зар
Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2025.10.03
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
COP17
Спорт
Видео
Сошиал мэдээ
  • Эхлэл
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • 24 баримт
  • 24 фото
  • COP17
  • Спорт
  • Видео
  • Сошиал мэдээ

С.Жаргалан: 300 орчим км-ийн урттай “лити”-ээр баяжсан бүс газар олсон

2019-10-21
0
ЖИРГЭХ

Манай улсад геологийн салбар үүсч хөгжсөний 80 жилийн ой энэ жил тохиож байна. Ингээд тус салбарт шаардлагатай зүйл болон ямар өөрчлөлт гарсан талаар ШУТИС-ийн Геологи, уул уурхайн сургууль, гидрогеологийн салбарын эрхлэгч С.Жаргалантай ярилцлаа.


-Монголд геологийн салбар үүсч хөгжсөний 80 жилийн ой энэ онд тохиож байна. Энэ хугацаанд монголын геологийн салбарт ямар ахиц, дэвшил гарсан бэ?

-1939 онд монголын геологийн алба байгуулагдсан түүхтэй. Энэ хугацаанд эрдэс баялгийн салбарт эрдэм шинжилгээ, судлал, үйлдвэрлэлийн ажлын сургалт, боловсон хүчин бэлтгэх чиглэлээр ихээхэн өөрчлөлт орсон. Эхний жилүүдэд боловсон хүчнийг Зөвлөлт холбоот улс болон тухайн үеийн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны орнуудад бэлтгэж байсан бол 1960 онд сайд нарын зөвлөлийн тогтоол гарч үндэсний мэргэжилтэн бэлтгэх ажил эхэлсэн байдаг. Үүнтэй холбогдуулан 1960-1961 оны хичээлийн жилд тухайн үеийн Монгол Улсын Их сургуулийн Газар зүйн ангийн 13 оюутныг III дамжаанаас нь элсүүлж, анхны оюутнууд төгсөж байсан бол өнөөдөр 4000 гаруй геологичийг бэлтгэн гаргаад байна. Өнөөдөр дэлхийн хэмжээнд дижитал тоон технологи бий болж байна. Үүнтэй холбогдуулан ирээдүйн боловсон хүчинд тавигдах шаардлага нэмэгдсэн. 

-Геологичдод ажлын байрны хүрэлцээ хэр байдаг вэ?

-Тухайлбал, 2004 онд дэлхийн хэмжээнд Оюутолгой орд газрыг зарласнаас хойш найман жилийн хугацаанд геологичдийн эрэлт хэрэгцээ их болсон. Гэвч нийгэм, эдийн засаг, улс төрийн өөрчлөлттэй холбоотойгоор геологийн ажил хумигдаж, элсэлт цөөрсөн. Гэхдээ геологийн чиглэлээр төгссөн төгсөгчдийн хувьд 100 хувь ажлын байраар хангагдаж чадаж байгаа. Тухайлбал, өнгөрсөн онд геологич олдохгүй, энэ чиглэлээр боловсрол эзэмшиж байгаа төгсөх ангийн оюутан ч олдохгүй эрэлт хэрэгцээ өндөр байсан.

-Манай улсад геологийн судалгаа, шинжилгээ хэр хөгжсөн гэж харж байна вэ?

-Олон улсын түвшинд хүрч чадсан гэж хэлж болно. Гэхдээ лабораторийн нарийн багаж, техник төхөөрөмж байхгүйн улмаас нано технологийн судлагааг дангаараа хийж чаддаггүй. Энэ тохиолдолд гадаад хамтын ажиллагаатай хамтран судлагаа, шинжилгээгээ хийдэг.

-Геологичдод дэмжлэг, туслалцаа ямар байдаг вэ?

