Амьд явбал алтан аяганаас ус ууна, аяганы амсар зуух хувьтай гэх мэт үгсээс аяга хэмээх энэ эдлэл хүний эсэн мэнд явах, энэ орчлон дээр тоос хөдөлгөж буйн илэрхийлэл гэж харагддаг. Монголчууд аяга саваа эрхэмлэн бэлэгшээдэг, буян хишиг тогтоох учиртай зүйл гэж үздэг. Аягыг дээшээ харсан сав хэмээн, буян хишиг хурахыг ерөөн авдаг хүмүүс олон. Тэгвэл хоббигоо болтлоо өргөжүүлсэн хүмүүс ч бас цөөнгүй бий. Тиймээс төрөл бүрийн аягыг хоббигоо болгосон та бидний хэдийнэ танил болсон хүмүүсийн цуглуулгыг танилцуулж байна. Хобби булан маань энэ удаад шинжтэй шинжгүй, өвөрмөц, энгийн, алт мөнгөн аяганы цуглуулгаар үргэлжилж байна.
У.Уранчимэг: Хамгийн өвөрмөц, содон аягануудыг сонгодог
Урлагийн хүмүүс хаа сайгүй л аялж явдаг. Тэгвэл УДЭТ-ын жүжигчин Монголын сайхан бүсгүйчүүдийн нэг У.Уранчимэгийн чөлөөт цагаараа хамгийн хийх дуртай зүйл нь аялах юм. Тэрээр аялах бүртээ аяга худалдаж авдаг хоббигоо саяхан дэлгэсэн юм. Түүний гэр бүлийн хүн нь аяганы хоббитой аж. Өдгөө дурсгал болгож авсан аяганууд нь нэг ханын шүүгээ дүүрсэн байдаг гэж байна шүү. Харин чамин хоббиных нь өртгийн хувьд хааяа сонирхолдоо хөтлөгдөөд өндөр үнээр аяга авдаг бол заримдаа санаандгүй өвөрмөц хөөрхөн хямдхан аяга авчихдаг байна. Гэхдээ бүхий л аяганууд нь тухайн улс орныхоо зан заншил, уламжлалыг шингээсэн, өвөрмөц байдаг. Хамгийн сүүлд л гэхэд цагаан сарын өмнө гэр бүлээрээ Кубад амарсан байна. Тэр үед Кубын далайн эрэг дээрээс хоёр аяга авсанаас нэг модон аяга нь хагарчихсан аж. Хэдий харамсалтай ч шаазан аяга нь дурсгал болгон үлджээ.Монголчууд дээшээ харсан сав гэж аягыг бэлэгшээдэг. Тэгвэл У.Уранчимэг жүжигчин маань их л бэлэгшээлтэй зүйл цуглуулах хоббитой юм байна. Сонирхуулахад, жүжигчин Урнаа өмнө нь Театрын бэлгэ тэмдэг болох баг цуглуулдаг байж. Харин сүүлийн хоёр жил энэ цуглуулгаа нэмээгүй аж.
Л.Эрдэнэчимэг: Кофены аяга цуглуулдаг
Аяга цуглуулах хоббитой хүмүүс ер нь ихэнх нь эмэгтэйчүүд байдаг. Аяганы цуглуулгатай дараагийн хүнээр УИХ-ын гишүүн Л.Эрдэнэчимэгийг нэрлэж байна. Тэрбээр ажлаар болон аялаж очсон улс бүрээсээ аяга авчирдаг хоббитой. Тэгэхдээ дэлхийн хамгийн том кофешоп болох Старбаксын кофены аягыг л цуглуулдаг аж. Кофены аяга нь улс бүрийн онцлогт нь тохируулсан зурагтай байдаг. Тэгэхээр Л.Эрдэнэчимэг гишүүнийг хэр олон улсад очсоныг нь түүний цуглуулсан аяганаас харж болох нь. Тэрбээр УИХ-ын гишүүн болохоос өмнө “Монос”-ын удирдлагад ажиллаж байсан нэгэн. Харин энэ парламентад эмэгтэй гишүүдийн Лобби бүлгийг толгойлж буй юм.
З.Энхболд: Сэнжитэй аяганы хоббитой
Харин аяганы хоббитой цөөхөн хэдийн эрчүүдийг захыг мушгиж буй нэг хүн бол Төрийн өндөрлөгүүдийн нэг, УИХ-ын дарга З.Энхболд. Тэрээр сэнжтэй аяга цуглуулдаг. Шүүгээ дүүрэн өнгө өнгийн, янз бүрийн логотой гол нь сэнжтэй аяга цуглуулдаг. Энэхүү цуглуулгынхаа тухай тэрээр “ Хүний цуглуулга ч гэсэн ашигтай л байх хэрэгтэй. Аяга өөрөө дээшээ харсан сав. Цай хоол идэж ууж болно. Хэн ч ирсэн гаргаад юм хийгээд ширээн дээр тавьчихна. Тиймээс л би аяга цуглуулдаг юм” хэмээн ярьж билээ. Магадгүй түүнд сүүлийн үеийн технологоор бүтсэн “сэтгэл шинжээч” шинжтэй аяга байдаг ч байж магадгүй юм.
"Макс"-ын Д.Цэрэнжигмэд, Д.Ганбаатар: Мөнгө аяга цуглуулдаг
Ганзаганд явж, гахай vvрсээр хөл дээрээ боссон бизнесменvvдийн нэг нь "Макс" группын ах дvvс. Охидоос дутахааргvй vйлэнд уран тэд анх тарваганы арьсаар малгай урлаж, эргэлтийн мөнгөтэй болж байсан гэдэг. Яваандаа Чехээс машин зөөдөг болж, тэр нь өргөжсөөр "Макс" групп байгуулагдсан. Өдгөө "Макс" групп худалдаа vйлчилгээ, тvргэн хоол, барилгын салбарт vйл ажиллагаа явуулдаг, 700 гаруй ажиллагсадтай болтлоо өргөжсөн билээ "Макс" группын ах дvvс морь уяхаас гадна мөнгөн аяга цуглуулах хоббитой. Аавынхаа аяга цуглуулах хоббиг өвлөн авсан ах дvvсийн аяганы цуглуулга арвижиж олон хvн цугларсан баяр ёслолын vеэр ч зочиддоо бvгдэд нь мөнгөн аяганд айраг, архи сөгнөж өгдөг болсон гэдэг. Улмаар эдгээр баячуудын мөнгөн аяга цуглуулах хобби өргөжсөөр байгаа юм. Монголын дархад ураа шингээж хийсэн, чамин хийцтэй аяганууд цуглуулгынх нь ихэнх хувийг эзэлдэг гэсэн.
Хурандаа Н.Бор: Цэрэг армийн холбогдолтой 80 гаруй аягатай
Харин бичгийн соёлыг илтгэх харандаа цуглуулах хоббитой нэгэн хүнийг бид өмнө нь уншигчдадаа танилцуулж байсан. Энэ хүн бол эвсэгт хүчний жанжин штабын хурандаа Н.Бор. Тэрээр мөн аяга цуглуулах хоббитой. Н.Бор хурандаа цэрэг армийн холбогдол бүхий аяганууд идэвхийлэн цуглуулдаг нэгэн. Түүний цуглуулгын дийлэнхийг манай зэвсэгт хүчний анги нэгтгэлүүдийн ойн баяртаа зориулан тусгайлан гаргасан аяганууд эзэлдэг аж. Өдгөө 80 гаруй аяганы цугуулгатай. Түүнд Манлайбаатар Дамдинсүрэнд зориулсан аяганаас эхлээд Халх голын аялалтын 70 жилийн ойн аяга хүртэл байдаг. XX зууны манлай цэргийн зүтгэлтэн, залуу жанжин Лхагвасүрэнгийн зурагтай аяга ч байдаг гэхээр түүний аяганууд манай улсын зэвсэгт хүчний түүх соёлыг агуулжээ.

