт, талархлаа илэрхийл. “Энэ хийх ёстой юм чинь” гэсэн байр сууринаас аль аль нь хандахгүй байвал олон таагүй асуудал танай гэр бүлийг тойрох болно. Чимээгүй талархал ч аятай биш. Үүнийгээ амаар илэрхийлж бай.
Зэмлэх цагаа ол
Нөхөр чинь ажлаасаа ядарч ирэхэд шууд л тоостой гутал, угаагаагүй оймсны тухай маргаан бүү дэгдээ. Ядарч ирсэн нөхөр чинь таны зэмлэлийг хүлээн авахгүй. Харин эсрэгээр адилхан уурлана. Цагийн олж яривал ямар ч асуудал шийдэгдэнэ. Жишээ нь сайхан хоол эсвэл сексийн дараа асуудлыг тавьбал нөхөр чинь нэн таатай хүлээн авах болно.
Түүнд санаачлага гаргах боломжийг олго
Эхнэрүүдийн нэг алдаа бол нөхрийнхөө өмнүүр орж бүгдийг хийчихдэг гэмтэй. Ор дэрнийхээ хэрэглэлийг нөхөр чинь угаах гэтэл “Алив би. Чи чадахгүй” гэж та дургүйлхдэг бол дараагийн удаа нөхрөөрөө юм хийлгэх оролдлого тань талаар болж мэднэ. Сэтгэлд хүрэхгүй хийсэн ч нөхрийнхөө аливаа санаачлагыг дэмжиж бай. Урамшсан нөхөр улам сайн хийхийн тулд танаас зөвлөгөө авах болно.
Зарим зүйлд хошин талаас нь ханд
Нөхөр чинь өндгөө шарах гээд дахиад түлчихсэн үү. Маанаг, тэнэгээр нь дуудах гэж бүү яар. Эмгэнэл биш биз дээ. Харин “өндөг түлдэггүй нөхөртэй суухаас” гэж хошигно. Хуримтлагдсан таагүй энерги замхран одохыг та мэдэрнэ.
-
2018 оны 1 сарын 13
Цус харвалт болсон тохиолдолд, өвчтөнг тайван байлгах хэрэгтэй. Өвчтөн хаана ч байсан түүнийг хөдөлгөж болохгүй. Учир нь ямар нэгэн хөдөлгөөн хийхэд л судасны тэсрэлт болох аюултай. Эхлээд түүнийг тохьтой газарт суулгаад дараа нь цусыг нь ханах хэрэгтэй. Ингэхийн тулд тариурын зүү эсвэл оёдлын зүү, тээглүүр зүү ч байсан хамаагүй хэрэглэж болно.
Ажиллах дараалал:
1.Зүүгээ гал дээр барьж ариутгана.
2. Ямар нэг тусгай цэгүүд хайхгүй, хурууны хумснаас мм зайтай хатгана.
3. Цус гартал нь хатгана
4. Цус шүүрч эхлэхгүй бол цоолсон хурууг өөрийн хуруунуудаар шахаж цус гаргана.
5. Бүх 10 хуруунаас цус гарсны дараа хохирогчийг ухаан ортол хүлээх хэрэгтэй.
6. Хэрвээ хохирогчийн ам мурийсан байвал чихийг нь улайтал нь татаарай.
7. Дараа нь чихний дэлбээ бүрээс хоёр дусал цус гарахаар хоёр удаа зүүгээрээ хатгах. Хэдэн минутын дараа өвчтөн сэргэх ёстой. Өвчтөнд ямар нэгэн хэвийн бус шинж тэмдэг илэрсэн бол хэвийн байдалд ортол хүлээгээд дараа нь эмнэлэгт хүргэнэ. Хэрвээ яарч, сандран түргэн тусламжаар эмнэлэг рүү хүргэх юм бол замдаа машинд сэгсрэгдэн тархины судасны тэсрэлт болж бүр хүндрэх болно. Тэр алхаж явж чадаж байвал аврагдлаа гэсэн үг юм.
Хүний амь аврахын тулд цус ханах арга нь Хятадын уламжлалт анагаах ухаанд эртнээс уламжлагдаж иржээ. Цус ханах аргыг мэдэж, нэн даруй тусалж чадвал өвчтөн богино хугацаанд өвчтөн 100% эргэн хэвийн болдог нь туршилтаар батлагдаж иржээ.
