24tsag.mn facelook булангийн энэ удаагийн дугаарт "Моннис" группын ерөнхийлөгч Б.Чулуунбаатарын ховор зургуудыг дэлгэж байна. 1992 онд Б.Чулуунбаатартай хамт Японд гурван монгол хүүхэд очжээ. Тэднийг очсон даруйд нь "Сургуулиа төгсөөд юу хийх вэ" гэсэн сэдвээр зохион бичлэг бичүүлжээ. Нөгөө хоёр монгол оюутан "Японы том компанид ажиллаад..." гэж бичиж байсан бол Чулуунбаатар "Эх орондоо очоод компани байгуулна" гэж байв. Түүний зохион бичлэг 10 жилийн дараа биелж мөрөөдөлдөө хүрчээ. Хүн мөрөөдөлтэй байгаад, уйгагүй хөдөлмөрлөж чадвал хэзээ нэгэн цагт хүсэл мөрөөдөлдөө хүрч чаддагийн жишээг энэ залуу харуулж чадсан юм.
Онц сурлагатан: Өдгөө 500 гаруй хүнийг ажлын байраар хангаж буй “Моннис Интернэйшнл” компанийн Ерөнхийлөгч Чулаанбаатар 1973 онд Сүхбаатар аймагт гагнуурчин аавын гэр бүлд төржээ. Тэрээр найман хүүхэдтэй айлын зургаа дахь нь. Ерөнхийдөө тооны чиглэлийн хичээлдээ дуртай, ирээдүйд инженер болох хүсэлтэй Чулуунбаатар 10 жилийн турш ангийн дарга, онц сурлагатан, сагсан бөмбөг, ширээний теннисний тамирчин байсаар сургуулиа төгсөж ХААДС-д оюутан болж ирэв. Түүний өдий зэрэгтэй явахад нь аавынх нь холч ухаан, хөдөлмөрч чанар нөлөөлжээ.
Наран ургах зүгт: Их сургуулийн хоёрдугаар курст байхад сургуулийнх нь ханын самбар дээр “Японы засгийн газрын зардлаар Япон улсад оюутан сургана. Онц, сайн сурч буй оюутнууд шалгалтад орох боломжтой” гэсэн зар гарсныг олж харжээ. Чулуунбаатар онц сурлагатайн дээр зургаан сарын турш математик, физикийн хичээлээ давтсаар байгаар энэ шалгалтад тэнцэж Японд суралцахаар болов. Чулуунбаатар Японд суралцаж байхдаа тэндхийн дунд сургуулийн сурагчдад Монголынхоо тухай, эх орноо сурталчилан танилцуулах хичээл ордог байв.
Японд: Тэрээр Япон явахынхаа өмнөх шөнө унталгүй хөрвөөж хоносоноо одоо ч дурсан ярих дуртай. Японы онгоцны буудлаас такси хөлөглөн Токиогийн төв рүү орж байх үе нь яг л кино шиг санагдаж байсан гэдэг. Харин дотуур байрандаа очоод хувиарласан өрөөндөө ороход хөдөө хээр мал маллаж өссөн хүүд амьсгалж болмооргүй юм шиг жижигхэн, давцуу санагдаж байжээ.
Супер оюутан: Тэр Японд зургаан сар хэлний курст суусны дараа япон хүнтэй чөлөөтэй хэл нэвтрэлцэж чаддаг боллоо. Уйгагүй сурсны эцэст дээд сургуульд орох шалгалтанд тэнцэж Тоёотагийн Техникийн коллежийн компьютерийн программистын ангид орлоо. Хичээлдээ шамдана, хажуугаар нь Японы компаниудад цагаар ажиллана. Анх бичиг цаасны туслах ажилчин байсан бол курс ахиж мэргэжлийн дадалтай болсноор программ бичдэг болов. Бас энэ ажлынхаа хажуугаар айл нүүлгэж, ачаа буулгадаг байсан гэдэг. Мөн орчуулгын ажилд ч дайчлагдана. 1997 онд болсон “Сүмо бөхийн дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээн”- ний үеэр Монгол бөхчүүддээ орчуулга хийж өгөв.
Монголдоо ирэв: Тэрээр сургуулиа төгсөөд Аска Пламминг Нагоя гэдэг Японы компанид программистаар ажиллав. Тус компанид ажиллаж байхдаа цаг барих, аливааг төгс хийхийн тулд үнэнч, тууштай, нойр хоолгүй зүтгэж ажилладаг талаар суралцжээ.Нэг их удалгүй "Говь" компанийн Япон дах салбарт ажиллахаар болов. Гэсэн ч тэрээр хөдөө сайхан нутаг, эх орноо санаж Монгол руугаа бүр мөсөн буцаж ирэв.
Анхны 15 машин: Яг 15 жилийн өмнө, 1998 онд, дөнгөж сургуулиа төгсөөд ирсэн нэг залуу 15 ширхэг Япон машин авчирч долоохон хоногт зарчихлаа. Энэ зарагдсан 15 машин нь алдарт “Ниссан Патрол”, харин зарсан залуу нь Чулуунбаатар байлаа. Тэрээр 1992-1998 онд Японд суралцаж, ажиллаж байгаад нутаг буцахдаа хэдэн төгрөгөө өсгөх санаатай, ах нараасаа “Машин аваачиж зарвал ямар вэ?” гэж асуужээ. Ах нар нь дүүгээ дэмжихээр болж тал талаасаа, мөнгө нийлүүлэн 15 машин оруулж ирээд амжилттай борлуулсан юм. Энэ нь түүний бизнесийн эхлэл байлаа.
