Орост найтаахад Монголд ханиад нь хүндэрдэг гэсэн орчин үеийн зүйр үг шатахууны үнэтэй холбоотой яригдсаар өдийг хүрлээ. ОХУ-ын компаниуд шатахууныхаа үнийг нэмэхэд л маргааш нь манайд юмны үнэ хэд дахин нэмэгддэг “заншил” тогтоод удаж буй. Дотооддоо боловсруулах үйлдвэр барина гэж он удаан жил ярьж байгаа нь өдгөө үлгэр шиг сонсогдох болсон. Тэгвэл удахгүй монголчууд өөрсдийн олборлосон тосоо нефтийн бүтээгдэхүүн болгон боловсруулж, дотоодын зах зээлдээ нийлүүлэх боломж нээгджээ.

   Манай улс одоогоор "Зүүн баян", "Тамсаг 9", "Тамсаг-21" гэсэн гурван талбайгаас нефьт олборлож байгаа бөгөөд түүнийгээ БНХАУ-д худалдаалдаг. Харин тус улсын “China Oil” компани Монгол Улсын Засгийн газартай хамтарч Хөх хотод монгол нефтийг боловсруулах үйлдвэр барихаар болсон байна. Ирэх дөрөвдүгээр сараас эхлэн сар бүр 10 мянган тонн нефтийг Хөх хотод боловсруулж эхлэх аж. Харин Замын-Үүд дэх шилжүүлэн ачих байгууламжийн өргөтгөлийн ажил дуусмагч ирэх есдүгээр сараас худалдан авалтынхаа хэмжээг 20 мянган тоннд хүргэх төлөвлөгөөтэй байна.

  Мэдээж энэ үйлдвэр байгуулагдснаар Монголд хэрэглэгчдийн гар дээр очих шатахууны үнэ буурах уу? гэсэн асуулт хамгийн чухал нь. Харин Газрын тосны газраас ямар ч байсан “Роснефть”-ийн нийлүүлж байгаа үнээс тонн тутамдаа 100-170 ам.доллараар бага байна гэж мэдээллээ. Харин чанарын хувьд нэг шат ахих бөгөөд “Роснефть”-ийнх “Euro-2” стандарттай байдаг бол Монголын шатахуун “Euro-3” стандарттай байх гэнэ. Өөрөөр хэлбэл бид хямд үнээр, илүү чанартай шатахуун хэрэглэх боломж нээгдэж байна гэсэн үг. Шинэ бүтээгдэхүүнд "Монгол 93" гэх зэргээр монгол нэр өгөх аж. Харин монголчууд Хөх хотод биш дотооддоо ийм үйлдвэртэй болох тухайд Газрын тосны газрын дарга Г.Өлзийбүрэн "Монголдоо шатахуун боловсруулах “Дархан” үйлдвэрийн барилгын ажил энэ онд эхэлнэ. Харин байршил болон хүчин чадлыг тогтоож, хэзээнээс үйл ажиллагаагаа эхлэх вэ гэдэг нь дөрөвдүгээр сард тодорхой болно” гэв.

   Засгийн газраас олон жил шийдэж чадаагүй нэг асуудал нь шатахуун нөөцлөх савны асуудал юм. Одоогоор Монгол Улс дөнгөж 30 хоногийн нөөцтэй л байгаа нь нөөцлөх савгүйтэй холбоотой гэж тайлбарласаар ирсэн.  Ямартаа ч Хөх хот дахь үйлдвэр ашиглалтад орсноор  эхний ээлжинд Орос “ах” нарыг найтаахад ханиад хүрээд байдаггүй болох юм байна. Дашрамд дуулгахад манай тал ОХУ-ын “Роснефьт” компанитай сар бүрийн 25-ны үед тэдний хэлсэн үнээр шатахуунаа тооцож авдагаа больж, зах зээлийн томъёогоор тооцдог байхаар хэлэлцээ хийж эхэлжээ. Ингэснээр тэдний хэлсэн үнэнд амаа таглуулахаа больж, шатахууны үнэ тодорхой хэмжээгээр буурах тооцоо гарсан байна.