-
2018 оны 1 сарын 13
Виски, ром, брэнди, архи...
Өндөр хатуулагтай согтууруулах ундаануудын ялгааг тайлбарласан мэргэжилтний зөвлөгөөг хүргэж байна.
Виски (Whiskey)
Виски бол үндсэндээ зөрөг цэцгийн найрлагагүй шар айргийг нэрж гаргасан ундаа. Орц нь арвай, улаан буудай, хөх тариа, эрдэнэ шиш, шар будаа, овъёос гээд аль нь ч байж болно. Шар айрганд эдгээрээс хийгээд нэрж гаргасан ундаа гэж ойлгож болох юм.
Single malt whiskey (шотландууд “e”-гүйгээр whisky гэдэг) бол цэвэр арвайнаас нэг удаагийн нэрэлтээр гаргасан виски юм.
Bourbon бол Америк виски. Найрлагын 51 хувиас дээшд нь эрдэнэшиш орсон байх дүрэмтэй. Ихэнх нь Кентаккид үйлдвэрлэгддэг учраас хүмүүс зөвхөн Кентаккынх гэж ойлгодог. Өөр хувилбарууд бас бий. Хувилбаруудын ялгаа нь торхонд дарах хугацаанаасаа ихэвчлэн хамаарна.
Scotch Whisky (шотландууд “e”-гүй бичих дуртай) бол зөвхөн Шотландад хийгдсэн виски. Дүрмээрээ гурваас дээш жил модон торхонд дарсан байх ёстой.
Брэнди (brandy)
Брэнди бол ердөө нэрсэн дарс (wine). Дотроо Cognac, Armagnac зэргээр нэрлэдэг нь Францын аль бүс нутгаас гаралтайг нь харуулна. Шампань дарсыг Champagne мужаас гаралтай учир ингэж онцгойлж нэрлээд бусдыг нь оргилуун дарс “sparkling wine” гэж ерөнхийд нь нэрлэдэгтэй ижил.
Ром (Rum)
Rum-ыг чихрийн нишингэ болон түүний дайвар бүтээгдэхүүнээр хийдэг. Нишингийн эсвэл дайвар бүтээгдэхүүнийх нь шүүсийг исгээд дараа нь нэрнэ. Заримдаа хэд дахин нэрж гаргадаг. Цайвар ромыг удаан дардаггүй эсвэл маш богино хугацаанд дардаг. Амт үнэр багатай тул өөр зүйлүүдтэй хольж уухад тохиромжтой. Бараан ром нь удаан дарсан байдаг тул брэнди, вискитэй төстэй байдаг.
Архи (Vodka)
Архи бол зөвхөн төмснөөс гаргадаг ундаа биш. Сүүлийн үед өртөг өндөртэйгээс нь болоод төмс хэрэглэх нь ховордож байгаа. Ихэнх нь амуу тарианаас нэрж гаргаж байгаа. Вискитэй ижил боловч нэрж дуустал нь өнгө, үнэр, амт оруулагч нэмдэггүй, бас дардаггүй тул тунгалаг, өнгөгүй болдог байна.
Үнэндээ бүх бараан өнгөтэй ундаанууд виски, брэнди, ром нь нэрсний дараа тунгалаг байдаг ч модон торхонд удаан дарсны дараа өнгө, үнэр ордог.
Текила (Tequila)
Текила нь зуун настын шүүсийг исгээд дараа нь нэрж гаргасан ундаа. Өнгө, хатуулгийн ялгаа нь хэр удаан дарснаас хамаарна. “Текила” нэр нь Мексикийн зөвхөн нэг нутгаас гаралтайн баталгаа. Бусдыг нь “Mezcal” гэдэг.
Жин (Gin)
Жин бол архитай ерөнхийдөө адил боловч янз бүрийн ургамлаар амт оруулсан байдаг.
