Европын аюулгүй байдал, хамтын ажиллагааны байгууллагын хүний намйаатай тэмцэх тусгай төлөөлөгч Мадина Жарбусынова хүний наймаа, гэмт хэргийн бизнес, боолын хөдөлмөрийн талаар Известия соноинд ийм ярилцлага өгчээ.
Тэрээр Хүний наймааны 71 хувьд нь эмэгтэйчүүд, охид золиос болж байна онцлон тэмдэглэсэн байна.
-Хүний наймааны гэмт хэрэг өнөөдөр аль бүс нутагт илүүтэй их гарч сэтгэл зовоож байна вэ? Энэ нь юутай холбоотой байна гэж та бодож байна?
-Олон улсын түвшинд ч, Европын аюулгүй байдал хамтын ажиллагааны байгууллага, Нэгдсэн үндэсний байгууллага ер хаана ч гэсэн бид нэг л юмыг ярьдаг. Өнөөдөр нэг ч улс орон манайд хүний наймааны бэрхшээл зовлон, гэмт хэрэг байхгүй гэж итгэлтэй хэлж чадахгүй. Энэ нь газар зүйн байрлал, нийгэм эдийн засгийн байдлаас огт шалтгаалахгүй. Харамсалтай нь бэлгийн юм уу, хөдөлмөрийн мөлжлөгийн үндсэн дээр хүний наймааны гэмт хэрэг бүх улсад байна. Одоо дээр нь эд эрхтнийг нь авах, тээгч эх болгох зорилгоор хүн хулгайлдаг боллоо. Хамгийн түгээмэл хэлбэр нь гэрийн ажил, ХАА, фермүүдэд боолын хөдөлмөр эрхлүүлж байна.
Харамсалтай нь ийм гэмт хэрэг маш нууц байдаг. Гэмт хэрэгтнүүд орчин үеийни мэдээллийн технологийг маш чадамгай ашиглаж байна.
-Европ руу чиглэсэн дүрвэгсэд ийм гэмт хэргийг нэмэгдүүлчихэв үү?
-2015-2016 оныг бодвол дүрвэгсдийн урсгал арай гайгүй болж, улс орнууд ч арга хэмжээ авч байна. Дүрвэгсэд маш их хэмжээний мөнгө төлж байж Газар дундын тэнгисийг туулж, европт ирж байна. Энэ нь гэмт хэргийн бүлэглэлүүдэд зууш болж хүний наймаанд өртөж байна.
-Өнөөдөр дэлхий дээр хэдэн хүн ийм эрсдэл дунд амьдарч байна?
-Яг тодорхой тоо хэлэхэд хэцүү, тодорхой мэдээлэл авахыг зорьж л байна. НҮБ бүр 2014 онд хүний наймаанаас гэмт этгээдүүд жил бүр 150 тэрбум долларын ашиг олж байна гэсэн нэг тоо гаргасан байдаг. Өнөөдөр дэлхий даяар 25 сая хүн орчин үеийн боол болон амьдарч байгаа гэсэн үзүүлэлт байна. Эдний 64 хувь нь хөдөлмөрийн, 19 хувь нь бэлгийн боол бол үлдсэн нь янз бүрийн хэлбэрийнх. Харин боолчуудын ихэнх нь эмэгтэйчүүд. НҮБ-ын гаргасан судалгаагаар 71 хувь нь охид эмэгтэйчүүд бол үлдэх 29 хувь нь эрэгтэйчүүд, хөвгүүд. Боолчлогдож байгаа хүүхдийн тоо 5,5 саяд хүрлээ гэсэн тоо байдаг. Манай дэлхий дээр 40 сая хүн боолын хөдөлмөр эрхэлж байна гэсэн дүнг Олон улсын хөдөлмөрийн байгууллага 2017 оны намар илтгэлдээ бичсэн байна.
-Украины зүүн нутагт зэвсэг мөргөлдөөн гарсан нь энэ улсад хүний наймаа газар авах эхлэл болсон гэдэг?
-Украин бидний анхаарлын төвд байгаа. Ер нь 1991 оноос хойш украинд 120 мянга орчим хүн хүний наймааны золиос болсон гэсэн судалгаа байна.
-Европт хүний наймааны нэг гол цэг нь Косово гэдэг. Энд хяналт тавих талаар танай байгууллага яаж ажиллаж байна?
-Хүний наймааны асуудал байнга, асуудалтай газар нутаг, улс олон. Приштинед манай төлөөлөгчийн газар ажиллаж нутгийн захиргаатай хамтран ажиллаж байгаа. Ер нь баруун Балканы хойгийн бүс нутгийг бүхэлд нь тогтворжуулахад анхаарах хэрэгтэй байгаа юм. Гэмт этгээдүүд хүний наймаачдын хувьд хил хязгаар алга. Тэгэхээр тухайн бүсийн улс орнууд бүгд хамтран ажиллах л шаардлагатай байна.