-Засгийн газраас геологийн суурь судлагаа хийх талаар их анхаарч байна. Энэ онд улсын төсөвт 24.6 тэрбум төгрөгийг геологийн салбарт төсөвлөсөн байна. Өөрөөр хэлбэл, геологичдийг харах өнцөг өөр болж байна гэж харж байна. Бидэнд хамгийн чухал зүйл бол судалгааны лаборатори шаардлагатай. Мөн үүнтэй холбоотой тоног төхөөрөмжийг БСШУСЯ болон бусад байгууллагуудтай хамтарч бодлоготойгоор хөгжүүлэхгүй бол зөвхөн алх болон бусад зэвсгээр энэ салбарыг хөгжүүлэх боломжгүй. Одоогийн байдлаар гадаад хамтын түншээ ашиглаад судалгаа, шинжилгээ хийж чадаж байна. Ирээдүйд судалгаа, шинжилгээгээ өөрсдөө хөгжүүлэх шаардлагатай.

-Манай улсын ашигт малтмалын тархацын хувьд ямар байна вэ?

-Манай улс 1.5 сая км.кв талбайтай. Геологи, ашигт малтмалын тархалтын хувьд гүйцэд судлагдаагүй. Мэдэгдээгүй зүйл маш их бий. Өөрөөр хэлбэл, хаанаас юу ч гарч ирж магадгүй гэсэн үг. Хамгийн гол нь дэлхийн хэмжээнд уриалж буй ногоон технологи, ногоон ирээдүй зорилтыг хэрэгжүүлэхэд “лити” металл чухал болоод байгаа. Уг металлыг 2015 оноос эхлэн судлаачид эрчимтэй хайж эхэлсэн. Үүний үр дүнд манай улсад литийн орд газар байхгүй гэж үзэж байсан ч Дорноговь, Дундговь аймгийн хил дээр 300 орчим км-ийн урт, 60 орчим км-ийн өргөнтэй “лити”-ээр баяжсан бүс олсон. Одоогийн байдлаар тэнд хоёр орд, 10 орчим илрэлийн цэгүүд байна. Уг металлиар гар утас, нөтэбүүк зэрэг хэрэгслийн батерейг хийдэг юм.

Б.Лхам

0
ЖИРГЭХ
Санал болгох
Голомт банкны “Завхан” салбар үүд хаалгаа нээлээ
Хадгаламжийн хүү 30 хувиар нэмэгдлээ
“Банкны хувьцаа эзэмшлийн төвлөрлийг бууруулах хууль тогтоомжийн хэрэгжилт, дагаж мөрдөх стратегийн үнэлгээ” сэдэвт судалгааны ажлын үр дүнг танилцуулав
ХХБ-ны харилцагчид БНСУ-ын эмнэлгээс хөнгөлөлт авах боломжтой боллоо
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.

Сэтгэгдэл (1)