“Pastis” төрлийн ундаа
Энэ төрөлд Ouzo, Pernod, Absinthe зэрэг согтууруулах ундаанууд орно. Эдгээр нь ерөнхийдөө улаан гоньд (anise), чихэр өвс (liquorice) зэрэг ургамлаар амт оруулсан байдаг ба ус нэмэхэд хандлагдаж цайвар өнгөтэй болдог байна. Харин Absinthe нь онцгой төрлийн агь өвс (wormwood) хэрэглэдэг. Агь өвсөнд “thujone” гэдэг бодис байдаг тул зарим улсад тариалахыг хориглодог байна. Үүнийг уусан хүнд хий юм харагддаг гэсэн яриа бий. Absinthe нь хэт өндөр хатуулагтайд тооцогддог буюу 65 хувиас дээш агууламжтай байдаг. Уухдаа ус болон ёотонтой (заримдаа ёотонг гал дээр хайлуулна) хольж хүчийг нь бууруулж уудаг уламжлалтай.
-
2018 оны 1 сарын 13
Таалагддаг бүсгүйгээ өөрийн болгох эр хүний 18 мэх
Нэг: Та эхлээд орон гэрээ сайхан цэвэрлэ : Таны урьсан бvсгvй чинь хэдхэн минутын дараа ирэх гэж байгаа. Юуны тvрvvнд бvх өрөөндөө орж шалга. Гал зуухандаа угаагаагvй таваг, угаалгын өрөөндөө хиртэй бохир хувцас, мөн хуучин амраг бvсгvйчvvдийнхээ зураг байдаг бол цааш нь далдхий.
Хоёр. Цоглог орчин бий болгоорой : Ингэхийн тулд хөгжмөө асаа. Эхлээд хөгжилтэй, цоглог хэмнэлттэй ая тавьсан нь дээр.
Гурав. Угтах ажиллагаа : Найз бvсгvйгээ орж ирмэгц мэндэлж, гадуур хувцсаа тайлахад нь тусал. Энэ vед хацар дээр нь vнс. Илvv зоримог vйлдэл бvv хий. Та тvvнийг айлгаж, эвгvй , сэтгэгдэл төрvvлж магадгvй.
Дөрөв. Магтаалын vгийг хайр найргvй урсга : Тун эелдэг аашлаарай. Коридорт байхдаа л магтаалын vг урсгаж гарах нь зvйтэй. Жишээ нь, “Чи өнөөдөр маш сайхан харагдаж байна шvv” гэх мэт.
Тав. Орчинтой нь танилцуулахдаа : Хундаганд дарс дvvргэж, гарт нь бариул. Ингээд хундагаа барьсан чигээрээ тvvнийг дагуулан явж байраа vзvvл. Угаалгын өрөөгөө vзvvлэхдээ тvvнд “Энэ бол миний унтлагын өрөө” гэж зориуд хэлж анхаарлыг нь татаарай. Цаадахад чинь энд юу яах гэж байгааг нь урьдчилан сануулж дохио өгч байгаа хэрэг.
Зургаа. Анхаарлыг нь татах бусад ажиллагаа : Тvvнээс өдөр яаж өнгөрснийг асуу. Энэ vед зочны өрөөндөөхундагуудаа барьсаар буцаж ирнэ. Тvvнд дуртай дискээ тавь гэж хэл, тэгэхээр цаадах чинь таны цуглуулгатай танилцана.
Долоо. Өөрийнхөө талаар мэдээлэл өг : Оройн зоогоо бэлдэхээр галын өрөө рvvгээ орохдоо бvсгvйдээ гэрэл зургийн цомгоо гаргаж өг. Таны гэрэл зургийн цомог номын санг vзэж танилцаг. Vvний vр дvнд цаадах чинь таны тухай арай өргөн мэдлэгтэй болно.
Найм. Дайллагын эхний vе шат : Зуушаа ширээн дээрээ тавь. Эхлээд хөнгөн чанарын хоол зохимжтой шvv. Хvнд хоол, сонгино, сармис тvvхий загас зэргийг өгөх хэрэггvй.
