“Миний хүүгийн төрсөн өдөр өчигдөр байсан юм. Хүүдээ бэлэг бэлдэж чадаагүй. Үс нь их унадаг. Таарсан шампунь авмаар байна” хэмээн нэг санаа алдаж, баярлах хижээл насны эмэгтэй зогсоно. Амьдралын бүхий л эрээн бараан, баяр гунигийг хослуулан явааг түүний ялимгүй бөгтийсөн нуруу, нүүрэн дээр нь тодрон харагдах үрчлээ тодхон гэрчилнэ.
Үс арчилгааны мэргэжилтэн “Таны үс их унадаг нь хэт хуурайшсаных. Дотроосоо эм ууж, үсэндээ тэжээлийн тос түрхээрэй” хэмээн хэд хэдэн бүтээгдэхүүн санал болгосон ч “үнэ хямд байгаа дээр нь хүүдээ л авъя” гэнэ. Учир нь өнөөдөр “Монголын гоо сайхны бүтээгдэхүүний кластер” ТББ хамтын ажиллагааны өдөрлөг болсон юм. Энд ургамлын гаралтай бидний хэлдгээр органик гэж хэлж заншсан 12 байгууллагын бүтээгдэхүүн хямдралтай худалдаалж байлаа. Энэ л завшааныг тохиолдуулан дээрх хижээл насны эмэгтэй хүүдээ бэлэг барихаар шийдсэн нь энэ.
Монголын гоо сайхны бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгчдийг Европын зах зээлд өрсөлдүүлнэ
Монголын гоо сайхан үйлдвэрлэгчдийн хувьд энэ оныг хэрэглэгчдийн эрх ашгийг хамгаалах, хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх жил болгон зарлажээ. “Монголын гоо сайхны бүтээгдэхүүний кластер” ТББ байгуулагдаад гурван сарын хугацаанд 15 байгууллагыг өөртөө нэгтгэжээ. Үүний 13 нь үйлдвэрлэгч бөгөөд хоёр нь түүхий эд бэлтгэн нийлүүлдэг гэнэ.
Манай улсын гоо сайхны бүтээгдэхүүний хувьд байгалийн гаралтай, химийн хольцгүй гэдгээрээ бусад орны бүтээгдэхүүнээс давуу талтай. Холбооны зүгээс гишүүн байгууллагуудынхаа бүтээгдэхүүнд ISO 16128 гоо сайхны стандартыг нэвтрүүлснээс гадна Монголоос гоо сайхны бараа бүтээгдэхүүн худалдан авах импортын тоо нэмэгдэж байгаа аж. Чанар, стандартыг мөрдлөг болгон сахин ажиллаж байгаа Монголын гоо сайхны бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгчидтэй хамтран ажиллахаар Европын холбооноос ирж өдөрлөгт оролцож байна. Тэдний зүгээс Монголын гоо сайхны бүтээгдэхүүн байгалийн гаралтай гэдгээрээ дэлхийн зах зээлд хүчтэй өрсөлдөгч болох тул гадаад хамтын ажиллагааг дамжиж ажиллана гэдгийг хэлж байлаа.
МГСБК ТББ-ийн УЗ-ийн дарга Ч.Батцэцэг ‘’Бид жил шахам хугацааг уулзаж ярилцах, бие биенээ таних, итгэл үнэмшлээ нэгтгэх, нийтлэг хэрэгцээгээ тодорхойлох, нэг зорилго дор эвлэлдэхэд зориулсан. Үүний эцэст Монголын гоо сайхны бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн салбарын анхны холбоог үүсгэн байгууллаа. Кластерынхаа төлөө хамтдаа хийж бүтээж буй үйл хэргийн үр шим бизнесийн салбарт шууд ирдэг учраас бид кластерынхаа ажилд урам зоригтой шамдан ажиллаж байна” гэв.
100 гаруй төрлийн гоо сайхны бүтээгдэхүүн 30 хувийн хямдрал зарлав
Уг кластер салбартаа манлайлан, үлгэр жишээ туршлага болж, ирэх жил Герман болон Итали улсуудад томоохон үзэсгэлэнд оролцохоор бэлтгэлээ базааж эхэлжээ. Европын Холбооны орнуудын импортын шаардлага маш өндөр босготой байдаг учраас үүнийг давахад Европын Холбооноос үнэмлэхгүй дэмжлэг үзүүлж байгаа аж.
Манай улс байгалийн эрс тэс уур амьсгалтай. Энэ ч утгаараа гоо сайхны элемент болдог ургамлууд эрс тэс уур амьсгалд дархлаажсан байдгаараа бусад орны гоо сайхны бүтээгдэхүүнээс ялгарах, чанартай бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх гол орц нь болдог байна.
Өдөрлөгт энэ чиглэлийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч 13 байгууллагын 100 гаруй бүтээгдэхүүн танилцуулагдаж байна. Энд манай улсын хамгийн анхны хатуу шампунь, шар тостой уруулын бальзам, саван, нүүрний тос зэргээс эхлээд дотроосоо ууж эрүүлжих тухайлбал, шилмүүст модны эфирийн тос, мөн хүүхдийн хонины сүүлтэй тос, гарын шингэн саван зэрэг арьс арчилгаа, гоо сайхан, эрүүл мэндийн уудаг ундаа зэргийг худалдаалж байна. Хамгийн гол нь цахим худалдан авалт хийсэн иргэдэд 30 хүртэлх хувийн хөнгөлөлт үзүүлж байгаа гэсэн.
Энэ нь Монголын гоо сайхан үйлдвэрлэлийн салбарын анхны том хэмжээний өдөрлөг уг байгууллагыг олон нийтэд танилцуулах амжилттай явагдахын сацуу цаашид дотоодын үйлдвэрлэгчдийн бараа бүтээгдэхүүнийг нэг дороос худалдан авах боломж бүрдэнэ.
Европын холбооны ТРАМ төслийн удирдагч Кармен Фратита “Европ руу экспортлох нэн боломжтой бүтээгдэхүүний нэг бол Монголын өвөрмөц найрлагатай, байгалийн гаралтай гоо сайхны бүтээгдэхүүн юм. Бид Монгол үйлдвэрлэгчдийгбараа бүтээгдэхүүнээ экспортод гаргахад Европын холбооны шаардлагыг хангахад бэлдэж чадавхижуулж байна. Компаниуд нэг нэгээрээ бол бид тусалж чадахгүй. Харин нэгдээд кластер болбол бид бүх талаар дэмжих боломжтой” гэж онцолж байлаа.
Манай улсад чанартай, чанаргүй, хэзээ үйлдвэрлэсэн, орц найрлага нь мэдэгдэхгүй гоо сайхны бараа бүтэгдэхүүн их байдаг. Бүр хугацаа нь дуусах гэж байгаа бүтээгдэхүүнийг хямд үнээр нийлүүлж зардаг гэх асуудал ч мэр сэр яригддаг шүү дээ. Тиймээс дотоодын үйлдвэрлэгчдээ дэмжихийн ялдамд өөрсдийн арьсны онцлогт тохирсон гарал үүсэл, чанарын баталгаа, байгалийн гаралтай бүтээгдэхүүнээр арьсаа “мялаая”.
Б.Лхам