УИХ-ын гишүүн Н.Учрал "Жагсаал, цуглаан хийх журмын тухай" хуулийн талаар мэдээлэл хийлээ.
-Олон улсын байгууллагаас хүний эрхийг хэрхэн дээдэлж байна, хүний эрхтэй холбоотой гэрээ конвецтэй холбоотойгоор үүргээ биелүүлж байгаа эсэх дээр байнга тайлан шалгаж байдаг. Хууль хяналтын байгууллагуудаас миний хувьд өнгөрсөн наймдугаар сараас шүүхийн байгууллага, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага, Прокрорын байгууллага, Цагдаагийн байгууллагаас гээд хүний эрхтэй холбогдуулсан олон улсын гэрээ конвецад нэгдэн орсон үүргээ биелүүлж байгаа эсэх талаар тайлан мэдээлэл авсан. Үүн дээр тодорхой дүнгнэлтийг гаргаад явж байгаа. Сүүлийн үед хүний жам ёсны эрхэд халдах байдал ажиглагдаж байгаа.
Үндсэн хуулиар итгэл үнэмшилтэй ба үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх, үг хэлэх хэвлэл нийтлэх, тайван замаар жагсаал цуглаан хийх эрх, эрх чөлөөг тусгаж өгсөн. Энэхүү жагсаал цуглаан хийх журмыг хуулиар тогтооно гэж Үндсэн хуулинд тусгасан байдаг. Гэтэл өнөөдөр жагсаал, цуглаан хийх, үгээ хэлэх, үзэл бодол, итгэл үнэмшилээ илэрхийлэхдээ заавал тухайн орон нутгийн Засаг даргаас зөвшөөрөл авдаг болсон байна. Нэг ёсондоо энэ журмыг өөрөөр зохицуулна гэж заасан байхад 2015 онд Жагсаал цуглаан хийх журмын хуулинд өөрчлөлт оруулахдаа тухайн Засаг даргад жагсаал цуглаах хийх талаараа мэдэгдлээ хүргүүлдэг, түүнийгээ бүртгүүлдэг, ингээд гурав хоногийн хугацаанд Засаг дарга хүлээж аваад үндэслэлтэй гэж үзвэл бүртгэдэг.
Бас бүртгэхээс татгалзаж болдог. Уг нь бүртгэх зохицуулалт болохоос биш зөвшөөрөл олгох зохицуулалт ердөө биш. Тэгэхээр 2015 оны хууль бол ухрал болсон. Ингээд төр, иргэдийн хооронд үл ойлголцол бий болдог. Иргэд жам ёсны эрх буюу жагсаал цуглаан хийх, үзэл бодлоо илэрхийлэх эрхээ эдэлж чадахгүй байдалд манай улс хүрч байна. Тиймээс 2015 оны хуулийг өөрчлөх шаардлагатай гэж үзэж, 10 дугаар зүйлийг бүхэлд нь хасах хуулийг санаачилж байгаа юм. Өнөөдрийн жагсаал цуглаан хийх журмын тухай хуулийг журамлах цаг ирсэн байна. Иргэдийн үзэл бодол, үгээ хэлэх эрхийг нь нээлттэй орхих ёстой. Харин төр жагсаал цуглаан хийхийг бүртгэн авч тухайн жагсаал цуглааны аюулгүй байдлыг нь хангах зорилго, зорилттой.
Б.Жаргал
Сэтгэгдэл (6)