Ес. Хөнгөхөн шvргэх маягаар өдөж эхэл. Бvсгvйг галын өрөөндөө урь. Өөрийгөө хэрхэн оройн хоол хэрхэн бэлдэж байгаагаа харуул. өөрийг чинь олон талын чадвартайг нvдээр харж vнэмшиг. Тvvнд хоолноосоо бас амсуулаарай. Гэхдээ өөрийнхөө амссан халбагаар шvv. Ингэснээр та хоёрт улам дотносох боломж гарна. Хэрэв бvсгvй танд туслахыг хvсвэл шуудхан л зөвшөөр. Энэ vед тvvний биеийг хааяа хөнгөхөн шvргэж өдөх нь зvйтэй. Хөнгөн шvргэлт зэрэг нь сэрэл ам архан хөдөлгөдөг.
Арав. Дайллагаа эхэл: Ширээний ард урьж хамтдаа сууцгаа. Энэ vед чийдэнгээ унтрааж лаа асаавал зохино. Хэдийгээр энгийн зvйл мэт боловч маш vр дvнтэй арга шvv.
Арван нэг. Оройн зоогний дараа : Оройн зоогоо барьж дуусаад аяга тавгаа зvгээр л хажуу тийш тавиад орхиорой. Хэрэв тэр дороо угааж эхэлвэл саяхан vvссэн дотно байдал арилчихна шvv. Тэр тусмаа бvсгvйгээрээ аягаа угаалгаж огт болохгvй. Орхи цаашаа өглөө л болно биз.
Арван хоёр. Ойртох алхмаа хий : Ингэхийн тулд сандлаа тvvний ширээнд дөхvvлж тавиарай. Гэхдээ яарах хэрэггvй. Тvvнд дахин нэг дарс хундагалж өг. Тэгээд аажмаар диван руу шилжин сууцгаа. Эхлээд хоёулаа жаахан ярьж суу. Уянгалаг хөгжим тавь, хайр дурлалын тухай яриа өрнvvл.
Арван гурав. Бvжгэнд урь : Одоо шууд дараагийн алхамдаа орох нь зvйтэй. Хөгжмийн аянд тvvнийг урьж бvжиглэ. Бvжиглэж байхдаа тvvний хvзvvг зөөлөн vнсээрэй.
Арван дөрөв. Одоо бие арчил : Тvvнээс уучлал гуйн өрөөнөөс гар. Гэхдээ хvvхдийнхээ өрөөнд ороод ирье, эсвэл морь харъя энэ тэр гэж бvv хэлээрэй. Цаад бvсгvй чинь аяндаа ойлгоно. Энэ vед та нvvрээ угааж, амаа усаар зайл. Vнэртэй ус хэтрvvлж хэрэглэж болохгvй. Гутал оймсоо тайлж болно.
Арван тав. Одоо хувцсаа тайлж эхэл. Бvсгvйд дөхөж очоод зөөлхөн vнс. Дараа нь аажуухан тэврээд цамцыг нь тайл. Тvvнийг энхрийлж таалахаа тасалдуулж огт болохгvй. Хөхний даруулгыг нь тайлж, хөх цээжийг нь vнсэхээ мартав.
Арван зургаа. Санаачлагыг гартаа ав : Бvсгvйн биеийн бусад хэсгvvдийг илж таал. Өөрөө идэвхитэй санаачлагатай бай. Дотуур хувцсаа тайлахын өмнө тvvнд ч бас хэлээрэй. Цаадах чинь мөн адил дуурайх байх. Ингээд хvссэнээ гvйцээ, гэхдээ бvv яар. Ийм тийм байрлал гэж бvv тулга. Өөрөө ихэд тачаангуй бай.
Арван долоо. Төгсгөлийн шат : Би чамд хайртай гэж тангараглах хэрэггvй. Зvгээр л тvvнийг чанга тэвэр “Чи ямар тачаангуй юм бэ?” гэж чихэнд нь шивнээрэй. Дууссаныхаа дараа оройтчихов уу энэ тэр гэж тvvнийг яаруулах хэрэггvй.
Арван найм. Тvvнийг явсны дараа: Нэгэнт бvх юм амжилттай болж өнгөрсөн тул одоо өөрийгөө маггах хэрэгтэй. Тэгээд тайван унт даа.
Залуус минь таалагддаг бүсгүйгээ өөрийн болгоход тус нэмэр болох эдгээр зөвлөгөөг хэрэгжүүлээд үзэхийг зөвлөж байна. Амжилт хүсье.
