Америкийн ард түмний 39,1 сая долларыг хэрхэн зарцуулж, ямар үр дүнд хүрсэн, Монгол улсын эрүүл мэндийн салбарт шинэ технологи, түүнийг дагасан шинэ тогтолцоо нэвтрүүлж, хүн амын эрүүл мэндийн боловсролыг дээшлүүлэх, зөв зан үйлийг хэвшүүлэх талаар ямар үйл ажиллагаа хэрэгжүүлсэн талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгсөн хэвлэлийн бага хурал 2013 оны 5 дугаар сарын 27-нд ГХЯ-ны хурлын танхимд болов.

Хэвлэлийн бага хуралд Эрүүл мэндийн дэд сайд Д-р Ж.Амарсанаа, АНУ-ын Элчин сайд хатагтай Пипер Анне Винд Кэмпелл, АНУ-ын Мянганы Сорилтын Корпорацийн суурин төлөөлөгч ноён Роберт Рийд, Дэлхийн Эрүүл Мэндийн Байгууллагын суурин төлөөлөгч Д-р Су Нюунт-У, Финландын Эрүүл мэнд, Нийгмийн Хамгааллын Үндэсний Хүрээлэнгийн ерөнхий захирал Проф. Пекка Пуска, ХБНГУ-ын ЭПОС Эрүүл мэндийн Менежмент зөвлөх байгууллагын захирал Д-р Роберт Гартнер зэрэг албаны хүмүүс, төслийн хэрэгжилтэнд хамтран ажилласан байгууллагуудын төлөөлөл оролцов.

Хэвлэлийн бага хуралд Монголын Мянганы сорилтын сангийн Эрүүл мэндийн төслийн захирал Д-р А. Мөнхтайван "ММСС-гийн Эрүүл Мэнд төсөл: үр дүн, зонхилон тохиолдох халдварт бус өвчин, осол гэмтлээс урьдчилан сэргийлэх, хянах үйл ажиллагааг зохион байгуулсан нь" сэдвээр илтгэл тавив.

Монгол улсад халдварт бус өвчин, осол гэмтлээс урьдчилан сэргийлэх, хяналтыг сайжруулах замаар өвчлөл, нас баралтыг бууруулахад шаардлагатай орчин үеийн бүтэц, чадавхийг бий болгох зорилготой хэрэгжсэн энэхүү төсөл нь ард иргэдийн буруу зан үйлийг өөрчилж, эрүүл зан үйлийг хэвшүүлэх, эрт илрүүлэг үзлэгийн тогтолцоог бэхжүүлэх зэрэг үр дүнтэй арга хэмжээг авч хэрэгжүүлснээр халдварт бус өвчнөөс хүн амыг сэргийлж, улмаар зуурдаар нас барах тохиолдлыг бууруулах боломжтой болохыг нотолсон юм.

Халдварт бус өвчин (ХБӨ) гэдгийг энгийнээр “халддаггүй, хамгаалж сэргийлж болдог” хэмээн тайлбарлаж болно. Гэтэл хамгаалж, сэргийлж болдог эдгээр өвчин эмгэгээс болж монгол хүмүүс ид залуудаа буюу 35-55 насандаа хөдөлмөрийн чадвараа алдаж, нас барсаар байна. Насанд хүрэгсдийн нас баралтын 86% нь ХБӨОГ-ийн шалтгаантай. Энэ нь эх, нярайн эндэгдэл, бүх халдварт өвчин, тураал, хоол тэжээлийн дутагдал гэх мэт бусад шалтгаанаар нас барсан хүмүүсийн нийт дүнгээс 16 дахин их юм.

Монголчуудын 10 хүний 9 нь дор хаяж нэг эрсдэлт зан үйлтэй байна. Өөрөөр хэлбэл, Монголчуудын ихэнх нь буруу хооллодог, архи, тамхи хэрэглэдэг гэх мэт хорт зуршилтай, эсвэл хөдөлгөөний дутагдалд орсон гэсэн үг. ХБӨ-ний 2 эрсдэлт зан үйлтэй болоод ирэнгүүт өвчлөх эрсдэлтэй болно. Судалгаанд хамрагдсан 3 хүний 2 нь ийм эрсдэлтэй. Харин 5 хүний 1 нь ХБӨ-нөөр өвчлөх өндөр эрсдэлтэй. 45-64 насны 2 эрэгтэй тутмын нэг нь, 3 эмэгтэй тутмын нэг нь ХБӨ-өөр өвчлөх өндөр эрсдэлтэй байна гэсэн судалгаа хийгджээ.