Удаж ирсэн зөвшөөрөл: Удалгүй Японы “Ниссан” компаниас утасдаж бизнесээ үргэлжлүүлэх санал тавьсны дагуу хамтарч ажиллахаар болж “Моннис” компаниа байгуулж ханцуй шамлан оров. Тухайн үеийн МАХН-ын байрны нэг өрөөг түрээслээд ах, эгч, ганц хоёр найзуудтайгаа нийлээд компанийхаа ажилд орлоо. Япончууд анх диллерийн эрх өгье гэж хэлснээсээ хойш нэлээд удаан зовоосон гэдэг. Тэгж тэгж “Ниссан” компанийнхан, Япон улстай харилцаатай ажилладаг нэгэн компани, “Таван богд”, “Моннис” гурвын дунд “Нэг жилийн хугацаанд хамгийн их борлуулалт хийсэн компанид нь диллерийн эрхээ өгье” гэсэн санал тавьжээ. Тэр жил Моннис 60 гаруй машин зарж тэргүүлэн борлуулагчийн эрхийг олж авчээ. Ах эгч, найз нөхөд нь одоо ч түүний компанид ажилласаар байна.
Шилдэг: 2002 онд “Моннис” компани шилдэг аж ахуйн нэгжээг шалгарч тухайн үеийн Ерөнхий сайд асан Н.Энхбаярын болон МҮХАҮТ-ын дарга С.Дэмбэрэл нараас талархал гардаж авав. “Моннис” групп одоогоор захиргаа, засвар, үйлчилгээний нийлсэн 500 гаруй ажилтантай. Бүгдээрээ л их бага хэмжээгээр техник, машин тэрэг сонирхдог хүмүүс. Чулуунбаатар ч техник яаж ажилладагийг нүдэнд үзэгдтэл сонирхолтой тайлбарлаж чаддаг болохоор найзууд нь түүнээр машин яриулах их дуртай.
Либхеррийнхэн: Түүний ажлыг зөвхөн "Ниссан" машин борлуулдаг гэж харж болохгүй. Цаана нь “Либхерр” гэж аварга том бизнес бий. Уул уурхайн хүнд даацын тоног төхөөрөмжийн нэр хүндтэй брэнд Германы Либхеррийн бүтээгдэхүүнийг оруулж ирээд нэгэнтээ олон жил болжээ. Тус зурган дээр Либхеррийн удирдлагуудын хамтаар.
Алтан сарнай: Б.Чулуунбаатарын олон зуун хүнийг ажлын байраар хангаж, Монгол улсынхаа эдийн засагт оруулсан хувь нэмрийг үнэлж 2002 онд “Бизнес, эдийн засгийн салбарын оны шилдэг залуу”-аар тодруулж “Алтан сарнай”-аар шагнав.
Туслагч: Чулуунбаатар Сүхбаатар нутгийнхаа 10-р анги төгссөн 26 хүүхдийг, мөн хотод сурч байсан 20-иод оюутныг “Моннис” компанийхаа нэрэмжит тэтгэлэгт хамруулжээ. Өөрөө анх хотод орж ирээд айлд амьдардаг байсан болохоор хөдөөний оюутнуудын зовлонг сайн мэднэ. 1990-ээд оны үетэй харьцуулахад хот улам л замбараагүй, ойлгомжгүй болсон учраас амьдрахад өртөг өндөртэй болсон болохоор одоогийн оюутнуудад хотод идээшхэд бүр ярвигтай. Тэдний зовлонг сайн мэдэх учраас оюутнуудад хөл гараа олоход нь туслах гэж хичээж явдаг нэгэн. Тэр хоёр сардаа нэг удаа нутагтаа очдог.
Уяач: 2008 оноос Чулуунбаатар морь уяж эхэллээ. Юун төлөө хурдан сайхан адуутай нутгийн хүү билээ. Басхүү багадаа аавыгаа дагаж морь уяхад нь тусалдаг байсан болохоор моринд хайртай. Ажлыг хийвэл хийсэн шиг хийх хэрэгтэй гэдэг болохоор хангалттай цаг зав, анхаарал хөдөлмөр гаргаж байж 2008 оноос морь унаж эхэлжээ.
Охидын найрал дуу: Тэрээр дөрвөн эмэгтэйтэй амьдардаг. Түүний
охидыг Гэрэлханд, Нарандэлгэр, Билгүүнзаяа гэдэг.
Өөрийн хэлсэн үг: Одоогоор "Моннис" групп эрчим хүч, барилга угсралт, мэдээллийн технологи, агаарын тээвэр, уул уурхайн тоног төхөөрөмж, автомашины засвар үйлчилгээ гэх мэт олон салбарт ажиллаж байна. Бүгд л хоорондоо уялдаатай салбарууд. Бас бүгд том хөрөнгө оруулалт, том эрсдэл, шаарддаг. Хүн аливаа бизнес эрхлээд, түүнийгээ "төгс" болгох гээд зүтгээд ирэхээр холбоотой бусад салбаруудад нь ороод эхэлдэг юм билээ" Удахгүй монголчууд дэлхийн хэмжээнд бизнес хийдэг болж, улс нь хөгжиж, улстөрчид нь улс төрөө, бизнесмэнүүд нь бизнесээ хийнэ, миний мөдөөддөг шиг, япон, канад, германчууд, "Монголчууд айхтар, нямбай, хэзээ ч тооцоогүй зүйл хийхгүй шүү" гэж ярьдаг болтлоо хөгжинө гэдэгт итгэлтэй байдаг.
Т.Хулан
Сэтгэгдэл (39)