Аавыгаа төр засгийн өндөр албанд байхад хамгийн нууцлаг “Сэнгүм” байсан Э.Батшугар хэмээх залуу  25 настайдаа олон нийтийн анхаарлын төвд орж ирсэн билээ.  Монголчууд бид экс удирдагчийнхаа хүүтэй энэ жилийн хавар зун ийнхүү “танилцлаа”. Түүний нэр УИХ-ын гишүүн, дэд сайдын сэтийд хүртэл дурдагдаж байв. “Аргагүйн эрхэнд улс төр рүү хөл тавьж байна” гэж мэдэгдсэн Энхбаярын Батшугарт эгч хүний хувьд өгөх хэдэн зөвлөгөө байна. Хүлээж авах эсэх нь харин түүний хэрэг.

1.    “Инээсэн бүхэн нөхөр биш, уурласан бүхэн дайсан биш” гэж монгол ардын нэг айхтар үг бий. Өнөөдөр аавыг чинь өмгөөлөн матрын нулимс унагаж яваа улс өмнө нь өр лүү нь өшгичиж явсан гэдгийг бүү март. Хожмын өдөр энэ түүх давтагдаж мэднэ. Мэднэ ч гэж дээ, Сүхбаатар дүүргийн шүүхийн тогтоолтой зэрэгцээд эхнээсээ нүүр буруулж эхэллээ. Аавыг тань өмөөрсөн энгийн хүмүүсийн ихэнх нь нүглийг нь ч харах хүсэлгүй үнэнч фанатууд, харин ойр дөт хамтрагсдын олонх нь арьсаа бодсон арчаагүй бэртэгчингүүд, ашиг харсан албан тушаал горилогсод. Тэд Н.Энхбаяраас айдаг, эсвэл Н.энхбаярыг ашигладаг. Аав дээр нь туршсан аргаа тэд хүү дээр нь хэрэглэнэ. Баталгаатай, бас амархан байх болно.

2.    Дүүргийн шүүхийн тогтоол ёсоор Н.Энхбаяр нарыг хорих болоход та цагдаагийн хамгаалалт сэтлэхийг оролдож байна. “Оруулахгүй. Хууль нь ийм юм” гэсэн цагдаагийн өөдөөс “Хууль гэж юу байдаг юм?” хэмээн бархирч байхыг тань одоо статус нь тун эргэлзээтэй болсон TV9 телевизээр харлаа. Хууль байдаг юм. Магадгүй, буруу ч хууль байж болно. Гэхдээ түүнийг хэнбугай ч биелүүлэх үүрэгтэй. Аавыгаа албан тушаалын оргилд байхад “Юу юм?” гэж бодож сурсан байж болно. Гэхдээ хуулийн өмнө тэгш эрхтэй байхыг ойлгохын тулд заавал тань шиг Бентли их сургуульд суралцаж төгсөх албагүй гэдгийг хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй болов уу.

3.    Хэрвээ их улс төрд хөл тавихаар шийдсэн бол өөрийнхөө өмч хөрөнгийн тухай няцаалт биш дэлгэрэнгүй тайлбар хийж байвал олон нийт, хэвлэл мэдээлэлд ойлгомжтой бөгөөд нээлттэй байх сан. Адаглаад л 20 мянган швейцари франкийн дүрмийн сантайгаар 2007 онд Швейцарийн Цүүг хотод нагац эгч Ононгийн Алтантай хамтран байгуулсан  BDR GmbH хэмээх компаниа яагаад ерөнхийлөгчийн сонгуулийн жил 2009 онд татан буулгаснаа олон нийтэд тайлбарлаж өгмөөр байна. Өөр ямар компани, төрийн бус байгууллагыг аль улсад хэзээ, ямар хөрөнгөөр, хэнтэй хамтран байгуулж байснаа тайлагнавал тун сайн.

4.    Намын нөхөд, аавын тань найз нар, бүр ээж тань ч зөвлөсөн бай олны өмнө худлаа ярьж болохгүй ээ. Аавтайгаа уулзаж гарч ирчихээд “Аавтайгаа уулзмаар байна” гэж уйлан дуугарч болохгүй гэсэн үг.

5.    Н.Энхбаярын хүү гэдэг тодотгол насан туршид тань дагах болно. Хэдийгээр тэр хүний хүү ч гэсэн та бол тусдаа эр хүн. Аавын ялыг хүү нь үүрэхгүй ч, гавьяаг нь бас дандаа наагаад явж таарахгүй. Хэрвээ улс төрд орохоор шийдсэн бол өөрийнхөө зам мөрийг гаргаарай.

6.    Залуу байна гэдэг хүний үгээр явна гэсэн үг биш. Залуу байна гэдэг алдаа болгоныг уучилна гэсэн үг ч биш. Харьцуулахад, 23 настайдаа буюу танаас 2 нас дүү байхдаа улс төрд орж ирсэн, ерөнхийлөгчийн биш жирийн сэхээтний хүү С.Баярцогт парламентад 5 дахиа сонгогдоод байна.

7.    Гадаадад олон жил байж байгаад ирсэн залууст эх орондоо эргэн ирэхдээ нийтлэг нэгэн комплекстой болсон байх нь бий. Монголынхоо онцлогийг ойлгохгүй, эргэсэн “соёлын шок”-оос гартлаа ганц нэг жил болдог. Э.Батшугар төдийгүй, МАХН-ын зарим залууст энэ хамаатай. Н.Энхбаярын шадар туслах байсан, Э.Батшугарын дотно найз Б.Тулга саяхан хэвлэлийн бага хурал дээр “Би Америкт байж байгаад ирсэн. Ингэдэггүй юм” гэж ирээд цамнаж байв. Даргынх нь хүү, өөрийнх нь найзын амнаас ч эх орноо доош хийсэн ийм “мундаг” үг үе үе унадаг билээ. “Сиймхий ч гэсэн гэр минь” гэдэг. Хэний хүү байхаас үл хамааран энэ орон чинь бид бүгдийн хамтын гэр.

     Таньд амжилт хүсье. “Том” хүний хүү байх ямар хэцүүг энгийн бид ойлгохгүй байж мэднэ. Хэний гэрт төрөхөө бид өөрсдөө сонгож ирдэггүй. Харин хэн болох, яаж амьдрах нь өөр хэнээс ч биш, өөрсдөөс маань хамаардаг билээ.