  • иргэн (192.82.71.245)
    Энэ литигийн орд эдийн засгийн хувьд одоо болон ирээдүйд ямар ч үр ашиггүй байх аа, Газрын ховор метал ашиглахад хамгийн гол асуудал дэд бүтэц, тархалтын байдал, ус юм шүү. Энэ орд бол маш их тархацтай, бөөгнөрөл байхгүй учраас нэмэргүй, нэг их юм байгаа юм шиг хүлээлт үүсгээд дэмий байх аа
    2019 оны 10 сарын 21 | Хариулах
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • Голомт банкны “Завхан” салбар үүд хаалгаа нээлээ
    11 цаг 18 мин
  • Д.Амарбаясгалан: Нэг хүний дарангуйлал тогтсон улс байж болохгүй
    12 цаг 14 мин
  • ФОТО: Сүмогийн 74 дэх аварга Хошорюү С.Бямбасүрэн аварга цолныхоо найрыг хийлээ
    13 цаг 27 мин
  • 75 дугаар сургуулийн зүүн уулзвараас Энхтайван хотхон хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ
    13 цаг 39 мин
  • Л.Алтангэрэл: Сэлбэ голын доор чулуун бэхэлгээ хийснээр лаг хагшаас тогтохгүй
    13 цаг 42 мин
  • Б.Энхбаяр: Би нүүрсчдэд хөөгдөхгүй, нүүрсчдийг эх орноос нь хөөнө
    15 цаг 24 мин
  • Хөдөө аж ахуйн тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг анхны хэлэлцүүлэгт шилжүүлэв
    16 цаг 1 мин
  • С.Цэнгүүн: Ардчилсан намын эв нэгдэл энэ цаг үед хамгийн хүчтэй байна
    17 цаг 21 мин
  • Х.Тэмүүжин: Төр засаг ерөнхийдөө эзгүйдлээ
    17 цаг 29 мин
  • "Өсвөрийн Парламент-2025" хөтөлбөрт оролцогчдын бүртгэл эхэллээ
    18 цаг 49 мин
  • С.Зоригийн хойноос эмгэнэсэн 27 жил
    19 цаг 15 мин
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
    19 цаг 16 мин
  • Фото: Ардчилсан намын удирдлагууд, УИХ-ын гишүүд Зориг агсны хөшөөнд цэцэг өргөж хүндэтгэл үзүүллээ
    19 цаг 24 мин
  • А.Амартүвшин: “Динза Цондоолойгийн анд найзууд” НҮТББ заасан хугацаанд барьсан байгууламжаа нүүлгэлгүй өнөөдрийг хүрсэн
    19 цаг 52 мин
  • Улаанбаатарт 22 градус дулаан байна
    20 цаг 36 мин
  • Санзайн эцсээс Багабаян чиглэлийн 1.7 км авто замыг шинэчилнэ
    Уржигдар 17 цаг 27 мин
  • "Ривер гарден" хотхон орчимд хөрсний усны шугам шинэчилж байна
    Уржигдар 16 цаг 59 мин
  • Монгол-Вьетнамын парламентын бүлгийн гишүүд БНСВУ-ын Үндэсний Ассамблейн Тэргүүн дэд дарга Чан Куанг Фыөнг тэргүүтэй төлөөлөгчидтэй уулзлаа
    Уржигдар 16 цаг 05 мин
  • НӨАТ-ын сугалааны тохирол ирэх долоо хоногт болно
    Уржигдар 15 цаг 39 мин
  • Танилц: Засгийн газрын хуралдаанаас гаргасан шийдвэрүүд
    Уржигдар 14 цаг 56 мин
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • Н.Энхбаяр: Гурван Энхбаяр зөв юм ярихад ер нь буруудахгүй
  • Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын мэдээллээс ОНЦЛОХ таван эшлэл
  • 24 БАРИМТ: Кофеноос гарах анхилуун мэт үнэр нь кофены хорхойтон болоход хүргэдэг
  • Э.Бат-Үүл: Одоо МАН-ын дотор "Иргэний дайн" болж байна. МАН-тай нийлж дахин МАНАН байгуулж огт болохгүй
  • Танилц: Аравдугаар сард болох бөхийн барилдаанууд
  • П.Сайнзориг: Засгийн газар Үндсэн хууль зөрчсөн гэж үзэж байна
  • Ц.Нямдорж: Хуулийн сайд байсан хүн “Нухчихсан” гэдэг үг хэрэглэсэн нь дэндүү ноцтой асуудал шүү. Хуулийн сайд байсан хүн нөхдөө хүн амины хэргээр гүтгэсэнд эгдүүцэж байна