Дээр нь осол гэмтлээс үүдэлтэй нас баралтууд байна. Уг нь бол урьдчилан сэргээлж, арга хэмжээ авч болно. Осол гэмтлээр нас барагсдын гуравны нэг нь 15-49 насандаа буюу ид хөдөлмөрлөх үедээ нас барж байна. Эрэгтэйчүүд осол гэмтэлд өртсөн хувь эмэгтэйчүүдээс хавьгүй илүү. Зөвхөн 2006 онд л зам тээврийн ослын 72%-ийг, нас баралтын 65%-ийг явган зорчигчид эзэлсэн тоо гарчээ.

ММСС-ийн Эрүүл мэндийн төсөл нь умайн хүзүүний хорт хавдар, цусны даралт ихсэх өвчин, хөхний хорт хавдар, чихрийн шижин өвчний өвчлөл, зам тээврийн осол гэмтлийг буруулах зорилгоор;

1-рт, ХБӨОГ-ийн талаарх хүмүүсийн ойлголт, мэдлэгв дадал, хандлагыг нэмэгдүүлэх,
2-рт, Хүмүүсийг олж авсан мэдлэгтээ үндэслэн эрүүл мэндээ хамгаалдаг, хайрладаг, анхаарал тавьдаг болгох,
3-рт, Эрүүл мэндийн салбарын үйлчилгээг сайжруулах чиглэлээр Монгол орон даяар үйл ажиллагаагаа хэрэгжүүлж байгаа билээ.

Өнөөдрийн энэ хэвлэлийн бага хурлаар Монголын Мянганы сорилтын сангийн Эрүүл мэндийн төсөл ЭМЯ-тай хамтран 2013 оны 5-р сарын 28-29 өдрүүдэд Улаанбатар хотноо зохион байгуулж буй “Зонхилон тохиолдох халдварт бус өвчин, осол гэмтлийн урьдчилан сэргийлэлт ба хяналт” сэдэвт олон улсын хоёрдугаар хурлын талаар мэдээлэл хийв.

Энэхүү хуралд 15 орны 300 гаруй зочид төлөөлөлөгчид оролцож, Монгол улсын хэмжээнд хийсэн судалгаа, төслийн хэрэгжүүлсэн үйл ажиллагааны үр дүн, түүний цаашдын тогтвортой байдлыг хангах асуудал, бусад улс орнуудын туршлага, сургамжийг хэлэлцэх болно. Хуралд бодлого боловсруулагчид, үндэсний болон олон улсын зөвлөхүүд, эрдэмтэд, мэргэжилтэнүүд болон оролцогч талуудын төлөөлөл оролцоно. Хурлын нээлт 2013 оны 5-р сарын 28 өдөр 9.00 цагт “Сүнжин Гранд” зочид буудлын хурлын танхимд болно. Хуралд Эрүүл Мэндийн дэд сайд Д-р Ж.Амарсанаа, АНУ-ын Мянганы Сорилтын Корпорацийн суурин төлөөлөгч ноён Роберт Рийд, Монголын Мянганы сорилтын сангийн Гүйцэтгэх захирлын үүрэг гүйцэтгэгч Ноён Б.Батбаатар, Дэлхийн Эрүүл мэндийн Байгууллагын суурин төлөөлөгч Д-р Су Нюунт-У, Финландын Эрүүл мэнд Нийгмийн Хамгааллын Үндэсний Хүрээлэнгийн Ерөнхий захирал Проф. Пекка Пуска, ХБНГУ-ын ЭПОС-Эрүүл мэндийн Менежмент зөвлөх байгууллагын захирал Д-р Роберт Гартнер, Монголын Мянганы сорилтын сангийн Эрүүл мэндийн төслийн захирал Д-р А. Мөнхтайван нар оролцоно.

ММСС-гийн Эрүүл мэндийн төсөл