Хүний эрхийн Үндэсний Комисс өнөөдөр "Монгол улс дахь уул уурхай ба хүний эрхийн тулгамдсан асуудлууд" сэдвээр олон улсын бага хурал зохион байгуулж байна. Энэ хуралд НҮБ-аас онцгой анхаарч, ажлын хэсгээ явуулжээ. Мөн хурлын үеэр Хүний эрхийн Үндэсний Комисс 9 аймгийн 15 сумд уул уурхайн бизнес эрхэлж байгаа компаниудад шалгалт хийсэн дүнгээ танилцуулж байна.

    2012 оны 5-р сарын нэгний байдлаар Монголд 22,3 сая га талбайг хамарсан 3692 ширхэг тусгай зөвшөөрөл олгожээ. Өмнөговь аймгийн Гурвантэс сумын нутагт гэхэд 40 гаруй хувьд нь 11 компани лиценз эзэмшиж байгаагаас 3 нь нүүрс олборлож эхэлжээ. Хэрэв үлдсэн 8 компани нүүрс олборлож эхэлбэл энд мал аж ахуй эрхлэх ямар ч боломжгүй болох аж. Тус бага хуралд оролцохоор ирсэн Гурвантэс сумын малчин уул уурхайн компаниуд ажил олгож байгаа ч түүнээсээ илүү их хохирол учруулж байгааг хэлсэн юм. Тэрбээр "Манай гэр бүлийн хүнийг цэвэрлэгчээр ажилд авсан ч түүнээс дээр ажил хийлгэхгүй удаж байна. Мал маллахаа болиод тэнд ажиллалаа гэхэд өсөж, дээшлэх юм байхгүй. Дээр нь өмнө нь ийм байсан гээд ярихад гайхахаар нутгийн минь байгаль өөрчлөгдсөн" хэмээн харамсаж байгаагаа хэлсэн юм. Тус аймгийн Цогтцэций, Ханбогд, Гурвантэс суманд 2004 онд 3029 малчин байсан бол өдгөө 1352 болж эрс цөөрсөн байна.

   Мөн олборлолт хийсний дараа нөхөн сэргээлт хийхгүй орхисноос хүн мал, амьтан осолдох, дайжихад хүргэж байгаа юм. Дорноговь аймгийн Айраг суманд 46,7 га, Өвөрхангай аймгийн Уянга суманд 562,6 га, Баянхонгор аймгийн Баян-Овоо суманд 500 орчим га бэлчээрт нөхөн сэргээлт хийхгүй орхижээ.
     Зөвхөн Өмнөговь аймагт нүүрсний зам дээр 310 зам тээврийн осол гарснаас 26 хүн нас барж, 44 хүн хүнд, хүндэвтэр, хөнгөн гэмтэл авсан байна. Мөн Цогтцэций суманд нүүрсний зам дээрх болон уул уурхайн үйлдвэрлэлийн ослын тоо жилийн дотор 5 дахин нэмэгдсэн судалгаа гарчээ.

    Энэ мэтээр уул уурхайн компаниудын Монголын баялаг, ард иргэдэд учруулж байгаа хохирол асар их болсныг судалгааны дүн харуулжээ.

   Тиймээс Засгийн газрын бодлогоор уул уурхайн компаниудыг хариуцлагтай байлгах, хууль сахиулахын тулд ямар арга хэмжээ авах талаар энэ бага хурлаар дүгнэлт гаргах юм байна. "Монгол улс дахь уул уурхай ба хүний эрхийн тулгамдсан асуудлууд" бага хурал хоёр өдөр үргэлжилж маргааш өндөрлөх юм.