Саяхан болсон Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн салбарын удирдах ажилтны зөвлөгөөний үеэр Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн яамын сайд С.Оюун албаны хүмүүст 2013 онд дараах асуудлуудад түлхүү анхаарч ажиллах даалгавар өгчээ. Үүнд,
Монгол Улсад тулгамдаж буй агаарын бохирдол, усны хомсдол ба бохирдол, экосистемийн доройтол (ойн хулгай, бэлчээр талхлалт, цөлжилт), уул уурхайн байгаль орчинд үзүүлж буй сөрөг нөлөөг даван туулахад шинээр батлагдсан байгаль орчны багц хууль, түүнийг дагалдан гарч байгаа Засгийн газар, яамдын түвшинд гарах 90 гаруй бодлого, эрх зүйн баримт бичгийн хэрэгжилтийг хангах ажлыг орон нутгийнтаа удирдан зохион байгуулах,
Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн шинэчлэлийн бодлогыг орон нутгийнхаа түвшинд уур амьсгал, экосистем, байгалийн бүс бүслүүр, нийгэм-экологийн онцлогт тохируулан боловсруулах чиглэлээр санаачилга гарган ажиллах,
Төвлөрлийг сааруулах бодлогын хүрээнд аймгуудын төвүүдийг ногоон, ухаалаг хот болгон хөгжүүлэхэд онцгой анхаарч, шинээр баригдах барилгыг дулаан алдагдал багатай, эрчим хүчний үр ашигтай, орчин үеийн дэвшилтэт технологи, байгаль орчинд ээлтэй дизайнаар барихад нь бүх талын дэмжлэг туслалцаа үзүүлэх,
Мод тарих, ойжуулах арга хэмжээнд сурагч, оюутан залуучуудын хүчийг дайчлан оролцуулах,
Туул гол дагуухи алтны олборлолт болон гол орчим ажиллаж буй драгуудыг зогсоох,
Хот суурингийн ногоон байгууламжийн талбайн эзлэх хувийг нэмэгдүүлж, аж ахуйн нэгж, байгууллагын эдэлбэр газрыг 10-аас доошгүй хувьд хүргэх,
Цөлжилт, газрын доройтлыг бууруулах зорилгоор “Цөлжилттэй тэмцэх” Үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг ханган ажиллаж, новь цөлийн бүс нутагт нутгийн ургамал, загийг сэргээн ургуулах ажлыг эрчимжүүлэх,
Олон тулгуурт эдийн засгийг хөгжүүлэх үүднээс уламжлалт ахуй, зан заншил, нүүдлийн соёл иргэншлийг сэргээх, уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицсон мал аж ахуй, газар тариалангийн үйлдвэрлэл эрхлэхийн ач холбогдлыг малчид, тариаланчид, хөдөөгийн иргэдэд ухамсарлуулан ойлгуулах, нэгтгэлд \кластер\ суурилсан өндөр бүтээмжтэй, байгальдаа зохицсон хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлийг түлхүү дэмжих;
2.1. Тусгай хамгаалалттай газар нутгийн хамгаалалтыг бэхжүүлэх, орчны болон хязгаарлалтын бүсийг уур амьсгалд зохицсон, бэлчээрийн мал аж ахуйг дэмжсэн ногоон хөгжлийн загвар болгон хөгжүүлэх, аялал жуулчлалын даацыг үнэлүүлж, байршил, үйл ажиллагааны эко стандарт мөрдүүлэх,
2.2. ТХГН дахь хяналт шалгалтыг үр өгөөжтэй төлөвлөн зохион байгуулж, улсын тусгай хамгаалалтад авсан үндсэн шалгуурыг хангахад гол анхаарлаа чиглүүлэн ажиллах,
2.4. Шинээр байгуулагдаж буй Сав газрын захиргаадын удирдлага ус, байгалийн нөөцийн нэгдсэн менежментийг ногоон хөгжлийн бодлого, хэрэгжилттэй нягт уялдаатайгаар авч хэрэгжүүлэх,
2.5. ТХГН-ийн орчны бүсийн хөгжлийг дэмжих, байгаль орчныг хамгаалах орчны бүсийн менежментийн төлөвлөгөө боловсруулах, нөхөн сэргээлт хийх, сургалт, сурталчилгаа зохион байгуулах,
2.6. ТХГН-ийн дотоод бүс, орчны бүс тогтоох ажлыг яаралтай зохион байгуулах, хамгаалалтын захиргаад энэ ажлыг төсвийн санхүүжилт шаардалгүйгээр өөрсдөө нөөц бололцоогоо дайчлан идэвх санаачлагатай ажиллаж хувь нэмрээ оруулах,
2.7. Орон нутгийн хуулиар хүлээсэн үүргийг биелүүлэн БНГ, БДГ болон орон нутгийн ТХГ-ын бодлого боловсруулах, хэрэгжүүлэх,
2.8. Харъяа нутаг дэвсгэрийн усны хайгуул судалгааны ажилд тавих хяналтыг чангатган, ус хэмнэх арга ажиллагааг дэмжих, бороо, цас, мөсний усыг хуримтлуулж усан сан, хөв байгуулах судалгаа, тооцоо, төслийг орон нутгийнхаа хэмжээнд боловсруулан графикийн дагуу хэрэгжүүлж эхлэх.
