
Ё.Отгонбаярыг сайд байх үед хятадууд өөрсдийн нэр дээр монгол наадам, хөөмэйн урлагийг бүртгүүлэхээр болсон тухай мэдээлэл гарч олныг шуугиулсан. Тухайн үед олон түмэн Ё.Отгонбаярыг ажлаа хийдэггүй гэж баахан шүүмжлэхийн зэрэгцээ огцрохыг нэг бус удаа шаардсан юм. Харин муу хэлүүлсэн Ё.Отгонбаяр тавхайгаа эргэтлээ гүйж байгаад “Монголын уламжлалт баяр: Наадам”, “Монгол ардын хөөмэйн урлаг”-ийг хүн төрөлхтний соёлын биет бус өвийн Төлөөллийн Жагсаалтад бүртгүүлж чадсан. Олон түмний бухимдал ч их байсан болоод хөөрхий Ё.Отгонбаярт ажлаа сайн хийлээ гэж лав хэлээгүй юм даг. Ямар ч байсан тэрээр ард түмнээр загнуулж зэмлүүлэхийн зэрэгцээ тэдний дэмжлэгтэйгээр өөрийн үндэсний соёлын өвөө улсынхаа нэр дээр бүтгүүлсэн. Түүнийг сайд байх үед “Монгол тууль”, “Монгол ардын бүжгийн урлаг: Бий биелгээ”, “Монгол цуур хөгжмийн уламжлалт урлаг”-ийг ЮНЕСКО-гийн “Яаралтай Хамгаалах Шаардлагатай соёлын биет бус өвийн Дэлхийн Жагсаалт”-д оруулж чадсан билээ. Ингэснээр манай улс одоогийн байдлаар 11 соёлын өвөө дэлхийд данстай болгоод байгаа.
Асуудал үүгээр дууссангүй. Ахиад л хятадууд энэ жилээс Монголын үндэсний эмээлийг ЮНЕСКО-д бүртгүүлэхээр эрчимтэй хөөцөлдөж эхэлжээ. Эмээлийг дэлхийд Монголын нэрээр бүртгүүлэх үү БНХАУ-ын нэрээр бүртгүүлэх үү гэдэг явж явж салбарын сайдын санаачилга зохион байгуулалтаас шалтгаалдагийг өмнөх жишээ харуулсан. Өөрөөр хэлбэл эмээл аль улсын нэр дээр бүтгэгдэх нь ССАЖ-ын сайд Ц.Оюунгэрэлийн ажил болж байна. Хэрэв түүнийг Монголын үндэсний соёлын гол өв эмээлийг хөрш улсын нэр дээр харсаар байж бүртгүүлчих юм бол огцор гэж хэлэхээс өөр гарц үлдэхгүй. Түүний тайлбараар бол “БНХАУ эмээлийг энэ жилдээ бүртгүүлж чадахгүй” гэнэ. Учир нь ЮНЕСКО-гийн шинэ дүрмээр нэг улс жилдээ нэг л соёлын өвийг бүртгүүлэх ёстой аж. Энэ дүрмэнд нь манай салбарын сайд алгуурлаж байгаа бололтой. Тэгээд ч энэ жил манай улс ЮНЕСКО-гийн соёлын өвд уран бичлэгийг бүртгүүлэхээр материалаа илгээсэн байна. Шийд нь удахгүй гарна.
Уг нь ЮНЕСКО-д бүртгүүлэхийн тулд тухайн өвийг хичнээн хүн хэрэглэдэг вэ гэдэг асуудал онцгой байр суурь эзэлдэг. Энэ шалгуураар аваад үзвэл монгол айл бүхэнд эмээл бий. Гоёлын эмээлээс авахуулаад янги хүртэлээ үй түмэн янзаараа олдоно. Хөдөөгийн зарим айл хүнийхээ тооноос ч олон эмээлтэй. Ийм байхад эмээлээ алдвал салбарын яам, сайд хоёрынх нь хариуцлагагүйнх гэж хэлэхээс өөр дүгнэлт олдохгүй. Тиймээс хүмүүс сүүлийн үед Ё.Отгонбаярын үед хөөмэйг, наадмыг ЮНЕСКО-д бүртгүүлж чадсан Ц.Оюунгэрэлийн үед эмээлээ бүртгүүлж чадах уу? хэмээн асуух болцгоосон байна.
Сэтгэгдэл (12)