-
2018 оны 1 сарын 13
Хөдөлмөрийн баатар С.Батцэцэг 6 дахь удаагаа улсын аварга болов
Уулын баяжуулах “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК-ийн 40 жилийн ойг тохиолдуулан Орхон аймагт өчигдөр эхэлсэн “Чөлөөт бөхийн насанд хүрэгчдийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээн” маргааш дүнгээ гаргана. Эрдэнэтчүүд хамгийн сүүлд 2003 онд УАШТ-ийг аймагтаа зохион байгуулж байсан бөгөөд 15 жилийн дараа дахин Монголын шилдэг бөхчүүдийг аймагтаа хүлээн аваад байгаа нь энэ юм. Дэлхийн бөхийн нэгдсэн холбооны 2018 оноос хэрэгжиж эхлэх эрэгтэйчүүдийн 57, 61, 65, 70, 74, 79, 86, 92, 97, 125, эмэгтэйчүүдийн 50, 53, 55, 57, 59, 62, 65, 68, 72, 76 гэсэн тус бүр 10 жинд аваргуудаа тодруулах энэ тэмцээний эхний өдөр эмэгтэйчүүдийн 65 кг-д жин өгсөн барилдаж байгаа Монгол Улсын Хөдөлмөрийн баатар Соронзонболдын Батцэцэг бүх өрсөлдөгчөө илт илүүрхэн цэвэр ялсаар 6 дахь удаагаа Монгол Улсын аварга болов.
Сонирхуулахад улсын аварга шалгаруулах тэмцээнд 25 багийн 300 орчим тамирчид оролцохоор бүртгүүлсэн бөгөөд гурван өдөр үргэлжлэх тэмцээн гурван дэвжээнд зэрэг барилдаж байгаа аж. Эхний өөр хөнгөн жингийн барилдаанууд явах бол сүүлийн өдөр эрэгтэй эмэгтэй, хүнд жингийн барилдаан болон багийн төрөлд аваргууд тодорно.
Энэ тэмцээнийг Олон улсын зэрэгтэй 20, улсын зэрэгтэй 24 нийт 44 шүүгч шүүн явуулж байгаа бөгөөд энэ тэмцээнд амжилт үзүүлсэн тамирчид Улаанбаатар хотод долоодугаар сарын 21-нд болох сорилгод орох эрхтэй болох ба тэндээсээ Азийн наадамд оролцох тамирчдыг сонгон шалгаруулах гэнэ. Мөн цаашлаад 2020 оны Токиогийн олимпод оролцох Үндэсний шигшээ багт харьяалагдах гол шалгуур болно гэдгийг Чөлөөт бөхийн холбооноос мэдэгдэж байна.
Хөдөлмөрийн баатар С.Батцэцэгийн хувьд энэ жил 28 настай бөгөөд УАШТ-д 2009, 2010, 2012, 2013, 2016, 2018 онд тус тус түрүүлээд байгаа юм. Соронзонболдын Батцэцэг 1990 оны гуравдугаар сарын 11-нд Архангай аймгийн Хашаат суманд М.Соронзонболд, Д.Оюун-Эрдэнэ хоёрын таван хүүхдийн дөрөв дэх нь болон мэндэлжээ. 2008 онд Хашаат сумын дунд сургуулийг дүүргээд МУИС-ын Япон хэлний ангид элсэн суралцсан байдаг. 2005 оноос сумынхаа Дондов багшийн удирдлаганд чөлөөт бөхөөр хичээллэж эхлээд 2008 оноос ”Замчин” клубт Монгол Улсын гавьяат дасгалжуулагч З.Дүвчин багшийн шавь болж, 2012 оноос ”Хилчин” спорт хороонд харьяалагддаг болжээ. 2008 оноос З. Дүвчин, Т. Сүхбаатар дасгалжуулагчтай улсын шигшээ багт багтжээ. Хөдөлмөрийн баатар Соронзонболдын Батцэцэг Өсвөр үеийн УАШТ-д 2005 онд мөнгөн медаль, Өсвөр үеийн ААШТ 2007 онд Тайваны Тайчинд болоход мөнгөн медаль, Залуучуудын УАШТ-д 2008 онд алтан медаль, Залуучуудын ААШТ 2008 онд Катарын Дохад болоход мөнгөн медаль, насанд хүрэгчдийн УАШТ-д 2009, 2010 онд алтан медаль, 2011 онд мөнгөн медаль, 2010 оны ААШТ Энэтхэгийн Шинэ Делид болоход мөнгөн медаль, 2009 онд анх удаа ДАШТ-д орсон бол 2010 оны ДАШТ-д алтан медаль, 2012 оны Лондоны олимпоос хүрэл медаль хүртэж Монгол түмнээ баярлуулж байв. 2015 оны ДАШТ-д дахин алтан медаль хүртэн дэлхийн хошой аварга болсон Монголын анхны эмэгтэй дэлхийн хошой аварга болсон хоёр дахь бөх болсон юм.
