Дэлхий даяар хэн нэгнийгээ орхихгүйгээр хөгжил дэвшилд хүрэх том зорилтыг улс орнуудад “Даян дэлхийн тогтвортой хөгжлийн хөтөлбөр 2030”-аар санал болгож байна. Үлэмж хэмжээний хөрөнгө оруулалт, хүчин чармайлт шаардагдах тогтвортой хөгжлийн 17 зорилтыг 15 жилийн хугацаанд биелүүлэх зорилт тавьсан нь дэлхийн улс орнуудад ихээхэн сорилт, бэрхшээл бас боломжийг бий болгох аж.
Харин Монголын Засгийн газар БОАЖЯ-аар уламжлан Монгол Улсын тогтвортой хөгжлийн тайланг боловсруулсныг танилцуулав. Тэгэхдээ дээр дэвшүүлсэн 17 зорилтын хүрээнд Монгол Улс 2005 оныхоос урагшилсан уу, ухарсан уу гэдгийг харьцуулж судалжээ. Сайн мэдээнээс эхлэхэд өлсгөлөнг зогсоох, эрүүл мэндийг дэмжих, жендэрийн тэгш байдлыг хангах, баталгаат ундны ус, ариун байгууламж ашиглах, сэргээгдэх эрчим хүчийг нэвтрүүлэх зэрэгт дэвшил гарсан байна. Харин дэвшилт гарсан ч, анхаарах шаардлагатай нь гэвэл уур амьсгалын өөрчлөлтийн үр нөлөөг багасгах, ээлтэй хот иргэдийн оролцоог дэмжих зэрэг зорилтуудыг нэрлэж байна. Тэр тусмаа амиа хорлолт, ДНБ-ий бодит өсөлтийг бий болгох, цэвэр түлшний хэрэглээг дэмжих, ойгоор бүрхэгдсэн талбайг нэмэх зэрэгт манай улс, Засгийн газраас ихээхэн хүчин чармайлт шаардлагатай. Харин тэгш бус байдлыг бууруулах, энхтайван шударга ёсыг тогтоох, ядуурлыг бууруулах, ХДХВ-ийн халдвар, сүрьеэгийн өвчлөл, хүүхдийг сургуулийн өмнөх насны боловсролд хамруулах, хүүхдийн хөдөлмөр эрхлэлт, залуучуудын ажилгүйдлийн түвшин зэрэг асуудалд хамгийн их ухралт гарчээ.
“Даян дэлхийн тогтвортой хөгжлийн хөтөлбөр 2030”-ын гол баримтлал нь ногоон үзэл, ногоон хөгжлийн бодлогыг дэмжих юм. Энэ үеэр БОАЖ-ын сайд Н.Цэрэнбат “Тогтвортой хөгжлийн хөтөлбөр 2030-ийг хэрэгжүүлэх үндсэн механизм нь хэт явцуу салбар дагнасан бодлого, байгууллагын амбицыг өөрчлөх замаар хэрэгжүүлнэ” гэв.
БОАЖ-ын сайдын зөвлөх У.Тунгалаг: Монгол улс анх удаа бүсийн түвшинд хэрэглэдэг аргыг үндэсний хэмжээнд хэрэглэлээ
Хүүхдүүдийн дунд байгаа тураалтай хүүхдүүдийн хувь хэмжээ гэсэн үзүүлэлтүүд багассан. Тухайлбал хоол тэжээлийн дутагдалтай хүүхдүүдийн тоо гэхэд 2000 онд 38000 байсан бол 2017 онд 5 хувь болтлоо буурсан. Мөн өсөлтийн хоцрогдолтой хүүхдийн тоо хэмжээ 30 хувиас 2.3 хувь хүртлээ буурсан байна. Тураалтай хүүхдийн хувь хэмжээ 7 хувиас 0.1 хувь хүртэл буурсан. Харин зогсонги байдалд орсон найман үзүүлэлт байна. Жишээлбэл улсын хэмжээн дэх ядуурлыг арилгах зорилго, эрүүл мэндийг дэмжих, чанартай боловсролыг дэмжих, жендерийн эрх тэгш байдлыг хангах, сэргээгдэх эрчим хүчийг эрчим хүчний салбарт нэвтрүүлэх, дэд бүтцийг хөгжүүлэх, энх тайван шударга ёсыг цогцлоох, хөгжлийн төлөө түншлэлийг бэхжүүлэх зэрэг үзүүлэлтүүд удаашралтай байгаа. Үүнээс гадна дөрвөн үзүүлэлтэд ухралт, бууралт ажиглагдсан. Үүнд зохистой хөдөлмөр эрхлэлт ба эдийн засгийн өсөлтийг дэмжих, тэгш бус байдлыг бууруулах, хариуцлагатай хэлцлийг дэмжих, хуурай газрын экосистемийг хамгаалах гэсэн дөрвөн зорилго багтаж байна.
Ер нь бол 17 зорилгыг 15 жилийн хугацаанд биелүүлнэ гэдэг ямар ч улс орны хэмжээнд хүн хүч, санхүүжилт, нөөцийн маш их хүчин чадал шаардсан сорилт болж байгаа. Яг энэ тайлангаар бид юуг гаргахыг хүссэн бэ гэхээр яаж энэ 17 зорилгуудын нэг дээр нь үйл ажиллагаа явуулж бусдаас нь үр дүн харах вэ гэдэг тал дээр дүн шинжилгээ хийсэн. Энэ тогтвортой хөгжлийн төлөв дээр хамтран ажилласан байгууллага бол Ази, Номхон далайн эдийн засаг, нийгмийн комиссын хамт олон юм. Тэд бидэнд арга техникийн туслалцааг үзүүлсэн. Одоогийн байгаа нөхцөл маань 2000 оны байдалтай харьцуулахад ямар түвшинд явж байна вэ, 2030 онд тавьсан зорилгодоо хүрэхэд Монгол Улс хаана байгаа юм бэ гэдэг дүн шинжилгээг гаргахдаа бид арга зүй гэдэг зүйлийг шинээр сурсан. Өмнө бүсийн түвшинд хийдэг байсан шинжилгээний арга зүйг Монгол Улс анх удаагаа үндэсний түвшинд хэрэглэснээрээ онцлог байлаа.
