Гэрэл зургийг уран зураг, уран барималтай яг адилхан гэж үздэг. Яагаад гэхээр аливаа урлаг дадлага туршлага гэхээсээ илүүтэйгээр  юмс үзэгдлийг хэрхэн ойлгож байгаагаа бусдад хэр дамжуулав гэдгээ үнэлэгддэг учраас тэр л дээ.

Миний хувьд олон мундаг гэрэл зурагчныг мэднэ. Тэдэнд өөрийн гэсэн өвөрмөц ертөнц бий. Мөн тус бүрдээ өөрийн гэсэн өнгө аястай. Тэр хэмжээгээрээ ч сонирхолтой байдаг. Гэхдээ тэдэнд нэгэнт бий болсон зарчмуудаа давж гишгэх,  гарахыг оролдох тун хүнд байдаг бололтой харагддаг юм. Уг нь нөхцөл байдлыг бүрэн эзэгнэж, дарсан зургаа илүү амьдралтай болгох явдал гэрэл зурагчдын өөрийн нь үүрэг төдийгүй үзэл бодол, үндсэн чиглэлдээ бүрэн итгэлтэй байх нэг ёсны шалгуур хэмээн орчин үед үздэг болсон байна билээ.  

Ардын дуугүйгээр, морин хуурын аялгагүйгээр, шанз хуучрын уран нарийн намба нугалаа, донжгүйгээр Монгол минь энэ эрхэм нэрэндээ дүйнэ гэж үү.

Ингэхэд гэрэл зургийн аппаратынхаа товчийг дарахын өмнө болоод хойно нь заавал бодож бай гэлцдэг. Харин яг зураг авч байх үедээ юу ч битгий бод гэдэг юм. Чухам тэр үед таны нүд, оюун бодол, сэтгэл зүрх гурав ганц шугам дээр давхцаж, жинхэнэ гэрэл зураг төрнө гэсэн байдаг. 

Нэгэн цагт өдөр тутмын сонинд хамт ажиллаж байсан эрхэм дүү, гэрэл зурагчин П.Баттулгынхаа гаргасан гэрэл зургийн үзэсгэлэнг үзсэний дараа дээрхи бодлууд өөрийн эрхгүй санаанд сэрхийн бууж байлаа. Учир юун гэвэл түүний уран бүтээлийн үзэсгэлэнг зорихдоо ганц агшинд ямар үйл явдал багтаасан бол гэх бодол л миний дотор эргэлдэж явсан юм. Гэтэл яасан гээч. Тэрбээр өөрсдийн ертөнцөд нэгэнт тогтсон зарчмыг маш зоригтойгоор давж гишгэн, хөгжим, түүх, гоо сайхан гэх гурвалыг нүд, бодол, зүрхтэйгээ нэг шугаман дээр зогсоож чадсан байв.

Тэрбээр, “Бүсгүй хүн эгшигтэй. Тэр нь ямар уянга яруу билээ. Үндэсний хөгжмөө би тэр бүсгүй эгшигтэй дүйж ойлгоно. Ардын дуугүйгээр, морин хуурын аялгагүйгээр, шанз хуучрын уран нарийн намба нугалаа, донжгүйгээр Монгол минь энэ эрхэм нэрэндээ дүйнэ гэж үү” хэмээн өгүүлж байлаа.

Гэрэл зурагчин П.Баттулга маань аппаратынхаа товчийг дарахын өмнө болоод хойно маш их боджээ гэдгийг хэлье. Тиймээс эдгээр зургууд нь жинхэнэ уран бүтээл болсон байна. Би л гэхэд энэ үзэсгэлэнгээс хөгжим, гоо бүсгүйн хослолыг хэрхэн уянга болгон хувиргасныг хараад өөрийн эрхгүй шагшрав. Бас ардын урлагийнхаа хөгжмийн түүхийг давхар өгүүлсэн нь танин мэдэхүйн хувьд өгөөж тус ихтэй байлаа. Эрэл хайгуул ч ихээхэн хийж. Үүнийг л жинхэнэ уран бүтээл гэх байх л даа. Тэрбээр энэ бүхнээ 30 орчим бүтээлдээ мөнхлөн “Хос эгшиг” хэмээн нэрлээд үзэсгэлэнгийн танхимыг эргэн тойрон чимсэн байв.