Урлагийн хүмүүс хаа сайгүй л аялж явдаг. Тэгвэл УДЭТ-ын жүжигчин Монголын сайхан бүсгүйчүүдийн нэг У.Уранчимэгийн чөлөөт цагаараа хамгийн хийх дуртай зүйл нь аялах юм. Тэрээр аялах бүртээ аяга худалдаж авдаг хоббигоо саяхан дэлгэсэн юм. Түүний гэр бүлийн хүн нь аяганы хоббитой аж. Өдгөө дурсгал болгож авсан аяганууд нь нэг ханын шүүгээ дүүрсэн байдаг гэж байна шүү. Харин чамин хоббиных нь өртгийн хувьд хааяа сонирхолдоо хөтлөгдөөд өндөр үнээр аяга авдаг бол заримдаа санаандгүй өвөрмөц хөөрхөн хямдхан аяга авчихдаг байна. Гэхдээ бүхий л аяганууд нь тухайн улс орныхоо зан заншил, уламжлалыг шингээсэн, өвөрмөц байдаг. Хамгийн сүүлд л гэхэд цагаан сарын өмнө гэр бүлээрээ Кубад амарсан байна. Тэр үед Кубын далайн эрэг дээрээс хоёр аяга авсанаас нэг модон аяга нь хагарчихсан аж. Хэдий харамсалтай ч шаазан аяга нь дурсгал болгон үлджээ.Монголчууд дээшээ харсан сав гэж аягыг бэлэгшээдэг. Тэгвэл У.Уранчимэг жүжигчин маань их л бэлэгшээлтэй зүйл цуглуулах хоббитой юм байна. Сонирхуулахад, жүжигчин Урнаа өмнө нь Театрын бэлгэ тэмдэг болох баг цуглуулдаг байж. Харин сүүлийн хоёр жил энэ цуглуулгаа нэмээгүй аж.

