Саяхан л улс даяараа баяр наадмын уур амьсгалд умбаж байсан санагдах. Гэвч намрын үнэр хэдийнээ айлчлан ирж, хүйтэн бороонд алхах олны гуниг өлмийд уналдана. Тэгвэл намрыг угтах найман шүлгийг та бүхэнд хүргэж байна.
1. Яруу найрагч Л.Ганзул
Эгшиглэнгийн цэнхэр ертөнцөд надаас холдох гэхдээ
Эхлээд чи гараараа алгадсан
Үүлэн нүүхийн хоромд эргээд ирэхэд минь
Үгээрээ алгадсан
Сарны гэгээ залгин халамцаж хоноход
Салхиараа алгадсан
Сул аялгуу шүлгэндээ бөмбөрүүлж алс суухад минь
Сургаараа алгадсан
Хачин их саначихаад хавраар зочлоход минь
Харцаараа алгадсан
Намрын дунд сарын билэгт өдөр харин
Намайг чи сүүлчийн удаа тоосоороо алгадсан
Чандага цагаан орчлонд хүнийх болохоосоо өмнө
Час улаахан гэрэлтэй зовлон байсан чи
Шар дурдан гуниг энгэрт нэвчүүлээд одохдоо
Шаналан туучин ирдэг жаргал болсон чи
Дэндүү ариун хайрыг минь чи
Дэлхийгээр нэг цацаагүйсэн бол
Эвийлэх ганцхан ижийгээ мартан чамайг хайрлаж
Энэ орчлонд би нүгэл үүрэх байж дээ
Чамд би гомдох эрхгүй...
2. Яруу найрагч Д.Урианхай
Ганцаараа үлдсэн навч мөчрөөсөө зүүгдээд уйлж байна
Гадаа намар ирчихсэн
Газар түүнд ойрхон байна
Ургаж өөдлөөд, унаж газарладаг
Учир тавилантай шаргал навчис аа
Өлмийдөө элбэг зай олоод, гишгэлгүй өнгөрөөе дөө би
Өнгөт хорвоогийн эргэлтээ ёсоороо дуусга даа
Тормойх оддоос шүүдэр тосон
Тоонон дээр шуугихыг чинь олон сонссоон би!
Цагийн шүүдрийг сүү шиг шимж
Цангасан шувуу шиг газраа тэврээч дээ, навчис минь
Өнөө уналаа ч маргааш ургадаг
Өөдийн заяатай шаргал навчис аа
Салхины ая даахгүй хийсэхийг чинь харахад
Санааны үзүүрт хөндүүр л байна даа
Хөр цас, хүйтэн сэрүүнд нөмөр бараадах навчсыг
Хөөрхийлж дотроо өрөвдөх л юм даа би
Өөртөө элбэгхэн зай олоод шороо үргээлгүй өнгөрье дөө
Өнгөт хорвоогийн найранд бид ижилхэн л дугараа шүү дээ...
3. Яруу найрагч Т.Очирхүү
Салхинд дохилзох өвсний толгой
Салая даа, цаашаа гэх шиг ээ
Цаад голын бургас шар шар толботой
Салбарч ноорсон дээлийн хуулга шиг ээ
Үүл өтгөрч харлаад тэнгэр нэг л бүүдгэр
Үг цөөрч гансраад сэтгэл бас л бүүдгэр
Хангай дайдын намар сэр сэр салхитай
Хариюу, байюу, яая сэм сэм гунигтай
4. Яруу найрагч Ж.Лхагва
Намрын сүүлчийн навч
Дэгээнд орсон загас шиг
Эцсийн удаа цовхчино...
5. Яруу найрагч Б.Лхагвасүрэн
Навч минь би чиний
Гараас чинь хөтлөөд цуг хийсье тэгэх үү
Намрын бороонд хамтдаа даарч хонох
Ганцхан хоногийн зөвшөөрөл өгөөч
Чиний л дэргэд бүтэн шөнө бээрч хоноод
Чимээгүйхэн үүрээр хамтдаа цуг нисье
Шимширсэн гунигийн хатуу цээж өмөлж
Шархадсан шувуу шиг цоорхойг чинь энхрийлье, зөвшөөрөөч...
6. Яруу найрагч Р.Чойном
Намар аа гэж юу сан билээ.
Наран шарсан тал сан билүү
Найранд барьсан ая сан билүү
Нахийтал сойсон морь сон билүү
Аяа хөөрхий
Намар аа гэж юу сан билээ.
