Үндсэн хуулиар суралцах эрхээ баталгаажуулсан ч эрхээ эдэлж чадахгүй, гадуурхагдаж яваа хүүхдүүд... Нийгэмд тэднийг өхөөрдөж, эсвэл хошигносондоо, бүр эсвэл өрөвдсөндөө ч юм уу “сугалааны” хүүхдүүд гэж нэрлэнэ. Өнөөдөр улсын цэцэрлэгт 312.802 хүүхэд хамрагдаж байгаагаас 275.809 нь сугалаанд ёндооржээ.
Өөрөөр хэлбэл, сугалаанд ёндоорох хувьгүй балчир үрсийн зарим нь хувийн цэцэрлэгт хамрагдсан бол санхүүгийн боломжгүй, зутруухан өрхийн балчир үрс гэрийн мухар сахихаас өөр сонголт тэдэнд үлдсэнгүй.
Хайртай төрийнхөө буянаар балчир үрс нь гэрийн мухар сахиж, эрүүл мэнд, амь насаа дэнчин тавьж суухад улстөрчид тендерийн булхайгаа ханцуйн дотроо нуух гэж наймаалцаж суух юм.
-ШИНЭЧИЛНЭ ГЭЭД ХААЛГАА БАРЬСАН ЦЭЦЭРЛЭГҮҮД ХЭЗЭЭ ҮҮДЭЭ НЭЭХ БЭ-
Хичээлийн шинэ жил эхлээд 10 гаруй хоног өнгөрч байна. Гэтэл яг энэ цаг дор Чингэлтэй дүүргийн 9 дүгээр цэцэрлэг барилгаа дөнгөж нурааж эхэлжээ. Хачирхалтай юм шүү. Уг нь хичээлийн жил дуусахтай зэрэгцэн барилгаа нурааж, шинэ барилгынхаа ажлыг эхлүүлсэн байх ёстой байлтай. Гэтэл тэгсэнгүй. За энэ ч яахав, гээд хойш тавъя. Тэгвэл барилгаа нураагаагүй юм бол яагаад энэ жилдээ дахиад элсэлт авч болсонгүй вэ. Энэ л хамгийн хачирхалтай. Мэргэжлийн байгууллагаас болохгүй гэж хэлээгүй. Хүүхэд хүлээж авахад дутах юмгүй хэмээсэн. Ийм атал хоосон байр ханхайрсаар биднийг угтав.
Биднийг очиход цэцэрлэгийн хаалгыг түгжиж “Цэцэрлэгийн баруун тал нураахтай холбогдуулан хүүхдийн эрүүл мэнд, аюулгүй байдлыг хангаж цэцэрлэг түр хугацаагаар хүүхдүүдээ авахгүй байхыг мэдэгдэж байна. 2019 оны есдүгээр сарын 9-ний өдөр” гэсэн цаас наажээ. Цэцэрлэгийн баруун талыг харвал хэд хэдэн ажилчид шар төмөр буулгаж харагдана. Цэцэрлэгийн өргөтгөлийн барилгыг дөнгөж л буулгаж эхэлж буй янзтай байлаа. Дээрх мэдэгдлээс харахад есдүгээр сарын 9-ний өдрөөс л ажлаа эхлүүлж байгаа бололтой юм. Хийж буй ажлаас нь дүгнэвэл шүү дээ.
Энэ талаар МХЕГ-ын Боловсрол соёлын хяналтын хэлтсийн дарга М.Нямсүрэнгээс тодруулахад “9 дүгээр цэцэрлэгийн өргөтгөлийн ажил хэдхэн хоногийн өмнө эхэлж, өргөтгөлийн барилгаа нураасан. Одоогийн байдлаар цэцэрлэгийн үйл ажиллагаа түр хугацаанд зогссон байдалтай байна” гэсэн юм.
