Монголын уул уурхайн салбарт хөрөнгө оруулалт хийсэн Австралийн "Хүннү коал" хэмээх компанийн тухай мэдээлэл байнга гарч байдаг. Австралийн Хөрөнгийн бирж дээр хувьцаагаа гарган 20 сая доллар босголоо хэмээн шуугиулж байсан эл компани Хонгконгийн хөрөнгийн бирж дээр хувьцаа гаргахаа ч зарлаж байсан. Австралийн хөрөнгийн бирж дээр IРО хийснээс хойш "Хүннү коал"-ийн хувьцаа тасралтгүй өсч байгаа үзүүлэлтээрээ дээд амжилт тогтоосон хэмээн үнэлэгдэж байв. Өдгөө ч тэдний хувьцааны ханш өсөлттэй байгаа аж.

Хамгийн сүүлийн үеийн мэдээллээр "Хүннү коал" компанийн Монгол дахь нүүрсний орд газруудыг Тайландын Банпу компани бүхэлд нь худалдан авах эрхтэй болсон гэнэ. Хувьцааных нь 12 хувийг аль хэдийнэ эзэмших болсон Банпу 493 сая ам.доллараар худалдаж авах санал тавьсан байна.

Харин "Энэ бүхэн хууль бус үйл ажиллагаа шүү" хэмээн "Говь Хурах" ХХК мэдэгдлээ. Түүгээр ч зогсохгүй "Говь хурах" компани "Хүннү коал"-ын хамтрагч болох "Хүннү ресурс" компанийг Арбитрын шүухэд өгөөд байгаа юм байна.

Юуны учир ийн маргаан үүссэн талаар дор сийрүүлье.

"Хүннү Ресурс" ХХК-ний гүйцэтгэх захирал Т.Лхагвадорж нь Товь Хурах" ХХК-д анх "Бид монголчууд та нартай хамтарснаар танай уурхайн нүүрсийг илүү их хэмжээгээр олборлож, экспортлож чадна" хэмээн итгүүлж, Говь Хурах" ХХК-ний Үнст худаг дахь хүрэн нүүрсний олборлолт, ашиглалтын бүхий л үйл ажиллагааг өөрт таатай байдлаар шийдвэрлүүлсэн юм байх. Гэтэл дараа нь өөрийн хамтрагч болох Австрали улсын "Хүннү Коул Лимитэд" компанийн Маттью Вүүд гэгч этгээдийн дэмжлэгтэйгээр нэгэнт ашиглалтын лицензтэй, үйл ажиллагаа нь явагдаж, орон нутагт нүүрс нийлүүлж байсан тогтвортой ажиллагаатай уурхайн нэр хүнд, үнэлэмжийг ашиглан Австрали улсын хөрөнгийн зах зээл дээр хувьцаа босгож, тухайн гаргасан хувьцаа нь өсөж, уурхайн нэр хүнд нэмэгдэж эхэлмэгц гуравдагч этгээд болох Тайландын Банпу гэх компанид худалдахаар болжээ. Энэ нь Монгол Улсын газрын баялгаас гадны компанийн овжин зальтай этгээдүүд үлэмж их хэмжээгээр халаасаа түнтийлгэж байна.

Австралийн "Хүннү коул Лимитед" компани нь бие даасан гадны компани бөгөөд харин "Хүннү ресурс" нь дан ганц үүсгэн байгуулагчтай буюу нэг гишүүнтэй Т.Лхагвадоржийн өөрийн мэдлийн компани юм. Үүнээс гадна өөр нэг ноцтой зөрчил байгаа аж. Тэр нь хамтарсан компанийн хөрөнгө болох ^“Хар тойром", "Хар тойром-1, "Үнст худаг" талбайнуудыг барьцаалан үнэт цаас гаргаж худалдахдаа Монголын талын хамтрагчдадаа юу ч дуулгаагүй гэнэ. Харин монголын талын хөрөнгө оруулагчид энэ бүхнийг хэвлэлээс л олж мэджээ. Юу гэвэл Австралийн хөрөнгийн бирж дээр хувьцаа зарсан гэдгийг хэвлэлээс уншжээ. Тайландын компанид зарах болсон гэдгийг ч мөн л хэвлэлээс олж мэдсэн гэнэ. Тэгээд "Хүннү ресурс"-ийнхантай уулзаж учир байдлыг тодруулъя гэсэн боловч тэд уулзалтаас зайлсхийсээр байгаа гэсэн. Тиймээс хамтарсан компанийн гэрээ, дүрмийг хүчингүйд тооцуулах, хамтарсан компанид шилжүүлсэн ашигт малтмалын гурван газрын лицензүүдийг анхны эзэмшигч болох “Говь хурах" компанид буцаан шилжүүлж өгөх гэж Арбитрийн шүүхэд хандаад байгаа юм байна.

“Говь хурах" компанийнхан энэ тухайгаа ^мХүннү коул Лимитед" болон Тайландын Банпу компанид бичгээр мэдэгдээд байгаа гэсэн. Хэрэв шүүх Монголын хөрөнгө оруулагчдын талд шийдвэр гаргавал "Хүннү коул Лимитед" болон Банпу компанийнхан багагүй хэмжээний төлбөр төлнө.

Дашрамд дуулгахад, Дундговь аймгийн Гурван сайхан, Сайнцагаан, Өлзийт сумдын нутаг дэвсгэр дэх "Хар тойром", "Хар тойром-1, 'Үнст худаг" талбайн нүүрсний баталгаатай нөөц нь 676 сая тонн. Мөн төмрийн нөөцтэй юм байна.

