Олон жил сунжирсан “Анод” банкны 15 хүнд холбогдох хэргийг өнгөрсөн нэгдүгээр сард Баянзүрх дүүргийн шүүхээс шийдвэрлэсэн. Ингэхдээ “Анод” банкны гүйцэтгэх захирал асан Л.Уламбаярт 2.3, ТУЗ-ын гишүүн Э.Гүр-Аранзад дөрвөн жил, Н.Даваад хоёр жил, Д.Энхтөрд дөрвөн жил, зээлдэгч Н.Гантулга 2.1 жилийн хорих ял оноосон. Мөн Н.Оюунцэцэгт таван жилийн ял оноосон ч нялх хүүхэдтэй хэмээн өршөөлд хамруулсан юм. Түүнчлэн хохирогчдын 76 тэрбум төгрөгийг төр барагдуулахаар болсон билээ. Харин анхан шатны уг шийдвэрийг дээд шатны прокурор эсэргүүцэж, эсэргүүцэл бичжээ. Албаны эх сурвалжийн мэдээлж буйгаар, эсэргүүцлийг Нийслэлийн прокурорын орлогч, Хууль цаазын итгэмжит зөвлөх Ц.Батболд өөрөө бичсэн байна. Энэхүү Баянзүрх дүүргийн шүүхийн 34 дүгээр шийтгэх тогтоолын зарим хэсгийг өөрчлөх хүсэлтэй байгаагаа илэрхийлж Нийслэлийн шүүхэд эсэргүүцлээ хүргүүлсэн байна. Энэ талаар Нийслэлийн прокурорын газрын Мөрдөн байцаах ажиллагаанд хяналт тавих хэлтсийн прокурор Ц.Туулаас тодрууллаа.
-“Анод” банкны удирдлагуудад холбогдох хэргийг шийдсэн анхан шатны шүүхийн тогтоолд дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичсэн байна. Тогтоолын аль хэсгийг эсэргүүцсэн юм бэ?
-Шийтгэх тогтоолын 13 дахь заалтад “Хувьцаа эзэмшигч болох хадгаламж эзэмшигчийн 12 тэрбум 750 сая 970 мянган төгрөгийг Сангийн яамнаас гаргуулж нэр бүхий 1248 хувьцаа эзэмшигч болон хохирогч Ц.Даваадорж, Х.Тогоохүү нарт олгосугай” гэсэн байдаг. Энэхүү заалтын дагуу төр Анод банкны хувьцаа эзэмшигчдэд хохирсон хохирлыг барагдуулахаар байгаа. Мөн тогтоолын 14 дэх заалтад, “Иргэний хариуцагч “Жи энд Юу гоулд” компанийн захирал Б.Чинтөмөрөөс 11 тэрбум 85 сая 767 мянга, “Ай Ти Зэт” компанийн захирал Э.Батболдоос гурван тэрбум орчим, “Гүн төгөл” компанийн захирал Э.Оюунчимэгээс 1.9 тэрбум, “Шивээ говь флюорит” компаниас дөрвөн тэрбум 822 сая, “Секвоя” компаниас 2.4 тэрбум, “Амонда” компаниас 582 сая 622 мянга, “Жи Эс” компаниас 388 сая, “Интерпей” компаниас 1.3 тэрбум гаруй, “Коул Дизель Монголиа” компаниас 650 сая, “Мон сити” компаниас гурван тэрбум орчим төгрөгийг гаргуулж “Анод” банкны эрх хүлээн авагчид олгосугай” гэсэн заалт бий. Энэ хэсгээс харвал нэр бүхий арван компаниас нэлээдгүй их мөнгө гаргуулахаар болсон гэдэг нь харагдаж байна. Дээрх заалтуудыг өөрчлүүлэхээр эсэргүүцсэн юм.
-Эсэргүүцэл бичсэн шалтгааныг нь тайлбарлаж болох уу?