Москвад болсон ДАШТ-ээс алтан медаль шүүрсэн С.Батцэцэгийг 2010 онд Монгол Улсын гавьяат тамирчин цолоор, 2017 оны долоодугаар сарын 31-нд Ерөнхийлөгч Х.Баттулга Монгол Улсын хөдөлмөрийн баатар цолоор тус тус шагнаж спортын агуу амжилтыг нь үнэлсэн юм. Тэрээр сая олимпийн бус жин 65 кг-д жин өгсөн түрүүлсэн ч түүний өмнө 2020 оны Токиогийн олимп бий гэдгийг Монголчууд мэдэрч, амжилт хүлээн дээлийнх нь захыг мушгицгааж байгаа билээ.
Д.Түвшин
-
2018 оны 1 сарын 12
“Пёнчон-2018” өвлийн олимп эхлэхэд сар хүрэхгүй хугацаа үлдлээ. Монгол Улсын хувьд 1964 оны өвлийн олимпод анх оролцож эхэлсэн цагаас хойш өнөөг хүртэл цагаан олимпийн буухиаг таслаагүй түүхтэй. Удахгүй болох “Пёнчон-2018” өвлийн олимп болон олимпизмийн талаар МҮОХ-ны Ерөнхийлөгч Д.Загдсүрэнтэй ярилцлаа. Энэ удаагийн олимпийн талаар түүний хэвлэл мэдээлэлд өгсөн анхны ярилцлагыг хүргэж байна.
-
2018 оны 1 сарын 12
Монгол Улсад Ардчилсан Үндсэн хууль батлагдсаны 26 жилийн ойн баярт зориулсан улс, аймгийн алдар цолтой 256 бөхийн уламжлалт барилдаан энэ сарын 13-нд буюу маргааш Бөхийн өргөөнд болно.
Өнгөрсөн жилийн барилдаанд Дундговь аймгийн Эрдэнэдалай сумын уугуул, улсын начин Э.Даш найм даван түрүүлж, Дорноговь аймгийн Эрдэнэ сумын уугуул, улсын харцага А.Цацавшир үзүүрлэж байжээ. Харин Их шөвөгт Сэлэнгэ аймгийн Мандал самын уугуул, улсын харцага Л.Жаргалбаяр, Говь-Алтай аймгийн Цогт сумын уугуул, улсын начин Д.Цэрэнтогтох нар шалгарсан юм.
-
2018 оны 1 сарын 11
Монгол улсын Филармонийн Морин хуурын чуулга жил бүр “Монголын хөгжмийн зохиолчдын бүтээлүүд” шинэ бүтээлийн концертыг үзэгч сонсогчдодоо хүргэдэг билээ. Энэ жил орчин цагийн Монголын хөгжмийн зохиолчид болох ТХШ, АЖ Н.Жанцанноров, СТА Ш.Өлзийбаяр, СТА Ц.Эрдэнэбат болон УГЗ Р.Ганбат агсны шинэ бүтээлүүдийг 1-р сарын 12-ны 19.00 цагт Улсын Филармонийн концертын танхимд тоглох гэж байна.