Аяга цуглуулах хоббитой хүмүүс ер нь ихэнх нь эмэгтэйчүүд байдаг. Аяганы цуглуулгатай дараагийн хүнээр УИХ-ын гишүүн Л.Эрдэнэчимэгийг нэрлэж байна. Тэрбээр ажлаар болон аялаж очсон улс бүрээсээ аяга авчирдаг хоббитой. Тэгэхдээ дэлхийн хамгийн том кофешоп болох Старбаксын кофены аягыг л цуглуулдаг аж. Кофены аяга нь улс бүрийн онцлогт нь тохируулсан зурагтай байдаг. Тэгэхээр Л.Эрдэнэчимэг гишүүнийг хэр олон улсад очсоныг нь түүний цуглуулсан аяганаас харж болох нь. Тэрбээр УИХ-ын гишүүн болохоос өмнө “Монос”-ын удирдлагад ажиллаж байсан нэгэн. Харин энэ парламентад эмэгтэй гишүүдийн Лобби бүлгийг толгойлж буй юм.

Харин аяганы хоббитой цөөхөн хэдийн эрчүүдийг захыг мушгиж буй нэг хүн бол Төрийн өндөрлөгүүдийн нэг, УИХ-ын дарга З.Энхболд. Тэрээр сэнжтэй аяга цуглуулдаг. Шүүгээ дүүрэн өнгө өнгийн, янз бүрийн логотой гол нь сэнжтэй аяга цуглуулдаг. Энэхүү цуглуулгынхаа тухай тэрээр “ Хүний цуглуулга ч гэсэн ашигтай л байх хэрэгтэй. Аяга өөрөө дээшээ харсан сав. Цай хоол идэж ууж болно. Хэн ч ирсэн гаргаад юм хийгээд ширээн дээр тавьчихна. Тиймээс л би аяга цуглуулдаг юм” хэмээн ярьж билээ. Магадгүй түүнд сүүлийн үеийн технологоор бүтсэн “сэтгэл шинжээч” шинжтэй аяга байдаг ч байж магадгүй юм.

Ганзаганд явж, гахай vvрсээр хөл дээрээ боссон бизнесменvvдийн нэг нь "Макс" группын ах дvvс. Охидоос дутахааргvй vйлэнд уран тэд анх тарваганы арьсаар малгай урлаж, эргэлтийн мөнгөтэй болж байсан гэдэг. Яваандаа Чехээс машин зөөдөг болж, тэр нь өргөжсөөр "Макс" групп байгуулагдсан. Өдгөө "Макс" групп худалдаа vйлчилгээ, тvргэн хоол, барилгын салбарт vйл ажиллагаа явуулдаг, 700 гаруй ажиллагсадтай болтлоо өргөжсөн билээ "Макс" группын ах дvvс морь уяхаас гадна мөнгөн аяга цуглуулах хоббитой. Аавынхаа аяга цуглуулах хоббиг өвлөн авсан ах дvvсийн аяганы цуглуулга арвижиж олон хvн цугларсан баяр ёслолын vеэр ч зочиддоо бvгдэд нь мөнгөн аяганд айраг, архи сөгнөж өгдөг болсон гэдэг. Улмаар эдгээр баячуудын мөнгөн аяга цуглуулах хобби өргөжсөөр байгаа юм. Монголын дархад ураа шингээж хийсэн, чамин хийцтэй аяганууд цуглуулгынх нь ихэнх хувийг эзэлдэг гэсэн.

Харин бичгийн соёлыг илтгэх харандаа цуглуулах хоббитой нэгэн хүнийг бид өмнө нь уншигчдадаа танилцуулж байсан. Энэ хүн бол эвсэгт хүчний жанжин штабын хурандаа Н.Бор. Тэрээр мөн аяга цуглуулах хоббитой. Н.Бор хурандаа цэрэг армийн холбогдол бүхий аяганууд идэвхийлэн цуглуулдаг нэгэн. Түүний цуглуулгын дийлэнхийг манай зэвсэгт хүчний анги нэгтгэлүүдийн ойн баяртаа зориулан тусгайлан гаргасан аяганууд эзэлдэг аж. Өдгөө 80 гаруй аяганы цугуулгатай. Түүнд Манлайбаатар Дамдинсүрэнд зориулсан аяганаас эхлээд Халх голын аялалтын 70 жилийн ойн аяга хүртэл байдаг. XX зууны манлай цэргийн зүтгэлтэн, залуу жанжин Лхагвасүрэнгийн зурагтай аяга ч байдаг гэхээр түүний аяганууд манай улсын зэвсэгт хүчний түүх соёлыг агуулжээ.
Д.Ундрах /24tsag.mn/
Сэтгэгдэл (2)