Билгүүн хүү одоо 7 настай. Түүнийг анх ухаалаг утас хэрэглэж, интернэтээс тоглоом татах, “youtube”-ээс хүссэн хүүхэлдэйгээ олж чаддаг болоход эцэг эх нь баярлаж байжээ. Ийнхүү Билгүүн эцэг эхийнхээ гар утсыг өдөрт 1-2 цаг орчим хэрэглэдэг байв. Гэвч сүүлийн үед гар утас хэрэглэх цаг нь улам уртасч, өдөрт 3-4 цаг хэрэглэх болов.

Улмаар түүний нүд улайх, анивчих нь ихсэх, утсаар тоглуулахгүй бол уурлах, ээж аавынхаа утсыг нуух, нууцаар авч тоглох, “утсаар тоглуулахгүй бол даалгавраа хийхгүй” хэмээн сүрдүүлэх зэрэг үйлдэл гаргаж эхэлжээ. Түүнчлэн найзууд нь гадаа гарч тоглохоор дууддаг ч Билгүүн гар утсаараа тоглохыг илүүд үзэх болов.

Энэ жишээ бол Монголын гэр бүлүүдийн энгийн нэг дүр төрх. Сүүлийн жилүүдэд мэдээлэл холбоо үсрэнгүй хөгжихийн зэрэгцээ телевиз, интернэт, ухаалаг утасны хэрэглээ асар хурдацтай өсч үүнтэй зэрэгцэн дэлгэцийн донтолт хэмээх сэтгэц зан үйлийн эмгэг бий болсон.

Хүмүүсийн өдөр тутамдаа ашиглаж дадсан эдгээр хэрэгслүүд нь тархины нейрохимийн бүтцэд нөлөөлж допамин хэмээх бодисийг ялгаруулдаг байна. Энэ бодисын үүрэг нь хүний сэтгэл хөдлөлд нөлөөлж түр хугацаанд сэтгэл санаанд тааламжтай мэдрэмж төрүүлдэг. Байнга телевиз, гар утас, интернэт, рс тоглоом зэргийг ашигласнаар тархин дахь допамин бодисын хэмжээ тогтмол ихэсч дээрх хэрэгслүүдийг хэрэглэхгүй л бол байж чадахгүй болох эмгэг дур буюу дон үүсгэдэг аж.

Дэлгэцийн донтолт гэж юу вэ?

Дэлгэцийн дон гэдэг нь өдрийнхөө бүх цагийг, өөрийнхөө бүх амьдралыг дэлгэцийн өмнө суухад зарцуулах эмгэг зан үйлийг хэлнэ. Энэ нь яг л хар тамхи, архи хэрэглэсэнтэй адил дон үүсгэдэг аж.

Манай улсад өсвөр насныханы дунд дэлгэцийн донтолтын тархалтыг судалсан нотолгоо хомс байгаа тул судалгаа шинжилгээний ажлыг эхлүүлэх, дэлгэцийн донтолтын түвшинг тогтоох, тандах, улмаар уг эмгэгээс сэргийлэх арга хэмжээг зохион байгуулах нь тулгамдсан асуудал болоод байна.

СЭМҮТ-ийн сүүлийн 5-10 жилийн статистикаас харахад хүүхдийн дэлгэцийн донтолт гурав дахин ихэссэн. Тиймээс энэ асуудалд анхааран, урьдчилан сэргийлэх ажлыг эрчимтэй хийх нь зөв хэмээн мэргэжилтнүүд сануулж буй.

Ийнхүү энэ төрлийн мэргэжлийн эмчийн хэлж буйгаар хүүхэд төрөхдөө гэрэл мэдрэх хараатай төрдөг. 2-4 сартайгаас эхлэн тогтоож харах, нийлүүлж харах процесс аажимдаа хөгжиж эхэлдэг. Ингээд 5-6 настайд нийт харааны 70-80 хувь тогтдог байна. Гэтэл яг харааны чадвар хөгжиж байх энэ насанд нь ухаалаг утас таблет хэрэглүүлэх, нэн ялангуяа удаан хугацаанд харуулах нь маш их хор хөнөөлтэй аж.

Ойрын зайнаас эсвэл хурц тод юм харах зэргээр нүдний булчин ажиллах үед нүд өрийгөө хамгаалах рефлексээрээ анивчих үйлдэл хийдэг. Гэвч тасралтгүй нэг зүйлийг хараад анхаарлаа төвлөрүүлээд ирэхээр анивчих үйлдэл багасаад ирдэг гэнэ. Ингээд анивчих багасахаар нүдэнд чийг өгөх, тэжээл өгөх, амраах процесс алдагдаад нүд хуурайшиж, аргаад эхэлдэг. Нүдээ аргахаар хүүхдүүд бохир гараараа нухчихдаг. Ингээд л нүд улайх, зовхины үрэвсэл үүсэх гэх мэтээр гадны биетүүд нүд рүү орж гэмтээж эхэлдэг байна.

Хамгийн чухал нь хараа тогтож буй бага насны хүүхэд гар утас, таблет зэргийн дэлгэцийг олон цагаар харж, нүдэндээ өндөр ачаалал үүсгэх нь хараа муудах, мохос хараа үүсэх шалтгаан болдог.

Иймд хүүхдэдээ тавих анхаарал халамжийг ихэсгэх, тэднийг сонсох, чөлөөт цагийг зөв боловсон өнгөрүүлэх орчныг бүрдүүлэх, дэмжлэг үзүүлэхэд олон нийтийн анхаарал, оролцоог хандуулах шаардлагатай байна.