Монгол эмэгтэйчүүдийн суу билэг, хөдөлмөрч чанарыг магтан бишрээд ханамгүй. Сургуулийн ширээний араас ажил амьдрлынхаа гарааг эхэлж, үүргэвч үүрэн хийсэн бүтээлээ худалдаалдаг байсан нэгэн хөдөлмөрч эмэгтэйн талаарх мэдээллийг сонсоод “Хөх урлан” ХХК-ийг зорилоо.
Чингэлтэй дүүргийн дөрөвдүгээр хороонд байрлах “Хөх урлан” бэлэг дурсгалын дэлгүүрт орвол үндэсний үйлдвэрийн бэлэг дурсгалын зүйлүүд өрөөстэй.
“Хөх урлан”-гийнхан жижиг модон хүүхэлдэй, ханын чимэглэл, арьсан эдлэл, шавар морин баримал, эсгий таавчиг зэрэг үндэсний хэв загварыг харуулсан бэлэг дурсгалын зүйл хийж, зах зээлд худалдаалдаг байна.
Сурвалжлага хийхээр очсон биднийг угтан авах “Хөх урлан” ХХК-ны захирал Д.Лхамсүрэнг анх хараад үнэхээр хээгүй, шулуухан зантай хөдөлмөрч эмэгтэй болох нь илт байсан юм. “Эгч нь зах зээлийн үед сургалтын төлбөр, автобус унааны мөнгөө олохын тулд хичээлээ тарж ирээд л модон хүүхэлдэйгээ уралдаг байсан. Харин бэлэн болсон хүүхэлдэйгээ маргааш нь хичээлээ тарчихаад бэлэг дурсгалын дэлгүүрүүдэд гуйж заруулдаг байсан шүү. Одоо ч тэр үеийг бодвол сайхан болчихоод байнаа” хэмээн инээмсэглэх түүний энэ л үгнээс үнэхээр бахархах сэтгэл өөрийн эрхгүй төрж байсныг нуух юун.
Ийнхүү хуучилсаар бид лангууны араар дамжин доош подвольд орвол ажлын байр нь тэнд байрладаг аж. Хэдий подвольд үйл ажиллагаа явуулдаг ч өөрсдийн ажлын байрыг хийсэн бүтээлээрээ чимэглэж, гоёжээ. Тэнд эсгийн эдлэлийн эсгүүрийн машин, хоёр ширхэг оёдлын машинаас өөр нүсэр том тоног төхөөрөмж байсангүй. Учир нь тэд ихэнх бүтээлээ гар аргаар хийдэг байна.
Цаг хугацаатай уралдан байж, бүтээлээ хийх хөдөлмөрч эмэгтэйчүүдийг хараад бишрэх сэтгэл эрхгүй төрөв. Тус үйлдвэрийн ажилчид нь бүгд эмэгтэйчүүд байдгаараа онцлог аж.
Үйлдвэрийн ажилчид дунд мэргэжлийн хүн Д.Лхамсүрэн захирлаас өөр байхгүй. Бүгд л захирлынхаа “гараар орж” түүгээр заалгаж, сурсан хүмүүс ажээ. Харин Д.Лхамсүрэн захирал Дүрслэх урлагийн их сургуулийг 1998 онд төгсөж, тэр цагаас хойш өнөөг хүртэл өөрийн мэргэжлийн дагуу үйлдвэрлэл явуулж байгаа нь энэ аж.
Д.Лхамсүрэнд захирал, нягтлан, дизайнер, зураач, оёдолчин, худалдагч, менежер, үйлчлэгч гээд түүнд хийхгүй ажил ховор. Тэрбээр өөрийн гэсэн хувийн ажлын байртай болж чадаагүй ч гэлээ хотын төвд түрээсийн байранд үйл ажиллагаагаа явуулж, арваад хүнийг ажлын байртай болгожээ. Мөн өөрийн нэрийн хоёр ч дэлгүүртэй болсон байна.
Тус үйлдвэрийнхэн ажлаа дамжлагаар явуулдаг байна. Нэгдүгээр хэсэгт эсгий таавчиг, хүүхэлдэйн их бие, толгойг холбох дамжлага явдагддаг бол дараагийн хэсэгт арьсан эдлэлээр ханын чимэглэл, авто замаскаар баримал, оёдол эсгүүр хийдэг хэсэг байрладаг болохыг Д.Лхамсүрэн захирал бидэнд танилцуулав.
Хэн ч харсан Монгол хэв загвартай, сэтгэл гаргаж урласан тэдний бүтээл нь үнэхээр чимхэлүүр, нарийн ур дүй шаарддаг болох нь тэдний хийж байгаа ажлаас харагдаж байв. Ингээд бид тус үйлдвэрийн ажилчидтай уулзаж бүтээлийг хэрхэн, хичнээн хугацаанд хийдэг болохыг тодруулбал “Бид уг нь нэлээд олон нэр төрлийн бэлэг дурсгалын зүйл хийдэг. Харин сүүлийн үед хүмүүсийн худалдан авах чадвар багассан болохоор бэлэг дурсгалын зүйлүүдээ цөөн тоогоор хийж байгаа. Уг нь үйлдвэрээ бодвол хэдэн сар амараад, бэлэн болсон зүйлээ зараад байж болох л байгаа юм. Харин захирал маань бидний амьдралыг хэцүүднэ, цалин мөнгөгүй та нар минь яаж зүгээр сууж болох билээ гээд л ажилуулаад байгаа. Манайх шиг жижиг газрууд зах зээлийн шуурганд хийсчихээд л байх шиг байна шүү” хэмээн нөхцөл байдлыг нуулгүй хэлж байлаа. Харин эсгүүрийн машин дээр ажиллаж байсан нэгэн эмэгтэй “Манай улс үндэснийхээ үйлдвэрийг дэмжинэ гэдэг ч бодит байдал дээр дэмжээд байгаа зүйл харагдахгүй л байна. Уг нь жижиг, дунд бизнес эрхэлж байгаа хүмүүс чинь л биднийг ажилтай, цалинтай амьдралтай байлгаж байна шүү дээ” гээд учирлаж байв. Ийнхүү хуучлах эмэгтэйчүүдийг хараад үнэхээр амьдралын төлөө, амьдрахын төлөө хичнээн их хичээж зүтгэж байгаа нь мэдрэгдсэн юм.
