Шинэ парламентад өмнөх жилүүдийг бодвол олон өнгө хосолсон өвөрмөц танхим бүрдэх гэж байна. Олон жил дуншиж байж хэрэгжсэн “хүүхнүүдийн квот”-оор олон эмэгтэй гишүүн УИХ-д хөл тавих болоод байна. Өнгөрсөн сонгуулиар Д.Оюунхорол, Д.Арвин, С.Оюун гэсэн гурван эмэгтэй л эрчүүдтэй ана мана үздэг байв. Тэгвэл энэ жил хүүхнүүд гурав дахин үржиж есөн эмэгтэй УИХ-ын гишүүн болох боломж нь нээгдээд байна. Тэдний тав нь тойрогт өрсөлдсөн бол дөрөв нь намын жагсаалтаар орж ирж байгаа юм.
    Одоогоор шинэ парламентын өнгийг зөөллөхөөр дөрвөн нам, эвслээс 9 эмэгтэй тодроод байгаа нь энэ юм.

    2008 оны сонгуулиар бүсгүйчүүд нүдний гэм байхад МАН УИХ-д хоёр ч эмэгтэй төлөөлөлтэй байв. Харин энэ жил ганцхан эмэгтэй гишүүнтэй болов. Уг нь тойрогт Д.Оюунхорол, Д.Арвин, Ц.Цогзолмаа, Л.Амгалан, С.Гэрэлмаа гэсэн дөрвөн эмэгтэйг сойсон. Мөн намын жагсаалтад Д.Сарангэрэл, Ц.Гарамжав, Б.Ундармаа, Д.Долгор, Ж.Цолмон, Б.Батцэцэг, В.Удвал, Ж.Сауле, Г.Мөнхцэцэг, Д.Энхчимэг гээд нийт 15 эмэгтэйг нэр дэвшүүлсэн. Гэсэн ч тэр дундаас ганцхан Д.Оюунхорол гишүүн Завхан аймгийн хуучин бууриа манаж үлдлээ. Уг нь намын жагсаалтад мөнгөтэй, мэдлэг чадвартай, туршлагатай гээд аль аль нь бүрдсэн шижигнэсэн хүүхнүүд байсан ч тэднийг жагсаалтын хойгуур “шидсэн” тул нэгэнд нь ч УИХ-ын гишүүн болох шанс үлдсэнгүй. Харин Д.Арвин гишүүн Баянзүрх дүүргийн саналын будлианд бүдрэхгүй бол энэ жилийн парламентийн 10 дахь эмэгтэй гишүүн болохыг үгүйсгэхгүй. МАН-ын хувьд олонд танигдсан эмэгтэй нэр дэвшигчид цөөнгүй байсан ч ганц нь л тунаж үлдлээ. Д.Оюунхоролын хувьд дөрөв дэх удаагаа УИХ-ын гишүүнээр сонгогдож байна.

   Намын листэнд хамгийн эхэнд бичигдсэн С.Оюуныг УИХ-д байх ёстой хүн хэмээн үнэлэх хүн олон. Анх ахынхаа нэрээр улс төрд орж ирлээ хэмээн бусдын амны зугаа болдог байсан. Харин одоо бол шийдэмгий улс төрч эмэгтэйчүүдийн тоонд яах аргагүй ордог болсон. Иргэний зориг намыг Ногоон намын зарим гишүүдтэй нь нэгтгэж бас ч гэж том “айл” бий болгосон С.Оюуныг энэ жил байтугай ирэх 2016 оны сонгуульд ч цойлоод гараад ирэх хүн гэх нь бий. Харин сонгуулийн өмнө Хуул зүй, дотоод хэргийн сайд Ц.Нямдоржийг АН-ынхантай нийлж огцруулах сураг дуулдаж байснаа гэнэт энэ асуудалд оролцохгүй гэж мэдэгдсэн нь иргэдийн дунд нэр хүндийг нь бага зэрэг ганхуулаад авсан юм.