Дуулъя даа би намар юугаа
Дууланхан байж уйлъя даа Зүү шиг цэмцгэр ээжээс төрсөн
Зүрх шиг улаан хөвгүүн явахдаа
Намар аа гэж юу байдгийг
Насандаа мартамгүй ойлгож билээ.
Алаг утсаар захалж оёсон
Алга дарам алчуур дотор
Дундуурхан бооход ч багтах байсан
Дурлал – хагацал минь учирч билээ
Намуухан зүрхийг минь анх сүлбэсэн
Наалинхай харцны торгон үзүүрийг
Нандигнанхан дурсахдаа би
Намараа ! гэж шүүрс алднам.
Намайгаа орхиод шувуу шиг буцсан
Насан багын амрагаа бодохоор
Найдваргүй хагацлыг анх үзүүлсэн
Намрын салхин амтагднам даа.
Дуулъя даа би намар юугаа
Дууланхан байж уйлъя даа
Ханагар тал тоосронхон байна
Хамхуул өвс торолзонхон гүйнэ л
Хатсан өвс тасранхан хийснэ л
Хайран чиг зуны минь гурван сараа
Аяа хөөрхий алтанхан шаргал мөртлөө
Юугаар ч цэцэглүүлэшгүй намар
Юутай чи уйтгартай юм бэ.
Зүггүй насаа орхиод ирсэн
Зүүн зүгийн уудам талд минь
Зүрх нь эмтэрсэн монгол найраг
Зүйтэйхэн дуугаа дууланхан гэгэлзэж
Уулын оройг ширтдэгсэн дээ
Уулын тэр оройд гишүүний
Улаахан навч зүрх шиг
Унан тусан сэржигнэнэм билээ
Дуулъя даа би намар юугаа
Дууланхан байж уйлъя даа
Хусан модны нарийн үзүүр
Хуурай салхинд уйлагнан байна уу даа
Хун цэнгийн цагаахан жигүүр
Үүлэн цаагуур дэвэнхэн одно уу даа
Баяр баярын нь охь манлай
Бат сэтгэлийн нь онгон сахиус –
Бадамын талиман нүдтэй төрсөн
Миний л нэгэн алдрай.
Цагаа ирэхэд хунгийн далавч шиг
Цайранхан далланхан одох болов уу даа
Сэрүүн бүсийн нуур шиг би
Сэнгэнэн уйрмагтаад үлдэх болов уу даа
Аяа хөөрхий
Намар аа гэж юу сан билээ.
7. Яруу найрагч Б.Эрдэнэсолонго
Цэцэгс, эрвээхэй болон нисэх нь намар цаг
Галзуурсан үнээнүүд хашааны оройд суугаад
Саяхан татсан өвсний үнэрт мансууран
Галуудын тухай ярилцаж чанга чанга хөхрөлдөнө.
Чийртэй хүйтэн бороо эцэс төгсгөлгүй цутгаад
Чилж хүндэрсэн зовхио буулгахад ч тээртэй
Цус сорогчдоос хамгийн хорлонтой нь шумуулнууд
Тэд хүртэл хэн нэгэнд дайсагнахаа болиод
Хошуугаа тэврэн уйлалдах нь намар цаг
Навчис өндрөөс унаж амиа хорложээ
Нар өндрөөс унаж амиа хорлохыг завджээ
Үхэх нь үхэж, үлдэгсэд зөвхөн хахир өвлийг
Хэрхэн угтах талаар нухацтай ярилцана
Цэцэгс эрвээхэй болон нисэх нь намар цаг...
8. Яруу найрагч Г.Аюурзана
Бяцхан суурингуудыг би сайн ойлгодог
Бяцхан суурингийн нохдын дуу золбоотой
Xүмүүсийн инээвхийлэл гунигтай байдаг
Ингэж хүлцэнгүй инээвхийлдэг хүмүүс л
Эртний бүрэнхий дууг мартаагүй явдаг
Тэдний хүүхдүүд л шүлэгч болдог
Зурагтын ганцхан суваг гардаг
Бяцхан суурингуудыг би сайн ойлгодог
Зун нь энд диваажин шиг
Өвөл нь зүүд шиг, хавар нь там шиг
Намар гэж ер байдаг юм уу
Шарлах ганц ч навчгүй
Саргар моддыг нь би дэндүү сайн ойлгодог...
Л.Баяр
Сэтгэгдэл (14)