-
2018 оны 1 сарын 11
Одоогоос 50 жилийн тэртээ Урлагийн гавьяат зүтгэлтэн, хөгжмийн зохиолч Т.Чимэддоржийн удирдлагаар анхны тоглолтоо үзэгчдийн хүртээл болгож байсан тэр цагаас хойш Монгол улсад эстрад, рок поп, жазз урлаг хөгжих нөхцөл суурь болж өдгөө хагас зуун жилийн түүхтэй уран бүтээлээ туурвиж буй Баянмонгол жазз найрал хөгжмийн уран бүтээлчид энэ онд түүхт баярын ойгоо тэмдэглэхийн сацуу шилдэг бүтээлийн тоглолтуудаа үзэгч сонсогчдодоо толилуулахаар болжээ. Тэд ойн хүрээн дэх анхны тоглолтоо Movie Swing-р эхлүүлэх гэнэ.
James Bond 007, Rocky, Mission Impossible, Бригадаа, Шурик гэх зэрэг Дэлхийн болон Монголын шилдэг киноны дуу хөгжмөөс толилуулах тус тоглолт 2018 оны 01 сарын 19-ны 19:00 цагт Улсын Филармонийн концертын танхимд болно.
Тоглолтод Улсын Филармонийн Баянмонгол жазз найрал хөгжим, удирдаач С.Саруул-Од /СТА/, гоцлол дуучин Н.Наранбаатар /СТА/, Ц.Хулан /СТА/, Б.Дэлгэрбаяр /СТА/, Т.Отгонбаяр нар оролцож киноны дуу хөгжмийг тайзнаа эгшиглүүлэх аж.
Тасалбарыг Филармонийн кассаар болон Movie swing киноны дуу, хөгжмийн тоглолт сайтаар худалдаалж байгаа бөгөөд Юнителийн хэрэглэгчид 100gg оноогоор 5000₮ хямдруулан авахаас гадна 1900-1800-р үнэгүй хүргүүлэн авах боломжтой.
Сэтгэлд хоногшсон киноны дуу хөгжмөөр хөглөгдөж нэгэн үдшийг өнгөрүүлэхийг хүсвэл Филармонийн концертыг танхимыг зорихыг хүсье.
Дэлгэрэнгүй мэдээллийг: 70118012, 99925074, 88004849 дугаараас лавлана уу.
-
2018 оны 1 сарын 11
Маргааш Эрдэнэт хотод улсын аварга шалгаруулах чөлөөт бөхийн тэмцээн болно. Гурван өдөр үргэлжлэх уг тэмцээн эрэгтэйчүүдийн 57, 61, 65, 70, 74, 79, 86, 92, 97, 125 кг болон эмэгтэйчүүдийн 50, 53, 55, 57, 59, 62, 68, 72, 76 кг гэсэн жинд аваргуудаа тодруулах юм. Улсын аваргын тэмцээний энэ жилийн онцлог нь Дэлхийн бөхийн нэгдсэн холбооноос гаргасан шинэ жингээр явагдах гэж байна.
2018 оны улсын аварга шалгаруулах тэмцээн олон улсын тэмцээнд оролцох эрхийг тамирчдад олгох бөгөөд Дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээний сорилд оролцох оноог авах юм. Өөрөөр хэлбэл, ДАШТ-д оролцох тамирчдыг улсын аваргаас шууд тодруулахгүй бөгөөд нэмэлт сорилт тэмцээнийг явуулж эхлээд байгаа. Үүний дагуу УАШТ-д оролцсон тамирчид оноо цуглуулж, сорил тэмцээнд оролцох юм.
-
2018 оны 1 сарын 10
Улсын аварга, арслан цолтнуудын дунд халз барилдаан энэ сарын 20-нд “Аса” циркт болно. Уг барилдаанд хүчээ сорих 16 бөхчүүдийн нэр тодорчээ. Барилдаанд,
Улсын арслан Д.Оюунболд,
Улсын арслан Р.Пүрэвдагва,
Улсын заан Б.Батмөнх,
Улсын заан Б.Пүрэвсайхан,
Улсын заан Н.Жаргалбаяр,
Улсын харцага Т.Баасанхүү,
Улсын харцага Б.Одгэрэл,
Улсын харцага Х.Гантулга,
Улсын харцага О.Хангай,
Улсын харцага Б.Бат-Өлзий,
Улсын начин Э.Энхбат,
Улсын начин Ж.Чулуунбат,
Улсын начин Э.Даш,
Улсын начин Ч.Хөхчирэнгэр,
Улсын начин М.Бадарч,
Улсын начин Б.Амарзаяа нар зодоглохоор болжээ.