Д.АРИУН

Монголын уул уурхайн салбарт хөрөнгө оруулалт хийсэн Австралийн "Хүннү коал" хэмээх компанийн тухай мэдээлэл байнга гарч байдаг. Австралийн Хөрөнгийн бирж дээр хувьцаагаа гарган 20 сая доллар босголоо хэмээн шуугиулж байсан эл компани Хонгконгийн хөрөнгийн бирж дээр хувьцаа гаргахаа ч зарлаж байсан. Австралийн хөрөнгийн бирж дээр IРО хийснээс хойш "Хүннү коал"-ийн хувьцаа тасралтгүй өсч байгаа үзүүлэлтээрээ дээд амжилт тогтоосон хэмээн үнэлэгдэж байв. Өдгөө ч тэдний хувьцааны ханш өсөлттэй байгаа аж.

Хамгийн сүүлийн үеийн мэдээллээр "Хүннү коал" компанийн Монгол дахь нүүрсний орд газруудыг Тайландын Банпу компани бүхэлд нь худалдан авах эрхтэй болсон гэнэ. Хувьцааных нь 12 хувийг аль хэдийнэ эзэмших болсон Банпу 493 сая ам.доллараар худалдаж авах санал тавьсан байна.

Харин "Энэ бүхэн хууль бус үйл ажиллагаа шүү" хэмээн "Говь Хурах" ХХК мэдэгдлээ. Түүгээр ч зогсохгүй "Говь хурах" компани "Хүннү коал"-ын хамтрагч болох "Хүннү ресурс" компанийг Арбитрын шүухэд өгөөд байгаа юм байна.

Юуны учир ийн маргаан үүссэн талаар дор сийрүүлье.

"Хүннү Ресурс" ХХК-ний гүйцэтгэх захирал Т.Лхагвадорж нь Товь Хурах" ХХК-д анх "Бид монголчууд та нартай хамтарснаар танай уурхайн нүүрсийг илүү их хэмжээгээр олборлож, экспортлож чадна" хэмээн итгүүлж, Говь Хурах" ХХК-ний Үнст худаг дахь хүрэн нүүрсний олборлолт, ашиглалтын бүхий л үйл ажиллагааг өөрт таатай байдлаар шийдвэрлүүлсэн юм байх. Гэтэл дараа нь өөрийн хамтрагч болох Австрали улсын "Хүннү Коул Лимитэд" компанийн Маттью Вүүд гэгч этгээдийн дэмжлэгтэйгээр нэгэнт ашиглалтын лицензтэй, үйл ажиллагаа нь явагдаж, орон нутагт нүүрс нийлүүлж байсан тогтвортой ажиллагаатай уурхайн нэр хүнд, үнэлэмжийг ашиглан Австрали улсын хөрөнгийн зах зээл дээр хувьцаа босгож, тухайн гаргасан хувьцаа нь өсөж, уурхайн нэр хүнд нэмэгдэж эхэлмэгц гуравдагч этгээд болох Тайландын Банпу гэх компанид худалдахаар болжээ. Энэ нь Монгол Улсын газрын баялгаас гадны компанийн овжин зальтай этгээдүүд үлэмж их хэмжээгээр халаасаа түнтийлгэж байна.

Австралийн "Хүннү коул Лимитед" компани нь бие даасан гадны компани бөгөөд харин "Хүннү ресурс" нь дан ганц үүсгэн байгуулагчтай буюу нэг гишүүнтэй Т.Лхагвадоржийн өөрийн мэдлийн компани юм. Үүнээс гадна өөр нэг ноцтой зөрчил байгаа аж. Тэр нь хамтарсан компанийн хөрөнгө болох ^“Хар тойром", "Хар тойром-1, "Үнст худаг" талбайнуудыг барьцаалан үнэт цаас гаргаж худалдахдаа Монголын талын хамтрагчдадаа юу ч дуулгаагүй гэнэ. Харин монголын талын хөрөнгө оруулагчид энэ бүхнийг хэвлэлээс л олж мэджээ. Юу гэвэл Австралийн хөрөнгийн бирж дээр хувьцаа зарсан гэдгийг хэвлэлээс уншжээ. Тайландын компанид зарах болсон гэдгийг ч мөн л хэвлэлээс олж мэдсэн гэнэ. Тэгээд "Хүннү ресурс"-ийнхантай уулзаж учир байдлыг тодруулъя гэсэн боловч тэд уулзалтаас зайлсхийсээр байгаа гэсэн. Тиймээс хамтарсан компанийн гэрээ, дүрмийг хүчингүйд тооцуулах, хамтарсан компанид шилжүүлсэн ашигт малтмалын гурван газрын лицензүүдийг анхны эзэмшигч болох “Говь хурах" компанид буцаан шилжүүлж өгөх гэж Арбитрийн шүүхэд хандаад байгаа юм байна.

“Говь хурах" компанийнхан энэ тухайгаа ^мХүннү коул Лимитед" болон Тайландын Банпу компанид бичгээр мэдэгдээд байгаа гэсэн. Хэрэв шүүх Монголын хөрөнгө оруулагчдын талд шийдвэр гаргавал "Хүннү коул Лимитед" болон Банпу компанийнхан багагүй хэмжээний төлбөр төлнө.

Дашрамд дуулгахад, Дундговь аймгийн Гурван сайхан, Сайнцагаан, Өлзийт сумдын нутаг дэвсгэр дэх "Хар тойром", "Хар тойром-1, 'Үнст худаг" талбайн нүүрсний баталгаатай нөөц нь 676 сая тонн. Мөн төмрийн нөөцтэй юм байна.

Д.АРИУН