3.1. Төсвийн тухай хуулийг хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд энэ жилээс эхлэн аймаг орон нутгийн төсөв маш их нэмэгдсэн. Иймд аймаг, нийслэлийн Засаг дарга нартай байгуулсан байгаль орчин, ногоон хөгжлийн бодлогыг төлөөлөн хэрэгжүүлэх гэрээнд тусгагдсан байгаль хамгаалах, нөхөн сэргээх арга хэмжээний тендерийг ил тод, нээлттэй, олон нийтийн оролцоотой зохион байгуулж, байгаль хамгааллын ажилд хэрхэн шинэчлэл, өөрчлөлт гаргаснаар Байгаль орчны асуудал эрхэлсэн орон нутгийн төрийн захиргааны байгууллагын ажил дүгнэгдэх болно.
3.2. Экосистемийн үйл ажиллагааг илүү дэмжих, тэнд оруулж буй хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх чиглэлээр Туул, Хархираа, Түргэн, Улз голын эхэн хэсгийн экосистемийн үйлчилгээний үр шимийг хүртэгчдэд ноогдох төлбөрийн зохистой хэмжээг тооцож гаргах, тодорхойлсон экосистемийн үйлчилгээг ашиглах гэрээ байгуулж, экосистемийн төлбөрийг нэвтрүүлэх туршилтыг эхлүүлэх;
3.3. Санхүүгийн сахилга батыг хатуу мөрдөх, батлагдсан төсвөөс хэтэрсэн зарлага гаргахгүй байх, өглөг, авлага шинээр үүсгэхгүй байх, өмнө үүссэн өрийг энэ ондоо багтаан шийдвэрлэх зэрэг асуудлдууд багтаж байна.
Нэг. Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн асуудлаар
Монгол Улсад тулгамдаж буй агаарын бохирдол, усны хомсдол ба бохирдол, экосистемийн доройтол (ойн хулгай, бэлчээр талхлалт, цөлжилт), уул уурхайн байгаль орчинд үзүүлж буй сөрөг нөлөөг даван туулахад шинээр батлагдсан байгаль орчны багц хууль, түүнийг дагалдан гарч байгаа Засгийн газар, яамдын түвшинд гарах 90 гаруй бодлого, эрх зүйн баримт бичгийн хэрэгжилтийг хангах ажлыг орон нутгийнтаа удирдан зохион байгуулах,Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн шинэчлэлийн бодлогыг орон нутгийнхаа түвшинд уур амьсгал, экосистем, байгалийн бүс бүслүүр, нийгэм-экологийн онцлогт тохируулан боловсруулах чиглэлээр санаачилга гарган ажиллах,
Төвлөрлийг сааруулах бодлогын хүрээнд аймгуудын төвүүдийг ногоон, ухаалаг хот болгон хөгжүүлэхэд онцгой анхаарч, шинээр баригдах барилгыг дулаан алдагдал багатай, эрчим хүчний үр ашигтай, орчин үеийн дэвшилтэт технологи, байгаль орчинд ээлтэй дизайнаар барихад нь бүх талын дэмжлэг туслалцаа үзүүлэх,
Мод тарих, ойжуулах арга хэмжээнд сурагч, оюутан залуучуудын хүчийг дайчлан оролцуулах,
Туул гол дагуухи алтны олборлолт болон гол орчим ажиллаж буй драгуудыг зогсоох,
Хот суурингийн ногоон байгууламжийн талбайн эзлэх хувийг нэмэгдүүлж, аж ахуйн нэгж, байгууллагын эдэлбэр газрыг 10-аас доошгүй хувьд хүргэх,
Цөлжилт, газрын доройтлыг бууруулах зорилгоор “Цөлжилттэй тэмцэх” Үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг ханган ажиллаж, новь цөлийн бүс нутагт нутгийн ургамал, загийг сэргээн ургуулах ажлыг эрчимжүүлэх,
Олон тулгуурт эдийн засгийг хөгжүүлэх үүднээс уламжлалт ахуй, зан заншил, нүүдлийн соёл иргэншлийг сэргээх, уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицсон мал аж ахуй, газар тариалангийн үйлдвэрлэл эрхлэхийн ач холбогдлыг малчид, тариаланчид, хөдөөгийн иргэдэд ухамсарлуулан ойлгуулах, нэгтгэлд \кластер\ суурилсан өндөр бүтээмжтэй, байгальдаа зохицсон хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлийг түлхүү дэмжих;