-ТЕНДЕРИЙН МАРГААНААС ҮҮДЭН СУРГУУЛЬ, ЦЭЦЭРЛЭГИЙН
БАРИЛГЫН АЖИЛ УДААШИРЧ БАЙНА-
Ингээд бид цааш 39 дүгээр цэцэрлэгтэй танилцахаар очсон юм. Уг цэцэрлэгийн барилгыг ашиглах боломжгүй гэсэн заалтаар буулгаж, шинээр барих ёстой гэх. Гэтэл гадна талаас харвал нураасан гэх зүйл ажиглагдсангүй. Мөн л дүнсийж харагдана. Хаалгыг нь таттал онгорхой байж таарав. Дотогш орж үзэхээр шийдэн үүдээр шагайвал хүн харагдсангүй. Зурагт асаалттай байгаагаас харвал жижүүр нь ойрхон гарсан эсвэл дээд давхруудад л бий болов уу. Хаалга хүчтэй хааж, нээж чимээ өгөхөд хүн огт ирсэнгүй. Цэцэрлэгийн хананы обой зэрэг нь шал энд тэнд хөглөрчээ. Доторх нөхцөл байдлаас ажвал цэцэрлэгийн тавилгуудыг нэг тийш нь зөөжээ. Бусад зүйлүүдийг бага багаар янзалж буй бололтой эмх замбараагүй харагдана.
Түүнчлэн нийслэлийн 37 дугаар цэцэрлэгийн барилгыг ашиглах боломжгүй болж, буулгаад шинээр барих шийдвэр гарсан ч мөн адил ажил нь эхлээгүй төдийгүй шинээр элсэлт аваагүй байна.
Мөн өргөтгөлийн ажил нь дуусаагүй хэд хэдэн сургууль бий гэсэн. Тухайлбал, Чингэлтэй дүүргийн 23 дугаар сургуулийн өргөтгөл баригдаж дуусаагүй байна. Өргөтгөл ашиглалтад орсны дараа нэмэлт элсэлтээ авах гэнэ. Мөн Баянгол дүүргийн 47 дугаар сургууль, 114 дүгээр цэцэрлэгийн өргөтгөлийн ажил дуусаагүй, удаашралтай байна.
Эдгээр барилга дөнгөж нураагдаж эхэлж буй болон өргөтгөлийн ажил удааширсан, барилгын ажил саатсан гол шалтгаан нь тендерийн маргаан, байгалийн таагүй нөхцөл байдал, гүйцэтгэгч компанийн хариуцлагагүй байдал зэрэг асуудалтай холбоотой аж.
Үүнийг нь холбогдох байгууллагаас нь шалгаад тогтоогоод дээшээ уламжилдаг ч дорвитой алхам хэн ч хийсэнгүй. Жил бүр тендерийн будлианаас болж барилгын ажил удааширч, цэцэрлэгийн үйл ажиллагаа ачааллаа дийлэхгүйд хүрч байна. Гэтэл салбарын сайд та хаана, юу хийж явна вэ, Ё.Баатарбилэг сайд аа. Хэзээнээс эхлэж, сургууль, цэцэрлэг барихдаа тендер дээр зодолдохоо больж, барилгын ажлыг цагт нь эхлүүлж сурах вэ.
Хүүхэд бүр хөгжих ёстой. Гэтэл өнөөдөр 100 орчим мянган хүүхэд сургуулийн өмнөх боловсрол эзэмшиж чадахгүй гэрийн мухар сахиж байна. Дахин хэлье. Есдүгээр сарын 1-н гэхэд цэцэрлэг, сургуулийн бүх үйл ажиллагаа жигдэрч, эхэлсэн байх учиртай. Шинээр баригдаж буй цэцэрлэг, сургууль түүний өргөтгөл ч баригдсан байх ёстой. Гэвч хичээлийн шинэ жил эхэлчихээд байхад барилгын ажлыг энэ мэтчилэн хойш тавих нь цэцэрлэгийн ачааллыг улам нэмэгдүүлэхэд хүрч байна. Цэцэрлэгийн барилгыг шинэчилнэ гээд хаалгыг нь барьсан атлаа шинээр барилга ч бариагүй, хуучин барилгыг нь ч нураагаагүй олон барилга нийслэлийн дүүргүүдэд бий. Хан-Уул, Баянгол, Чингэлтэй, Сүхбаатар гээд тоочоод байвал худалч хүнд 20 орчим цэцэрлэгийн ийм барилга байна. Тиймээс л хуучин барилгаа шинэчлэх юм бол шинэчлэх ажлыг эрчимжүүлэх нь салбарын сайдын нэн тэргүүнд хийх ёстой ажил биз ээ.
Сугалаанд ёндоороогүй хүүхдүүд гэрийн мухар сахиж, сургуульд суралцсан хүүхдүүд нь үдийн цайндаа хордож, хичээлээ хийе гэсэн ч сурах бичиггүй. Яачихсан салбар бэ, Ё.Баатарбилэг сайд аа.
Б.Лхам