“Би амьдралын хүнд нугачаанд сөхрөлгүй хөдөлмөрлөж байж л даван туулсан, хүн ер нь хөдлөж л байвал амьдрал сайхан болно” хэмээх үгийг амьдралынхаа мөн чанар гэж тодохойлох “Хөх урлан” ХХК-ны захирал Д.Лхамсүрэнтэй хэдэн хором хөөрөлдлөө.
-Таныг өнөөдрийн түвшинд хүрснийг тань харахад үнэхээр бахархах сэтгэл төрлөө?
-Баярлалаа. Эгч нь дээр хэлсэнчилэн оюутан байхдаа л унаа, хоолны мөнгө олохын тулд мэргэжлийнхээ дагуу хүүхэлдэй хийж эхэлсэн. Тэр үед надад шантрах, хүнд хэцүү үе зөндөө л байсан. Гэхдээ надад эргэж буцах, шантрах эрх байгаагүй л дээ. Тэгээд л уйлахдаа уйлж, инээхдээ инээсээр өнөөдрийг хүрсэн.
-Анх үүргэвчнээс худалгаагаа хийж эхлэж байсан гэж ярьсан. Ер нь хэзээнээс компаниа байгуулж ажилчинтай болов?
-Тийм ээ эгч нь оюутан байхдаа л нээх том үүргэвч үүрээд хийсэн хүүхэлдэйнүүдээ зарахаар бэлэг дурсгалын дэлгүүрүүдээр явдаг байсан. Тэр үед миний хүүхэлдэйг дуртай авдаг хүмүүс байсан бол зарим нь оюутан гээд тоодоггүй байсан. Инээдтэй ч гэмээр үе байсан шүү. Харин 2008 оноос компаниа байгуулж, хоёр хүн сургаж ажилчинаар авсан. Өөрөө ажилчин авчихаад нээх том дарга болсон юм шиг санагдаж байж билээ./инээв/
-Тэгэхээр та тийм олон жил гарцаараа үйлдвэрлэлээ явуулдаг байсан хэрэг үү?
-Бараг л тийм дээ. Гэхдээ манай гэр бүлийнхэн надад тусалдаг байсан. Угаасаа 2008 он хүртэл эгч нь компани байгуулах, ажлын байр түрээслэх боломж байгаагүй ээ. Харин олон жил зүтгэсний үндсэн дээр л өнөөдрийг хүрээд байна даа.
-Үнэхээр сайхан юм аа. Та ер зээл тусламжинд хамрагдаж байсан уу?
-Үгүй ээ. Би зээлнээс их айдаг.
-Бэлэг дурсгалын зүйл хийх түүхий эдээ хаанаас нийлүүлдэг талаар сонирхуулаач?
-Зузаан зураг зурах арьсаа Дархан нэхийгээс авдаг. Харин нимгэн арьсыг хятад арьсаар буюу захаас авдаг. Учир нь манай арьс ширний үйлдвэрүүдийн боловсруулсан арьс жижиг бэлэг дурсгалын зүйл хийхэд тохиромжгүй жаахан гологдоод байдаг юм. Харин эсгийгээ бол нэхээсгүй эдлэлээс авдаг.
-Та бүхэн хичнээн нэр төрлийн зүйл үйлдвэрлэж байна бэ?
-Яг тоо ширхэгийг нь гаргаж үзээгүй юм байна. Гэхдээ Эсгий таавчиг л гэхэд арав, хүүхэлдэй 20 гаруй төрлийг хийдэг. Мөн жижиг баримал, арьсан ханын чимэглэл гээд л явж өгнө дөө.
-Танай ажилчид сүүлийн үед борлуулалт муудсан талаар ярьж байсан. Энэ талаар яриач?
-Тийм ээ. Сүүлийн хоёр жил борлуулалт эрс муудсан. Ер нь гар урлалын зүйлүүд үнэгүйдээд байна. Гэхдээ энэ нь нөгөө хямрал гээчтэй холбоотой байх. Удахгүй гайгүй болно гэдэгт итгэлтэй байгаа. Ямартай ч энэ үед нь тэсээд гарчихвал цаашаа алзахгүй ээ.
-Бидэнтэй ярилцсан танд баярлалаа
Худалдан авалт буурсан ч үйлдвэрийн ажилчидаа халж, хар амиа бодоогүй, бусдыг гэсэн чин сэтгэл өвөрлөн яваа энэ л хөдөлмөрч эмэгтэйгээс олон хүн үлгэр дууриал аваасай хэмээн энэхүү сурвалжлагаа хүргэлээ.
Та бүхний ажилд амжилт хүсэе
24tsag.mn Эергээр холбоотой байя Б.Батчимэг
Сэтгэгдэл (7)