МАХН, МҮАН-ын эвслээс тун содон хоёр эмэгтэй УИХ-д суух гэж байна. Чингэлтэй дүүргээс нэр дэвшсэн Амлалт нэхэх ард түмний хөдөлгөөний удирдагч гэх цолтой Г.Уянга өмнө нь энэ тойрогт бүдэрч байсан. Тухайн үед залуухан бүсгүй бие даан өрсөлдөж байсан бол энэ жил МАХН-ын дарга Н.Энхбаяртай хүч хавсарлаа. Г.Уянгыг тэмцэгч, зоригтой эмэгтэй гэдэг. Гэхдээ нэг нам, эвсэл, нөхөддөө тууштай байж чаддаггүй нь түүний нэр хүндэд муугаар нөлөөлдөг юм. “Эх орныхоо төлөө бол хэнтэй ч хамтрахад бэлэн” гэж ярьсан Г.Уянга ямартаа ч “акул”-ууд өрсөлөлдсөн тойргоос сунайгаад гараад ирлээ. Харин МАХН-ын гишүүн З.Баянсэлэнгийн хувьд хорооны даргын ажил хийж байсан. Хуульч мэргэжилтэй ч Н.Энхбаярыг суллахыг шаардан өлсгөлөн зарлаж танигдсан. Тэрбээр Г.Уянга шиг их эрсдэл үүрч сонгуульд ялсангүй харин Н.Энхбаярыг өмөөрч өлсгөлөн зарласнаараа УИХ-ын гишүүн боллоо гэх хүн цөөнгүй байна. Анхны парламентад хоньчин хүн орж байсан түүх бий. Гэхдээ хорооны даргаас УИХ-ын гишүүн болтлоо гэнэт дээш “үсэрсэн” ийм хүн Монголын парламентын түүхэнд байхгүй.

  Гарын таван хуруу шиг хүчтэй таван эмэгтэй АН-аас гарч ирлээ. АН тойрогт долоо, намын жагсаалтад нийт найман эмэгтэй нэр дэвшигчийг оруулсан. Тэгвэл тойргоос Ц.Оюунгэрэл, С.Одонтуяа, Л.Эрдэнэчимэг нар тодорч, намын жагсаалтад долоод бичигдсэн Б.Бурмаа, есөд жагссан Б.Батчимэг нар УИХ-д суух боллоо.
   С.Одонтуяагийн хувьд 2008 онд Баянгол дүүрэгт багагүй мөнгө зарцуулан ч өвдөг шороодсон. “Сентоза”-гийн захирал тэрбээр үүнд гудайсангүй харин ч шархаа нөхөхөөр зүтгээд ийнхүү ялалт байгууллаа. Түүнийг анх 2008 онд УИХ-д нэр дэвшиж байхад нь “Мисс хатагтай орж ирэх нь” хэмээн парламентийн эрчүүд жиг жуг гэлцэж байсан гэдэг. Харин “Монос”-ын захирал Л.Эрдэнэчимэгийг иргэд нэг л мөнгөний “нүд”-ээр хараад байна. Монголдоо эмийн салбарт “босс” түүнийг бизнесийнхээ хүчээр тойрогтоо гарлаа гэх яриа нэг хэсэгтээ л тасрахгүй бололтой. Тэгвэл эсрэгээрээ ерөнхийлөгчийн зөвлөх Ц.Оюунгэрэлийг иргэд жинхэнэ хуулийн хүн гэж харж байна. Боловсролтой, нэгэн үеийн эмэгтэйчүүдийн үлгэр дуурайл болж байгаа түүнийг тойрогтоо ялсанд гайхах хүн гарсангүй. Мөн намын жагсаалтаар орж ирэх Б.Бурмаа ч олон жил сонгууль, сонгогчийн эрх ярьж танигдсан эмэгтэй. АН-ын төлөө олон жил зүтгэж, шүүмжлэх үедээ ч шүүмжилж байсан Б.Бурмаа бол энэ парламентын бас нэгэн чанга дуу хоолой болох юм. АН-ын жагсаалтын есөөр орж буй ерөнхийлөгчийн зөвлөх Б.Батчимэгийг энгийн иргэд төдийлөн сайн танихгүй. Харин салбартаа бол амжилтаараа танигдсан эмэгтэй юм. Тэрбээр гадаад бодлого, аюулгүй байдлын бодлого боловсруулахад чухал үүрэгтэй оролцсон. Энэ мэт уян зөөлөн, шийдэмгий, хурц гээд есөн өөр өнгийн хүүхнүүд УИХ-ын танхимын зүг алхлаа. Харин танхимд ороод хэн нь хэнээсээ илүү байхыг харах л үлдлээ.