  • Ерөнхий сайдын томилсон Хууль зүйн сайд Б.Энхбаярын ХОМ
  • УИХ-ын Тамгын газар ахмадууддаа хүндэтгэл үзүүллээ
  • Б.Энхбаяр: Намын дүрмээ цэгцэлчхээд намайг хөөх асуудлыг ярь
  • Танилц: Засгийн газрын хуралдаанаас гаргасан шийдвэрүүд
  • МАН: Намын даргад Д.Амарбаясгалан, Г.Занданшатар нар өрсөлдөнө
  • Б.Баярбаатар: УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаярыг намаас хөөх саналыг бага хурлын гишүүд гаргасан
  • ХХБ-ны харилцагчид БНСУ-ын эмнэлгээс хөнгөлөлт авах боломжтой боллоо
  • Ардчилсан нам: МЭДЭГДЭЛ
  • Амралтын өдөр ХААНА, ЮУ үзэх вэ?
  • Д.Сэлэнгээ, Б.Оюун-Эрдэнэ нар пара байт харвааны ДАШТ-ий багийн төрөлд алтан медалийн төлөө өрсөлдөнө
  • ФОТО: МАН-ын Бага хурлын VIII хуралдаан эхэллээ
  • Б.Оюунбилэг: Миний үйлчлүүлэгч Ц.Чулуунзагдын гэрээс нас барсан иргэний дардас олдоогүй
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • Н.Энхбаяр: Гурван Энхбаяр зөв юм ярихад ер нь буруудахгүй
  • Э.Бат-Үүл: Одоо МАН-ын дотор "Иргэний дайн" болж байна. МАН-тай нийлж дахин МАНАН байгуулж огт болохгүй
  • Ц.Нямдорж: Хуулийн сайд байсан хүн “Нухчихсан” гэдэг үг хэрэглэсэн нь дэндүү ноцтой асуудал шүү. Хуулийн сайд байсан хүн нөхдөө хүн амины хэргээр гүтгэсэнд эгдүүцэж байна
  • Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын мэдээллээс ОНЦЛОХ таван эшлэл
  • П.Сайнзориг: Засгийн газар Үндсэн хууль зөрчсөн гэж үзэж байна
  • МАН: Намын даргад Д.Амарбаясгалан, Г.Занданшатар нар өрсөлдөнө
  • Ерөнхий сайдын томилсон Хууль зүйн сайд Б.Энхбаярын ХОМ
  • Б.Баярбаатар: УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаярыг намаас хөөх саналыг бага хурлын гишүүд гаргасан
  • О.Алтангэрэл: АН-ын Улстөрийн зөвлөлийн бичиг УИХ дахь АН-ын бүлгийн байр суурийг төлөөлөхгүй
  • Ж.Чинбүрэн: ЭМД-ын сангийн төсөв хаашаа орсон нь мэдэгдэхгүй байна
  • ФОТО: Аглаг бүтээлийн хийд
  • Амралтын өдөр ХААНА, ЮУ үзэх вэ?
  • Төрөөс мөнгөний бодлогын талаарх 2026 онд баримтлах үндсэн чиглэлийн төслийг өргөн барилаа
  • 24 БАРИМТ: Кофеноос гарах анхилуун мэт үнэр нь кофены хорхойтон болоход хүргэдэг
  • МАН-ын даргаар сонгогдсон Д.Амарбаясгаланд улстөрийн намууд баяр хүргэж байна
  • С.Зоригийн хойноос эмгэнэсэн 27 жил
  • Б.Энхбаяр: Намын дүрмээ цэгцэлчхээд намайг хөөх асуудлыг ярь
  • ФОТО: "Өнгөөр урласан нөхөрлөл" үзэсгэлэн
  • Н.Номтойбаяр: Энэ Засгийн газрын бүтэц бүрэлдэхүүний хувьд үнэхээр чадамжгүй
24 баримт
  • С.Зоригийн хойноос эмгэнэсэн 27 жил
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • 24 БАРИМТ: Кофеноос гарах анхилуун мэт үнэр нь кофены хорхойтон болоход хүргэдэг
  • Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын мэдээллээс ОНЦЛОХ таван эшлэл
  • Н.Энхбаяр: Гурван Энхбаяр зөв юм ярихад ер нь буруудахгүй
Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото COP17 Спорт Видео Сошиал мэдээ
Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.

Вэб сайтыг хөгжүүлсэн: Sodonsolution ХХК