УИХ-ын Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны хуралдаанаар Үндсэн хуулийн цэцийн дүгнэлтийг хэлэлцлээ. Цэцийн Дунд суудлын хуралдаанаас нөхөн сонгуулийг товлон зарласан нь Үндсэн хууль зөрчсөн гэсэн дүгнэлт гаргасан юм. Уг нь хуралдаанд Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны дарга Д.Лүндээжанцан болон УИХ-ын дэд дарга Я.Санжмятав нар УИХ-ын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчөөр оролцсон билээ.

Хуралдааны эхэнд Байнгын хорооны дарга Д.Лүндээжанцан УИХ-ын дэд дарга Я.Санжмятавыг орон нутагт томилолттой явааг асуулттай гишүүдэд дуулгаж, холбогдох тайлбарыг өөрөөс нь тодруулж болохыг хэлсэн юм. Мөн тэрбээр “Цэцийн хуралдааныг телевизээр шууд дамжуулсан. Байнгын хорооноос өгсөн чиглэл, баталсан тогтоолын дагуу байр сууриа илэрхийлсэн. УИХ-ын тогтоол хууль зөрчөөгүй гэдгийг албан ёсоор илэрхийлсэн. Үндэслэлийг нь олон зүйлээр ярьж болно гэсэн юм.

М.Энхболд: Цэцийн дүгнэлт гарсан. Нөхөн сонгуулийн тов тогтоосон нь Үндсэн хууль зөрчсөн гэж үзсэн. Энэ шийдвэрийг УИХ хүлээж авах ёсгүй гэж бодож байна. Энэ шийдвэр гарсны дараа улс төрийн нам, судлаачид байр сууриа илэрхийлсэн. Сонгууль болох ёстой байсан. Энэ шийдвэрийн нэг үндэслэл нь сонгуулийн зардлыг Засгийн газрын нөөц хөрөнгөөс гаргасан нь хууль зөрчсөн гэж үзсэн байна лээ. Гэтэл 2018 оны 64 дүгээр тогтоолоор нөхөн сонгуулийг зарласан. Бусад нөхөн сонгуулийг аймаг, сум, дүүрэгт зарласан. Зардлыг нь Засгийн газрын нөөц хөрөнгөөс гаргахаар зарласан. Гэтэл жилийн дараа Үндсэн хууль зөрчсөн гэж үзлээ. Орон нутгийн сонгууль явснаар 14 аймгийн 28 суманд нөхөн сонгууль явсан. Аравдугаар сарын 7-ны өдөр хоёр аймгийн долоон суманд нөхөн сонгууль явсан. Энэ зардлыг Засгийн газрын нөөц хөрөнгөөс гаргасан. Засгийн газрын нөөц хөрөнгөөс гаргасан болон нөхөн сонгуулиар сонгогдсон тэдгээр 58 хүн Үндсэн хууль зөрчсөн болох юм уу. Үүнийг тайлбарлаж өгөөч. Яаж ойлгох ёстой юм бэ.

Д.Лүндээжанцан: Өмнө нь ингэж явж ирсэн. Цэцээс Засгийн газрын нөөц хөрөнгө гэдгийг төсөв, гадаадын хөрөнгө оруулалт, тусгай сан орно гэж ярьж байгаа. Угаасаа байгалийн гамшгаас урьдчилан сэргийлэх, бусад арга хэмжээг зохион байгуулах үүднээс Засгийн газрын нөөц санд хөрөнгө тусгадаг гэдгийг хэлсэн. Энэ зарчмаар явсан. Хоёрдугаарт, 2018 онд болсон үйл явдал, 2019 онд нөхөн сонгууль болох нь мэдээж хэрэг байхад 2018 онд баталсан төсвийн хуульд үүнийгээ зааж өгөх ёстой байсан. Та нар заагаагүй гэсэн. Хэзээ юм гарна гэж төсөвт мөнгө суулгаж өгөх ёстой юм, таамгаар төсөвт мөнгө суулгаж болдоггүй гэдгийг хэлсэн.

Нөгөөтэйгүүр, 150 хоног гэдэг асуудалд хуулиараа тов тогтосон. Жил бүрийн зургадугаар сарын сүүлийн долоо хоногийн ням гараг, аравдугаар сарын эхний долоо хоногийн ням гараг гэж. Тов тогтоочихсон учраас 65 хоногийн өмнө зарлана гэсэн хуулийн заалтаа барьсан. Гэтэл Цэц 150 хоногийн өмнө зарлана гэсэн хуулийн заалтаа бариагүй 148 хоногийн өмнө зарласан гэж үзсэн. Энэ нь ээлжит сонгуультай адилхан байна гэж үзсэн хэрэг. Энэ мэтчилэн асуудал яригдсан. Дээрээс нь улс төрийн намуудын асуудал байгаа. Улс төрийн нам хэзээ байгуулагдана гэж бид сонгуулийн товыг зарлах вэ дээ. Гэтэл хуульд 180 хоногийн өмнө гэсэн заалт бий. Сонгуулийн хуультай холбоотой маргаан ингэж яригдсан. Сонгуулийн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах асуудал Л.Энх-Амгалан даргаар ахлуулсан ажлын хэсгээс боловсруулж байгаа" гэлээ.

С.Сүлд