-“Анод” банкнаас гаргасан нэгж хувьцааны нэрлэсэн үнийг Санхүүгийн зохицуулах хорооны тогтоолоор 1080 төгрөгөөр тогтоосон байдаг. Үүнийг үндэслэн найман сая 564 мянга 541 ширхэг хувьцааны үнэ есөн тэрбум 240 сая 704280 төгрөгийг хувьцаа эзэмшигч нарт, мөн хохирогч Ц.Даваадоржийн гурван тэрбум 446 сая 159752 төгрөг, Х.Тогоохүүгийн 55 сая 115901 төгрөг буюу 12 тэрбум 750 сая гаруй төгрөгийг төрөөс олгох нь үндэслэлгүй гэж үзэж байна. Яагаад гэвэл, 2008 онд баталсан Банкин дахь мөнгөн хадгаламжид баталгаа гаргах тухай хуулийн 2.1-т “Банкин дахь мөнгөн хадгаламжид төрөөс гаргах баталгаа нь мөнгөн хадгаламжийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл бүхий, Монгол Улсад бүртгэлтэй арилжааны банкин дахь мөнгөн хадгаламжид хамаарна” гэж заасан байдаг. Тэгэхээр дээрх иргэн, хуулийн этгээд нь “Анод” банкин дахь мөнгөн хадгаламж эзэмшигч биш, тус банкны хувьцааг худалдаж авсан хувьцаа эзэмшигч, хөрөнгө оруулагч нар юм. Ийм учраас хувьцаа гаргагч нь дээрх хөрөнгийг банкны ажиллагаанд зарцуулсан болох нь мөрдөн байцаалтын шатанд нотлогдсон.
-Тэгэхээр хохирлыг төрөөс гаргах хууль зүйн үндэслэлгүй гэж үзэж байгаа юм уу?
-Тэгж хэлж болно. Иймд ялтан Э.Гүр-Аранз, Д.Энхтөр, Н.Даваа нараар найман сая 564541 ширхэг хувьцааг эзэмшигч 1248 иргэний хохирол болох есөн тэрбум 249 сая 704280 төгрөг, мөн хохирогч Ц.Даваасүрэн, Х.Тогоохүү нарын хохирлыг хувь тэнцүүлэн төлүүлэх ёстой гэж үзлээ. Үүнээс гадна Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 44 дүгээр зүйлд зааснаар, “Жи энд Юу гоулд”, “Ай Ти Зэт”, “Гүн төгөл”, “Шивээ говь флюорит”, “Секвоя”, “Амонда”, “Жи Эс”, “Интерпей”, “Коул Дизель Монголиа”, “Мон сити” компаниуд нь гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлыг хууль ёсоор хариуцвал зохих хуулийн этгээд биш юм.
-Яагаад?
-Учир нь дээрх аж ахуйн нэгжийн захирлууд нь “Анод” банкнаас ямар нэгэн зээл болох мөнгөн хөрөнгийг бодит хэлбэрээр огт авч байгаагүй, банкны зүгээс компанийн нэрийг ашиглан зөвхөн зээлийн гэрээ хийж, зээлийг буцаан авч үйл ажиллагаандаа зарцуулсан болох нь мөрдөн байцаалтын шатанд нотлогдсон. Өөрөөр хэлбэл, банкны активыг өсгөж харагдуулахын тулд хийсэн үйлдэл болох нь нотлогдсон. Мөн “Секвоя” компанийн захирал Ц.Бат-Идэр, “Амонда” компанийн захирал Ч.Сэргэлэн нарын үйлдлийг Нийслэлийн прокурорын газрын хяналтын прокурор О.Мөнхбаатар 2011 оны тавдугаар сард хэрэгсэхгүй болгосон байгаа. Иймд нэр бүхий компаниудаас гаргуулж “Анод” банк дахь банкны хүлээн авагчид олгох хохирлыг гэм буруутай этгээдүүд болох Э.Гүр-Аранз, Н.Даваа, Д.Энхтөр нараас хувь тэнцүүлэн төлүүлэх, “Амонда” компанийн битүүмжлэгдсэн уг зээлийг мөнгөөр худалдан авсан эд өхрөнгийг тэдгээрийн төлбөрт тооцуулах, “Секвоя” компани төлбөр төлөхгүй болох талаар шийтгэх тогтоолд оруулах нь хууль зүйн үндэслэлтэй гэж үзэж байна. Түүнчлэн шийтгэх тогтоолд Э.Гүр-Аранз, Н.Даваа, Д.Энхтөр нарын бизнесийн үйл ажиллагаа явуулахаар үүсгэн байгуулсан “Сити такси” компанийн 343.4 сая, иргэн Л.Дүгэржавын нэр дээр авсан 424 сая 228 мянга, ЧБСА компанийн нэрээр гаргасан 434.2 сая төгрөгийг хэрхэн шийдвэрлэсэн нь тодорхойгүй байгаа. Иймээс дээрх хөрөнгийг Э.Гүр-Аранз, Н.Даваа, Д.Энхтөр нараас гаргуулахаар шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж үзсэн. Мөн тэдний үүсгэн байгуулсан “Сити такси” компанийн хөрөнгийг бүхэлд нь гэм буруутай этгээдүүдийн төлбөрт тооцуулахаар шийдвэрлүүлэх нь зүйтэй гэж үзэж байна.
Сэтгэгдэл (5)