Шинэчлэлийн  Засгийн газрын “МАХН-МҮАН”-ын зүүн талын нутгаар бараан үүлтэй, салхи шуурга ихтэй байна. Дарга нар нь нэгэндээ сүжиггүй болж, гишүүд нь намын батлахаа сольж гүйдэл, суудал ихтэй. Н.Энхбаяр, М.Энхсайхан нарын “Шударга ёс эвсэл” задрах нь уу гэх шуум яриа хаа саагүй тархаж эхэлжээ. Анх энэ хоёр намыг эвсэхэд олон сарын насгүй гэж МҮАН-ыг АН-руу, МАХН-ыг МАН-руу хувааж харж байсан хүн цөөнгүй. Үүний дохио мэт нэг намын дарга М.Энхсайхан нөгөөдөө сүжиггүй болсноо мэдэгдэж, УИХ-ын гишүүн Ц.Цолмон сонгуульд нэр дэвшсэн намаасаа гарч нөгөөхөд нь очив. Сүүлийн өдрүүдэд хурцдаад байгаа МАХН, МҮАН-ын зөрчил гэнэт ингээд гараад ирсэн юм биш.  

    Сонгуульд АН, ИЗНН-тай нэгдэж Засгийн газар байгуулах шийд гарснаас хойш сайд, дарга нарын суудлаас болж их, бага янз бүрийн бараан үүл цугларах болсон юм. Н.Энхбаяр нарын гурван хүнийг УИХ-ын гишүүн болох эрхгүй гэж жагсаалтаас хассан даруйд энэ нөхөөсөнд МҮАН-ын хүн багтах уу гэсэн “мини дайн” өрнөж байв. Энэ мэтээр үргэлжлэн М.Энхбаярын МАХН, М.Энхсайханы МҮАН-ын “Шударга ёс” эвсэл хагарах дохио халуун тогоонд буцалж байгаа гишүүдийнх нь амны хайрцаг, гарын хөдөлгөөнд хурцаар илэрч эхэллээ.
 
- О.Баасанхүү гишүүн саяхнаас МҮАН-ыг гээж “МАХН, МАН нэгдэх нь зайлшгүй” гэх утгатай яриа энд тэнд өгөх болсон. Тэрбээр  “МАХН,  МАН хоёр аяндаа цул болох ёстой. Гол нь битгий эвсээсэй гэж хувийн тоглолт хийдэг хэдхэн олигархижсан лидерүүд байгаа. Тэд асуудлаа шийдчихвэл энэ хоёр намын гишүүд хоорондоо учраа олоход асуудалгүй. Түүхээ ярьвал МАН байсан МАХН болсон цааш үргэлжлэх учиртай. Тэгэхээр МАХН-ын нэрийн дор нэгдэж байгаа нь хамгийн зөв жишиг” гэв.

- Өнгөрсөн хоёр долоо хоногт МАХН-ын мэдээлснээр тус намд МАН-ын 750 хүн элсэв. Харин буцаж МАН-руу “урссан” цөөн гишүүдээ “юу ч биш” хэмээн дүгнэсэн юм.

- Бусад нөхөд нь Н.Энхбаярын хэргийг улс төрийн хэлмэгдүүлэлт гэж тун шаргуу мэдэгдэж байхад М.Энхсайхан удаан дуугүй байсны эцэст “Хэлмэгдүүлэлт гэж би хэлж чадахгүй” гэсэн нь улайсч байсан цогийг өрдөв. Тэрбээр Засгийн газарт орж Сангийн сайд болох хүлээлттэй байсан ч Н.Энхбаяр өөр тохиргоо хийж Ч.Улааныг Сангийн сайд болгосноос хойш өөрийнх нь хэлснээр “МАХН-д сэтгэл татагдахаа больсон” аж.

- Ц.Цолмон УИХ-д жагсаалтаар нэр дэвшсэн МҮАН-ын үнэмлэхээ МАХН-ын гал улаан батламжаар солилоо. Тэрбээр сонгуулийн дараанаас МАХН- МҮАН нэгдэх хэрэгтэй гэж ухуулах болсон юм. Харин МҮАН-ын дарга М.Энхсайхан МАХН-тай “сээтэгнээд” байгаад нь дургүйлхэж Ц.Цолмонтой муудалцсан нь түүнийг тав дахь намдаа элсэх шалтгаан болсон гэж зарим эх сурвалж тайлбарлав. Түүнийг “Яагаад?” гэж шалах сэтгүүлчдээс гадна “юуны төлөө” гэж асуух намынхан нь бүчиж байна.  /Ц.Цолмон нь 1990 онд МАХН–ыг шинэчлэх эрдэмтдийн бүлэгт ажиллаж байсан бөгөөд Сэргэн мандлын нам, Ардчилсан намд гишүүн байгаад М.Энхсайханы хамт ҮШН, МҮАН-ыг байгуулсан юм/.

-Ц.Цолмонг намаа сольсны дараа 24 цаг ч өнгөрөөгүй байхад МАХН-ын шинэ ерөнхий нарийн бичгийн дарга Г.Шийлэгдамба нэгэн сүртэй мэдэгдэл хийв.  МАХН-ын эрхэм ноёд "Орон нутгийн сонгуульд АН, ИЗНН -тай эвсч орох шийдвэрээсээ татгалзсан. Манай намынхан дотроо ярилцаад МАХН дангаараа орон нутгийн сонгуульд оролцох нь зүйтэй” гэж таалсан байна.

- МАХН-ын дэд дарга, шадар сайд Д.Тэрбишдагва харин Ц.Цолмонгийн үйлдлийг өөрөөр тайлбарлав. МАХН, МҮАН хоёр сонгуульд орохоосоо өмнө хэрэв сонгуульд ялбал ялсныхаа дараа нэгдэх процесс явна гэж ярьсан юм билээ. Ц.Цолмон гишүүнийг урьд өмнө ярьж тохирч байсан зүйлээ хийлээ” хэмээн тун аятайхан эерүүлэв.. Түүний хэлснээр Ц.Цолмон МАХН-руу орж байгаа нь хоёр нам нэгдэхийн эхлэл гэнэ. Угтаа бол нэгдэхийн тулд нэгнээс нь гардаггүй билээ.

- МАХН нэгэнт орон нутгийн сонгуульд дангаараа оролцоно гэсэн тул МҮАН-ынхан ч бас араа бодож эхэлжээ. УИХ-ын гишүүн Г.Уянга МҮАН цөөн тойрогт МАХН-тай, бусдад нь АН болон ИЗНН-тай эвсч сонгуульд оролцохоор шийдснийг албан ёсоор зарлав.

    Энэ мэтээр ялын хэмжээ сонссон Н.Энхбаярын “Шударга ёс” эвслийн хагарлын шинж тэмдэг илэрсээр байна.  Харин энэ нь Н.Алтанхуягийн Шинэчлэлийн Засгийн газарт хэрхэн нөлөөлөх бол?  Гаднаасаа МАХН, МҮАН гэсэн хоёр намын асуудал мэт ч цаанаа АН, ИЗНН-ын ч бас “дундын зовлон” юм. Нэгэн цагийн анд Н.Энхбаяртайгаа буцаж эвлэрэх нүүр, нүхгүй болсон М.Энхсайханынхан АН-тай нэгдэж, олон сайдтай таахалзаж байгаа Н.Энхбаярынхан МАХН-тай нэгдэх нь гэх хардлага биелэх эсэхийг цаг хугацаа харуулна.