Барилдаан сугалаагаар явагдах бөгөөд нэг бөх гурван барилдаан хийнэ. Гэхдээ гурван өөр хүнтэй барилдана. Нэг даваа 1 сая төгрөг бөгөөд 3 давсан бөхчүүд хоорондоо нэг барилдаад давсан нь 3 сая төгрөг авна.
-
2018 оны 1 сарын 09
Францын Парис хотноо болох жүдо бөхийн “Их дуулга” тэмцээнд оролцох манай тамирчдын нэрс тодорчээ. Тус тэмцээнд нийт 40 улсын жүдочид зодоглох юм. Ингээд тамирчдын нэрсийг хүргэж байна.
Эрэгтэй:
Д.Амартүвшин (-60 кг)
Б.Амартүвшин (-60 кг)
Г.Хэрлэн (-66 кг)
Ё.Басхүү (-66 кг)
Н.Хадбаатар (-73 кг)
Ц.Цогтбаатар (-73 кг)
О.Ууганбаатар (-81 кг)
Н.Дагвасүрэн (-81 кг)
Г.Алтанбагана (-90 кг)
Э.Мөнхжаргал (-90 кг)
Л.Отгонбаатар (-100 кг)
Ө.Дүүрэнбаяр (+100 кг)
Б.Тэмүүлэн (+100 кг)
Эмэгтэй:
М.Уранцэцэг (-48 кг)
Б.Хорлоо (-48 кг)
Б.Хорлоодой (-52кг)
Ч.Аззаяа (-52кг)
Д.Сумъяа (-57кг)
Л.Энхрийлэн (-57кг)
Б.Мөнгөнчимэг (-63кг)
Б.Ганхайч (-63кг)
Ц.Наранжаргал (-70кг)
Э.Гандиймаа (+78кг)
-
2018 оны 1 сарын 09
БНХАУ-д өвлийн усан сэлэлтийн олон улсын тэмцээнээс Монгол тамирчин хос медаль авлаа. Өчигдөр болсон уг тэмцээнд манай тамирчин Ш.Даваадорж ганцаарчилсан төрөлд хүрэл, холимог багийн төрөлд мөнгөн медаль хүртсэн байна.
Тэрээр уг тэмцээний дараагаар Беларус улсад болох дэлхийн цомын аварга шалгаруулах тэмцээнд өрсөлдөх аж. Ш.Даваадорж энэ спортын төрлөөр дэлхийн цомын тэмцээнээс хоёр алт, зургаан мөнгө, нэг хүрэл медаль хүртсэн төдийгүй дэлхийн чансааны дөрөвт эрэмбэлэгдэж байгаа юм.
-
2018 оны 1 сарын 09
Улсын Дуурь Бүжгийн Эрдмийн театрын захирлаар МУГЖ Ц.Түвшинтөгсийг томилжээ. УДБЭТ-ын захирал Ч.Мөнхзул өөрийн хүсэлтээр ажлаа өгч, оронд нь МУГЖ Ц.Түвшинтөгс ажиллахаар болжээ. Ц.Түвшинтөгс өмнө нь “Улаанбаатар” чуулгын даргаар долоон жил ажилласан бөгөөд дараа нь Хэнтий аймгийн хөгжимт драмын “Хан Хэнтий” чуулгын даргаар ажиллаж байсан юм.
-
2018 оны 1 сарын 09
Улсын аварга, арслан цолтнуудын дунд халз барилдааны тов гарчээ. ”Хосбаатар” сан болон ”Жудаг” группээс санаачилан энэ сарын 20-ны өдөр 14 цагт АСА циркид шилдэг 16-н бөхийн халз барилдааныг зохион байгуулах гэж байна.
Барилдаан сугалаагаар явагдах бөгөөд нэг бөх гурван барилдаан хийнэ. Гэхдээ гурван өөр хүнтэй барилдана. Нэг даваа 1 сая төгрөг бөгөөд 3 давсан бөхчүүд хоорондоо нэг барилдаад давсан нь 3 сая төгрөг авна.
Тус барилдаанд барилдах бөхчүүдийн нэрсийг удахгүй зарлана.