Хоёр. Тусгай хамгаалалттай газар нутаг, усны сав газруудынхамгааллын асуудлаар
2.1. Тусгай хамгаалалттай газар нутгийн хамгаалалтыг бэхжүүлэх, орчны болон хязгаарлалтын бүсийг уур амьсгалд зохицсон, бэлчээрийн мал аж ахуйг дэмжсэн ногоон хөгжлийн загвар болгон хөгжүүлэх, аялал жуулчлалын даацыг үнэлүүлж, байршил, үйл ажиллагааны эко стандарт мөрдүүлэх,
2.2. ТХГН дахь хяналт шалгалтыг үр өгөөжтэй төлөвлөн зохион байгуулж, улсын тусгай хамгаалалтад авсан үндсэн шалгуурыг хангахад гол анхаарлаа чиглүүлэн ажиллах,
2.4. Шинээр байгуулагдаж буй Сав газрын захиргаадын удирдлага ус, байгалийн нөөцийн нэгдсэн менежментийг ногоон хөгжлийн бодлого, хэрэгжилттэй нягт уялдаатайгаар авч хэрэгжүүлэх,
2.5. ТХГН-ийн орчны бүсийн хөгжлийг дэмжих, байгаль орчныг хамгаалах орчны бүсийн менежментийн төлөвлөгөө боловсруулах, нөхөн сэргээлт хийх, сургалт, сурталчилгаа зохион байгуулах,
2.6. ТХГН-ийн дотоод бүс, орчны бүс тогтоох ажлыг яаралтай зохион байгуулах, хамгаалалтын захиргаад энэ ажлыг төсвийн санхүүжилт шаардалгүйгээр өөрсдөө нөөц бололцоогоо дайчлан идэвх санаачлагатай ажиллаж хувь нэмрээ оруулах,
2.7. Орон нутгийн хуулиар хүлээсэн үүргийг биелүүлэн БНГ, БДГ болон орон нутгийн ТХГ-ын бодлого боловсруулах, хэрэгжүүлэх,
2.8. Харъяа нутаг дэвсгэрийн усны хайгуул судалгааны ажилд тавих хяналтыг чангатган, ус хэмнэх арга ажиллагааг дэмжих, бороо, цас, мөсний усыг хуримтлуулж усан сан, хөв байгуулах судалгаа, тооцоо, төслийг орон нутгийнхаа хэмжээнд боловсруулан графикийн дагуу хэрэгжүүлж эхлэх.
Гурав. Экосистемийн үйлчилгээг тэтгэх асуудлаар
3.1. Төсвийн тухай хуулийг хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд энэ жилээс эхлэн аймаг орон нутгийн төсөв маш их нэмэгдсэн. Иймд аймаг, нийслэлийн Засаг дарга нартай байгуулсан байгаль орчин, ногоон хөгжлийн бодлогыг төлөөлөн хэрэгжүүлэх гэрээнд тусгагдсан байгаль хамгаалах, нөхөн сэргээх арга хэмжээний тендерийг ил тод, нээлттэй, олон нийтийн оролцоотой зохион байгуулж, байгаль хамгааллын ажилд хэрхэн шинэчлэл, өөрчлөлт гаргаснаар Байгаль орчны асуудал эрхэлсэн орон нутгийн төрийн захиргааны байгууллагын ажил дүгнэгдэх болно.
3.2. Экосистемийн үйл ажиллагааг илүү дэмжих, тэнд оруулж буй хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх чиглэлээр Туул, Хархираа, Түргэн, Улз голын эхэн хэсгийн экосистемийн үйлчилгээний үр шимийг хүртэгчдэд ноогдох төлбөрийн зохистой хэмжээг тооцож гаргах, тодорхойлсон экосистемийн үйлчилгээг ашиглах гэрээ байгуулж, экосистемийн төлбөрийг нэвтрүүлэх туршилтыг эхлүүлэх;
3.3. Санхүүгийн сахилга батыг хатуу мөрдөх, батлагдсан төсвөөс хэтэрсэн зарлага гаргахгүй байх, өглөг, авлага шинээр үүсгэхгүй байх, өмнө үүссэн өрийг энэ ондоо багтаан шийдвэрлэх зэрэг асуудлдууд багтаж байна.




















































Сэтгэгдэл (2)