Байгаль эхийн “Гайхамшиг”-ийг баяжуулж, дэлгэрүүлж буй үйлстэнгүүд
Байгаль дэлхий эрт үеэс одоог хүртэл бидний гарт “тэсч үлдэхдээ” олон зүйлийн ургамал, ан амьтнаа алдсан билээ. Харин байгаль эхийн бидэнд үлдээсэн тэрхүү баялагийг бид хайрлаж хамгаалж, тэр тусмаа өсгөж үржүүлж улам дэлгэрүүлж байна гэдэг юутай буянтай үйлс байх билээ. Хүний бие, эрүүл мэндэд “гайхамшигтай” сайн нөлөө үзүүлдэг ХОВОР эмийн ургамалыг тарьж ургуулаад мөн хүн арддаа тус дэм болж өвчин зовлонгоос нь ангижруулж байгаа үйл хэргийн талаар уншигч та бүхэндээ толилуухыг зорьлоо.Монгол нэр нь ИХ ШҮҮДЭРГЭНЭ буюу Мянган уулын шүүдэрцэцэг гэж нэрлэдэг уг ургамлын Шинжлэх ухааны нэршлийг CHELIDONIUM MAJUS гэдэг. Энэ ургамлыг эрж хайж, судалж үзвээс ургамал судлаач эрдэмтэн бүр номондоо сайшааж, бахархан бичсэн байх аж. Жишээ нь: ХААИС-ийн Экологи, технологи, хөгжлийн сургуулиас гаргасанХ. Жамьяндорж, У. Лигаа, Х. Отгонбилэг, Н. Саарал нарын “Хэрлэний хөдөө аралд тарьсан нэн ховор, ховор, ашигт ургамал” гэсэн номонд их шүүдэргэний талаар хавдраас сэргийлдэг, хайрст үлд, сэвхи, цөсний хүүдийн үрэвсэл... зэрэг өвчний үед нэн ач тустай гэжээ. Үүнээс гадна их шүүдэргэний талаар “Монгол орны эмийн ургамлыг өрнө дорнын анагаах ухаанд хэрэглэхүй” У. Лигаа, Б. Даваасүрэн, Н. Нинжил; мөн “Монгол орны эмийн ургамал” Ц. Володя, Д. Цэрэнбалжир, Ц. Ламжав зэрэг номонд бичсэн байна.Эдгээр номноос илүүтэй ургамал судлаач М. Цэдэнбалжиргуайн “Их Шүүдэргэнэ” хэмээх ном хамгийн дэлгэрэнгүй, ул суурьтай арвин мэдээлэлтэй нь аж.
- Таны номонд их шүүдэргэнийг 250 гаруй өвчнийг анагаах чадалтай гэж бичсэн байна лээ?
- Тиймээ. Энэ ургамал чинь бүх хортой, хоргүй хавдраас сэргийлдэг, бүх төрлийн харшил, элэг цөсний өвчинг үр дүнтэй эмчлэнэ.Гэхдээ зааврын дагуу л тун жортой хэрэглэж байж эм болно. Хорт хавдарыг өвчний эхний шатуудад хэрэглэвэл маш үр дүнтэй. Хорт хавдартай иргэд энэ ургамлыг их сонирхдог. Хэрэглээд үр дүнд хүрсэн хүмүүсээс ам дамжин сонсдог болохоор тэр байх. Ялангуяа элэгний В, С вирусыг устгадаг нь илэрхий болоод байгаа.
Түүний хүү Эрдэнэбаатар шинжилгээгээр элэгний В, С вирусын халдвартай гэж гарсан бөгөөд одоо В,С вирус нь устсан байгаа нь эмч нарыг ч гайхуулаад амжсан байна. Эрдэнэбаатар гуайтай уулзахад тэрээр энэ ургамлын талаар арвин мэдлэгтэйгээр барахгүй нэлээн туршлагатай хүн байлаа. Учир нь тэрээр их шүүдэргэнийг тарьж, өөрөө хэрэглэснээр элэгний вирус нь бүрэн устсаныг түүний шинжилгээний хариу баталж байсан юм.
Их шүүдэргэнийг гэрийн нөхцөлд тарьж ургуулсан байдал
Тэрээр энэ ургамлыг мэддэг, тарьж хэрэглэдэг хүмүүс нэгдээд клуб байгуулсан сайхан мэдээг дуулгасан юм. “Анагаах арга билэг” сонины дэргэдэх “Арга билиг” клуб нь ховор, хүний биед ашиг тустай эмийн ургамлыг тарьж ургуулах, зөв зүйтэй хэрэглэхийг зорьсон хүмүүсийн нэгдэл ба 150 гаруй гишүүдтэй тэргүүн нь Итгэлмаа гэгч эмэгтэй юм билээ.
“Арга билиг” клуб санаа бодлого нь тун зөв зүйтэй санагдсан ба энэ клубын дэргэдээ газар авч янз бүрийн эмийн ургамал тэргүүтэн тарьж туршиж үзэх төлөвлөгөөтэй ба энэ үйлсээ ажил хэрэг болгохыг ихэд хөөцөлддөг байна. Тухайлбал эрдэмтэн У.Лигааг урьж 37 жилийн дараа дахин их шүүдэргэний талаарх лекц уншуулжээ.
Б.Хулан
Сэтгэгдэл (68)